مرگ در کمین ۱۵۰۰ کارگر مرزی

یک فعال کارگری از فعالیت ۱۵۰۰ کارگر مرزی (کولبر) در مناطق مرزی استان‌های آذربایجان غربی و کردستان خبر داده است. تیراندازی مأموران مرزی و انفجار مین زندگی آن‌ها را تهدید می‌کند.

محمد صالح حسینی، فعال کارگری، در سقز به خبرگزاری کار ایران، ایلنا، گفته است که بیش از ۱۵۰۰ کارگر مرزی در مناطق سردشت، بانه، سقز و مریوان به «حرفه خطرناک و غیر قانونی کولبری» روی آورده‌اند.

این فعال کارگری، «عدم تمایل دولت به سرمایه‌گذاری»، «نبود کارخانجات مختلف صنعتی و تولیدی» و «فقدان سیاست‌های مشوق سرمایه گذاری در استان کردستان» را دلیل روی آوردن کارگران مرزی به حرفه کولبری دانسته است.

محمد صالح حسینی میانگین سن کولبران را در مناطق مرزی بین ۱۳ تا ۶۰ سال عنوان کرده است.

به گفته این فعال کارگری،‌ اکثر کارگران کولبر را افرادی فقیر تشکیل می‌دهند که فقط برای امرار معاش روزانه‌شان به این شغل خطرناک روی آورده‌اند.

صالح حسینی به بحران در واحدهای تولیدی در شهرستان سقز اشاره کرده و گفته است: «وضعیت بحرانی واحدهای تولیدی در شهرستان سقز همچون واحدهای مستقر در شهرک صنعتی قهرآباد عاملی شده است که کارگران بیکار شده این مجموعه‌های صنعتی به حرفه کولبری جذب شوند.»

به گفته وی، «تعطیلی واحدهای صنعتی همچون کارخانه قند، نوشابه‌سازی، لوله پلی اتیلن و کارخانه‌های بزرگی مثل کارخانه دخانیات سقز باعث بیکاری تعداد زیادی از کارگران و جذب آنان در حرفه کولبری شده است».

 «کولبر» اصطلاحی محلی است و به کسانی گفته می‌شود که حمل و نقل کالا از مرز‌ها را با استفاده از «کول» و حمل بر پشت خود بدون هرگونه وسیله‌ای انجام می‌دهند.

قتل‌های فراقضائی

 سالانه گزارش‌های متعددی درباره کشته شدن کولبران در مناطق کردستان منتشر می‌شود.

ایلنا گزارش داده که هرسال صد‌ها نفر از کارگران کولبر جانشان را در مناطق مرزی کردستان از دست می‌دهند.

احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل در آخرین گزارش خود از کشته شدن کولبران مرزی به عنوان «قتل‌های فراقضائی» نام برده و از این موضوع ابراز نگرانی کرده است.

گزارشگر ویژه سازمان ملل، پیشتر نیز به شرایط سخت کولبران مرزی و «کشتار سیستماتیک» آن‌ها اشاره کرده بود.

در گزارش اسفندماه سال ۱۳۹۰ احمد شهید آمده بود: «قانون ایران فعالیت‌های قاچاق کولبران را به‌عنوان جرمی که قابل مجازات با چند ماه زندان یا جریمه‌ای معادل کالاهایی ضبط شده است می‌داند، اما گزارشگر ویژه گزارش‌هایی دریافت کرده است که نگهبانان مرزی به این افراد شلیک می‌کنند و به این وسیله ده‌ها کولبر و همچنین اسب‌های آنان را سالانه زخمی می‌کنند یا به قتل می‌رسانند.»

کولبران و کارگران مرزی در مناطق کردستان همچنین در معرض خطر انفجار مین‌هایی قرار دارند که از دوران درگیری‌های کردستان و جنگ ایران و عراق باقی مانده‌ است.

بر اساس آمار‌های موجود، بیشترین زمین‌های آلوده به مین در پنج استان آذربایجان غربی، کردستان، خوزستان، ایلام و کرمانشاه وجود دارند.

احمد شهید گزارش داده در بین ماه‌های مارس و اکتبر سال ۲۰۱۳ میلادی، ۱۷ مورد انفجار مین در مناطق مرزی رخ داده است.

تجهیز واحد‌های مرزبانی در سال ۹۳

در حالی خبر روی آوردن کارگران به شغل پرخطر کولبری منتشر شده است که چندی پیش محمد عامری معاون پشتیبانی فرماندهی مرزبانی ایران از تجهیز واحدهای مرزبانی خبر داده بود.

وی گفته بود: «در این راستا دو استان مهم و عملیاتی آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان در اولویت تجهیز واحدهای مرزبانی به تجهیزات و وسایل مورد نیاز قرار دارند.»

به نظر می‌رسد، اشاره معاون پشتیبانی فرماندهی مرزبانی ایران به استان سیستان و بلوچستان به دلیل رویداد‌های خشونت‌بار اخیر این استان و گروگان‌گیری‌های گروه «جیش‌العدل» باشد.

او همچنین افزوده است: «با حمایت‌های فرماندهی مرزبانی کشور این پاسگاه‌ها علاوه بر امکانات رفاهی بیشتر به تجهیزات اپتیکی نیز در راستای کنترل کامل و بیشتر مرز‌ها تجهیز می‌شوند.»

معاون پشتیبانی فرماندهی مرزبانی ایران به کمبود امکاناتی مانند آب و برق نیز در پاسگا‌های مرزی اشاره کرده و گفته است که باید «این موارد را بهبود ببخشیم».