«یک درخت، یک زندگی»، کمپینی در همراهی با جنبش «زن، زندگی، آزادی»
نسیم روشنایی- کمپین «یک درخت، یک زندگی» با کاشتن درختان یاد کشته‌شدگان جنبش «زن، زندگی، آزادی» را گرامی می‌دارد. گفت‌وگو با اعظم بهرامی، فعال محیط زیست
نسیم روشنایی
کمپین یک درخت، یک زندگی در ایتالیا از ماه فوریه ۲۰۲۳ آغاز شده است
اعظم بهرامی معتقد است یکی از مسائل مهم در جنبش "زن، زندگی، آزادی" موضوع محیط زیست است؛ باید دنبال راهکاری بود که موضوع مقابله با تولید آلاینده و زباله و تخریب محیط زیست ایران در آگاهی سیاسی و مطالباتی جایگاه شایسته‌ای بیابد.
در کمپین «یک درخت، یک زندگی» سازمان‌ها و افراد می‌توانند با کاشتن یک درخت یاد کشته‌شدگان جنبش را زنده نگه دارند. بهرامی درباره این کمپین به زمانه می‌گوید: «در این کمپین یکی از اهداف این بود که کاشت درخت‌ها را به ویدئو تبدیل کنیم و آنها را به دست خانواده‌های جانباختگان جنبش برسانیم. با این کار این پیام را به بازماندگان بدهیم که در قاره‌ای دیگر انسان‌هایی درباره فرزند و عزیز شما حرف زدند و گفتند که این انسان در هر سنی که بود به خاطر مطالبه آزادی و حق شهروندی کشته شده و ما به یاد او این درخت را می‌کاریم و یادش را جاودانه می‌کنیم.»
به گفته بهرامی این کار دو جنبه تاثیرگذاری دارد. نخست اینکه برای کسانی که انجامش می‌دهند بسیار الهام بخش است. زیرا این امر که در کشوری دور از ایتالیا انسان‌هایی به جرم آزادی‌خواهی و تظاهرات کردن جانشان را از دست دادند برای شرکت‌کنندگان در این کمپین بسیار ارزشمند است. جنبه دوم پیامی است که به داخل ایران فرستاده می‌شود. این پیام که شما فراموش نشدید و هرگز فراموش نمی‌شوید.
بهرامی می‌گوید به این دلیل بود که کاشت درخت که نماد زندگی است و عمری طولانی هم دارد می‌تواند سمبلی باشد برای یک کنش جمعی و ایده «یک درخت ، یک زندگی» می‌تواند این پیوندها را ایجاد کند.
نقطه عطف آغاز کمپین
اعظم بهرامی ایده این کمپین را در یک جلسه سخنرانی که به دعوت سازمان عفو بین‌الملل در یک استان شمالی در ایتالیا در دامنه آلپ به نام واله دائوستا برگزار شده بود مطرح کرد. استان واله دائوستا به منطقه توریستی سبز شمال ایتالیا معروف است و برای فعالیت‌های محیط زیستی شناخته شده است.
این کنشگر زیست‌محیطی در آن جلسه درباره قیام ژینا صحبت کرد و مخاطبان از او پرسیدند که شهروندان در شهرهای مختلف چطور می‌توانند در این جنبش سهیم شوند. یکی از پاسخ‌های بهرامی در آن جلسه مطرح کردن این پروژه بود.
اعظم بهرامی اعلام کرد که در حال راه‌اندازی پروژه‌ای است که به یاد کشته‌شدگان جنبش ایران در شهرهای مختلف ایتالیا ۵۰۰ درخت کاشته شود. او شیوه کار را هم به سادگی بیان کرد. این کنشگر از آنها خواست که اگر برای اجرای این پروژه داوطلب هستند با این او تماس بگیرند تا به تعداد درختانی که می‌خواستند بکارند برایشان نام و تصویر کشته‌شدگان و خلاصه‌ای از زندگی‌نامه آنها را بفرستد. در عوض شرکت‌کنندگان این کمپین نیز وقتی درخت را می‌کارند باید از آن فیلمبرداری کنند و کمی درمورد شهرشان و نوع درختی که می‌کارند و نام جانباخته‌ای که درخت را به یادش می‌کارند توضیح دهند و ویدئوها را برای او بفرستند.
در همان برنامه یک پسر ایتالیایی به نام یاکوب که در ایران تحصیل کرده بود و زبان فارسی را می‌دانست پیش‌قدم شد که با این پروژه همکاری کند. او بعد از یک هفته خبر داد که با شورای شهری که در آن زندگی می‌کرد صحبت کرده است و قرار گذاشته‌اند که در پنج مدرسه پنج درخت بکارند.
این آغاز اجرایی شدن پروژه بود. در حال حاضر اعظم بهرامی و یاکوب و تمام کسانی که در هر شهری درختی می‌کارند همکار این پروژه و هسته مرکزی در شهر خودشان هستند. آنها پی‌گیری می‌کنند که درخت‌ها آبیاری و به آنها رسیدگی شود.
شیوه کار کمپین «یک درخت، یک زندگی»
اعضای این کمپین فایلی درست کرده‌اند که در آن توضیح می‌دهند دلیل شکل‌گیری این پروژه چیست. اسم پروژه را به فارسی و ایتالیایی نوشته‌اند. برای این پروژه پوستری نیز به دست یک نقاش و گرافیست زن که در ایران زندگی می‌کند و اسم هنری او «نوا» است طراحی کرده‌اند. ویدئوی کوتاه تبلیغاتی این پروژه را نیز هنرمندان ساکن ایران تهیه کرده‌اند. بهرامی درباره این کمپین می‌گوید:
شروع پروژه با کاشت یک درخت به نام «مهسا ژینا امینی» در جنگل‌های بلوط زاگرس بود. در ادامه درختان بیشتری در شهرهای مختلف ایتالیا کاشته شدند. از مدیران مدارس گرفته تا سازمان‌های فعال حقوق زنان، محیط زیست و شورای شهر در پروژه همکاری کردند. حتی افرادی که باغ‌های قدیمی یا مزرعه داشتند داوطلب شدند. هر فرد یا سازمان حداقل ۵ درخت را می‌کارد. من نیز برای آنها اسامی و عکس و اطلاعاتی از جانباختگان می‌فرستم. پس از اینکه درختان کاشته شدند نیز عکس و فیلم کاشت درخت را برایم می‌فرستند و آرشیو میکنم و بعد توسط رابط‌ها برای خانواده جانباختگان می‌فرستم یا خانواده‌ها را در شبکه‌های اجتماعی تگ میکنم که بدانند این درخت به نام فرزندشان کاشته شده است.
برای درخت‌ها تارگت نصب می‌شود. عکس و مشخصات جانباخته روی آن ثبت می‌شود. هر سازمان یا فردی خودش انتخاب می‌کند که این مشخصات و عکس‌ها را به شکل ماندگار کند و در محلی که درخت را کاشته نصب کند.
استقبال متکثر و پرشور ایتالیایی‌ها
اعظم بهرامی می‌گوید که در ایتالیا خیلی استقبال خوبی از این کمپین شده است. او که ساکن ایتالیاست برای سخنرانی‌های بسیاری دعوت می‌شود. در هر سخنرانی که دعوت می‌شود، حضوری یا آنلاین، این ایده درختکاری را هم مطرح می‌کند و به این ترتیب اطلاع‌رسانی می‌شود.
به گفته این کنشگر زیست‌محیطی افراد دیگری هستند که با آنها در حوزه زنان و محیط زیست همکاری دارد و آنها هم فعالیت‌هایش را پی‌گیری می‌کنند و خودشان پیش‌قدم شدند که در این کمپین شرکت کنند. حتی رئیس شورای شهر یکی از شهرهای کوچک شمال ایتالیا پیشنهاد کرده که تمام درخت‌ها را حاضر است در شهرشان بکارد اما او قبول نکرده است. چرا که هدف این است که افراد و سازمان‌ها و گروه‌های مختلفی به‌طور پراکنده درگیر شوند و درخت‌ها را بکارند.
بهرامی می‌گوید که از فوریه تا نیمه‌های ماه آوریل بین پنجاه تا شصت درخت کاشته شده است. لیستی درختان در نوبت کاشت هم وجود دارد. برخی قرار است ۲۵ آوریل که روز ملی گرامی‌داشت پارتیزن‌ها و مبارزان علیه فاشیسم است درخت‌ها را بکارند. برخی هم می‌خواهند با کاشت درختان در روز یکم ماه مه، مناسبت روز کارگر را پیوند دهند با افرادی که برای برابری و آزادی جانشان را در ایران از دست داده‌اند.
در میان کسانی که در این کمپین تاکنون شرکت کرده‌اند، گروهی از معلولان در یک مرکز نگهداری معلولان و سالمندان در شهر کوچکی نیز حضور دارند. بهرامی همبستگی آنها را بسیار تاثیرگذار و باارزش می‌داند و دراین باره می‌گوید:
یک سری ویدئو از مرکز معلولان و سالمندان هم رسید از شهر کوچکی در ایتالیا. در آنجا چند تا از بچه‌ها در آن مرکز داشتند و متنی که برای محسن شکاری به ایتالیایی نوشته بودم را خواندند. خیلی تاثیر برانگیز بود. با دیدن این ویدئو بیشتر حس کردم که واقعا تنها هدفمان این نیست که با سیاستمداران حرف بزنیم بلکه خوب است که به آدم‌های عادی یادآوری کنیم که در مکانی دور از آنها مردمی هستند که در خیابان آرام و بی‌صدا کشته می‌شوند، چون می‌خواهند طبیعی‌ترین حقوق شهروندی‌شان را داشته باشند.
علاقه‌مندانی که تا کنون در این کمپین شرکت کرده‌اند بسیار متکثرند. بهرامی می‌گوید یک خواهر روحانی در صومعه‌ای در ایتالیا برایش نامه نوشته و گفته است که او این کمپین را با گروه بزرگی از خواهران کلیسا در هند و پاکستان به اشتراک گذاشته و آنها استقبال کرده‌اند. این خواهر روحانی از بهرامی خواست که اطلاعات کافی را برایش بفرستد که او به پرتغالی و انگلیسی ترجمه کند و برای خواهران روحانی در هند و پاکستان بفرستد.
آیا این کمپین می‌تواند فراگیر شود؟
اعظم بهرامی معتقد است که این کمپین محدود به جغرافیای ایتالیا نیست و اگر افراد و گروه‌های دیگری بخواهند در کشورشان این پروژه را اجرایی کنند او از این ایده استقبال می‌کند.
به گفته این کنشگر حقوق زنان و زیست‌محیطی، در مورد ایتالیا چون مردم تجربه فاشیسم را دارند هنوز معتقدند که باید برای برابری کارگران زن و مرد، اقلیت‌های جنسیتی، آزادی بیان و رفتار تمام گروه‌های جنسیتی و هویتی و مسئله تغییر اقلیمی تلاش کرد. این در اینجا یک مبارزه مداوم در جریان است که جوانان و نوجوانان در آن حضور به‌سزایی دارند.
یکی از اهداف اعظم بهرامی از آغاز این کمپین این بود که مبارزه با جمهوری اسلامی را به امری در زندگی روزانه شهروندان تبدیل کند. او در این باره می‌گوید:
مبارزه با جمهوری اسلامی باید یک روند مداوم باشد و به زندگی روزانه ما تبدیل شود. این کافی نیست که فقط وقتی در ایران جنبشی رخ می‌دهد، اپوزیسیون به یاد بیاورد که مردم در ایران آزادی ندارند و سرکوب می‌شوند و باید کنشگری کند.
او همچنین معتقد است ایرانیان خارج از کشور باید بکوشند که در کشورهایی که زندگی می‌کنند اجازه ندهند مسئله جنبش انقلابی در ایران فراموش شود بلکه باید بکوشند که ایران در صدر خبر بماند. البته به گفته این کنشگر در صدر اخبار رسانه‌های رسمی ماندن هم هدف نهایی نیست بلکه آگاه کردن مردم و تغییر نگاه و تجربه روزانه مردم نیز بسیار اهمیت دارد.
اعظم بهرامی به زمانه می‌گوید که تا حالا چند کمپین راه انداخته و تمام آنها در ایتالیا با استقبال خوبی مواجه شده است. او در ادامه قیام ژینا در حال حاضر کمپین «طراحی نیمکت» را نیز در ایتالیا به‌راه انداخته و تا کنون در بعضی از شهرها به اجرا درآمده است. در این کمپین تعدادی از سازمان‌های فعال حقوق زنان در ایتالیا پی‌گیر شدند تا مجوزهایی را برای این کمپین گرفته شود.
هدف او از کمپین طراحی نیمکت این است که باید جنبش انقلابی ایران را در معماری شهری هم آورد تا برای ایرانیان خارج از کشور برای سالگرد کشته‌شده‌ها پاتوق‌های دائمی ایجاد شود؛ تا بتوانند روی آن نیمکت‌ها آکسیون اجرا کنند، رویشان گل بگذارند و دورش جمع شوند.
این مجموعه نیمکت‌ها با نام «مادران دادخواه، انقلاب زن، زندگی، آزادی، برابری‌خواهی، علیه تبعیض و خشونت سیستماتیک جمهوری اسلامی» با کمک هنرمندان ایتالیایی ساخته شده‌اند.
کمپین «یک درخت، یک زندگی» و «طراحی نیمکت» تلاشی است برای پیوند دادن مبارزه مردم ایران و زندگی روزمره مردم و معماری شهری و روستایی در ایتالیا.
اعظم بهرامی امیدوار است که کمپین «یک درخت، یک زندگی» شهروندان ایتالیایی را در سنین مختلف نسبت به حقوق شهروندی و آزادی‌خواهی آگاه و حساس کند تا آنها از سیاستمداران و روزنامه‌نگاران و مقامات مسئول مطالبه‌گری کنند که در این کمپین مشارکت کنند.
نظرها
پرویز شاه صافی
همیشه عالی بودند بانو اعظم بهرامی
فریال
بسیار فکر نیکو و ارزشمندی است. می توان نام پروژه را به « یک روز، یک درخت، یک زنده گی» تبدیل کرد زیرا که این جان های عزیز شوربختانه در یکی از روزها گرفته شده اند. برای طراحان این پروژه آرزوی موفقیت دارم.