«نبراسکا»؛ به جست‌و‌جوی خوشبختی از دست‌رفته

از این هفته نمایش عمومی فیلم «نبراسکا» آخرین ساخته السکاندر پین، فیلمساز آمریکایی و برنده جایزه اسکار در سینماهای آمریکای شمالی آغاز شده است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.

«نبراسکا» نخستین‌بار در بخش مسابقه اصلی جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۳ به نمایش درآمد و نامزد جایزه نخل طلایی این جشنواره بود و در نهایت، فیلم جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره کن را از آن خود کرد. سپس در جشنواره‌های بسیار دیگری چون نیویورک، لندن و ونکوور نیز به روی پرده رفت و از هفته اول ماه دسامبر به‌تدریج نمایش آن در کشورهای اروپایی نیز آغاز می‌شود.

این تازه‌ترین ساخته الکساندر پین، فیلم سیاه و سفیدی است که داستان سفر پدر و پسری از مونتانا به نبراسکا را برای دریافت جایزه‌ای نقدی به تصویر می‌کشد. ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که وودی گرانت (با بازی بروس درن) از دفتر روزنامه‌ای، نامه‌ای دریافت می‌کند. در این نامه آمده است که او برنده جایزه‌ای است به ارزش یک میلیون دلار. او که این موضوع را باور کرده تصمیم می‌گیرد از خانه‌اش در مونتانا به دفتر مرکزی روزنامه در شهر لینکلن در ایالت نبراسکا ‌برود. دیگران باور دارند که این نامه تنها یک ترفند تبلیغاتی است و پولی در کار نخواهد بود. با اصرار وودی، سرانجام پسرش تصمیم می‌گیرد در این سفر او را همراهی کند.

فیلمنامه فیلم را باب نلسون، فیلمنامه‌نویس آمریکایی نوشته است. نلسون در کارنامه کاری خود سابقه کار کمدی و نوشتن مجموعه‌های تلویزیونی را دارد، اما این نخستین فیلمنامه بلند او برای یک فیلم سینمایی است. او اشاره می‌کند که شخصیت‌های اصلی فیلمش را بر اساس آدم‌های واقعی اطرافش نوشته است. برای مثال شخصیت وودی گرانت را بر اساس شخصیت پدرش شکل داده و بخش‌هایی از شخصیت خود را برای شکل دادن شخصیت پسر در فیلم استفاده کرده است.

او درباره چگونگی شکل‌گیری ایده فیلم می‌گوید: «ایده اصلی فیلم در اصل از ماجراهایی واقعی گرفته شده است. آدم‌هایی بوده‌اند که به این دفاتر رفته‌اند و فکر می‌کرده‌اند که برنده یک جایزه شده‌اند. آنها چون می‌ترسیدند این جایزه و نامه برنده شدنشان گم شود از ارسال آن با پست خودداری کرده و تصمیم گرفته بودند شخصاً برای دریافتش اقدام کنند. وقتی این ماجرا را شنیدم با خودم گفتم شاید بشود داستانی از آن در آورد، می‌خواستم بدانم چه اتفاقی می‌افتد اگر شما جوانی باشید و والدین شما اصرار داشته باشند که چنین سفری را انجام دهند؟ و در نهایت وقتی شما از اصرار آنها خسته می‌شوید مانند شخصیت همین فیلم تصمیم می‌گیرید که از این موقعیت به عنوان یک سفر برای خود استفاده کنید و همراه پدرتان بروید. من از اینجا آغاز کردم اما زمانی که قصد داشتم ایده را پرورش بدهم چیزهایی از زندگی شخصی‌ خودم و خانواده‌ام را به آن افزودم و اکنون بخش‌هایی واقعی از زندگی من در داستان وجود دارد. از اینجا آغاز شد و بعد از آن شروع به پرورش شخصیت‌ها و خلق موقعیت‌ها با توجه به این ایده اولیه کردم. اما نقطه اصلی آغاز همین بود، ماجراهایی واقعی و یک خانواده واقعی.»

«نبراسکا» توسط الکساندر پین، فیلمساز شناخته شده آمریکایی ساخته شده است. او از فیلمسازانی است که تاکنون تقریباً همه ساخته‌هایش مورد توجه منتقدان و جشنواره‌ها قرار گرفته‌. او دوبار با فیلم‌های «نبراسکا» و «درباره اشمیت» نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن بوده و علاوه بر دو بار نامزدی برای جایزه اسکار بهترین کارگردانی، دو بار موفق به بردن اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی سال شده است. او همچنین در سال ۲۰۱۲ یکی از داوران جشنواره فیلم کن بود.

علاقه به رئالیسم و نگاه همراه با طنز به مسائل اجتماعی جامعه معاصر آمریکا را می‌توان از ویژگی‌های آثار پین نامید.

او بلافاصله پس از تمام کردن تحصیلات خود در رشته سینما با قراردادی به کار در استودیوی یونیورسال مشغول شد، جایی که به گفته خودش او می‌توانست هرچه می‌خواهد بنویسد و در صورت تصویب استودیو می‌توانست آن را کارگردانی نیز بکند. این ویژگی تا امروز نیز در پین مانده است و می‌توان او را از معدود کارگردان‌هایی دانست که اگرچه همواره با استودیوهای بزرگ فیلمسازی در هالیوود کار می‌کنند، اما نظارت کامل را بر فیلم خود دارند و تصمیم نهایی را خودشان می‌گیرند. به همین دلیل نیز پین یکی از معدود کارگردان‌هایی است که حق تصمیم‌گیری نهایی در ارتباط با تدوین فیلمش را دارد و بر خلاف بسیاری دیگر از فیلمسازانی که در استودیوهای هالیوود کار می‌کنند، او اگرچه با سرمایه استودیو فیلم می‌سازد، اما فیلمسازی مستقل است و فیلم‌هایش خارج از جریان اصلی هالیوود و فیلم‌های تجاری رایج قرار می‌گیرند.

پین در این فیلم بار دیگر به زادگاهش، نبراسکا بازگشته است. او پیشتر نیز سه فیلم اول خود را در نبراسکا و اوماها ساخته بود.

فیلمنامه این فیلم نخستین‌بار در سال ۲۰۰۴ میلادی و زمانی که او درگیر ساخت فیلم «درباره اشمیت» بود به پین پیشنهاد شد. پین با آنکه فیلمنامه را پسندیده بود، اما از آنجا که «درباره اشمیت» نیز یک فیلم جاده‌ای بود و او که نمی‌خواست دو فیلم متوالی با فضایی نزدیک به هم بسازد، صبر کرد و بعد از حدود هشت سال بار دیگر به سراغ آن رفت.

این نخستین فیلمی است که پین در نوشتن آن هیچگونه دخالتی نداشته و تنها پیش از فیلمبرداری بخش‌های کوچکی از فیلمنامه را تغییر داده است. خود او درباره دلیل علاقه‌اش به این فیلمنامه و رفتن به سوی ساخت آن می‌گوید: «فیلمنامه را دوست داشتم اگرچه خودم آن را ننوشته بودم. من شوخ‌طبعی آن را دوست داشتم. فراموش کنید که این یک فیلم جاده‌ای است، این در اصل یک فیلم طنز و در عین حال غمگین‌کننده است. من دوست داشتم که این دو حس را در یک فیلم در کنار هم بیاورم، این شوخ‌طبعی همراه با توهم غم‌انگیز شخصیت اصلی فیلم به نظرم زیباست.»

«نبراسکا» مورد پسند منتقدان هم قرار گرفته و نقدهای مثبتی بر آن نوشته شده است. بازی خوب بازیگر اصلی فیلم و استفاده شاعرانه پین از فیلمبرداری سیاه و سفید و عالی فیلم از نکاتی است که بیشتر منتقدان به آن اشاره کرده‌اند.

پیتر تراورس، منتقد «رولینگ استونز» با دادن سه و نیم ستاره از چهار ستاره خود به فیلم و تقریباً عالی خواندن آن، فیلم را به زندگی تشبیه کرده و ترکیبی از درام و کمدی توصیف می‌کند که دیدنش نخست قلب بیننده را مسحور خود می‌کند و بعدتر ذهنش را درگیر داستان و مضمون آن می‌سازد. رابی کالین، منتقد «تلگراف» نیز چهار ستاره به فیلم داده و آن را نقطه مقابل فیلم قبلی پین «نوادگان» توصیف کرده و با تعریف از فیلمنامه و فیلمبرداری آن، فیلم را اثری دیدنی می‌خواند که اگرچه گاه یادآور دیگر فیلم‌های جاده‌ای پین است، اما در کل فیلمی مستقل و جذاب و تماشایی است. پیتر برادشاو، منتقد «گاردین» نیز با دادن چهار ستاره به فیلم آن را بازگشت پین به سینمای شخصی و استفاده از زبان سینمایی خود می‌خواند که اگرچه موضوعاتی تلخ از جامعه امروز را بیان می‌کند، اما در عین حال فیلمی شیرین و جذاب است.

«نبراسکا» با زمان ۱۱۵ دقیقه محصول سال ۲۰۱۳ کشور آمریکا است.