همه به کن می‌رویم؟
سینمای اجتماعی و پیرامونی از طریق کن به جهان عرضه می‌شود. از ایران بیش از ۴۰ فیلم به جشنواره کن ارسال شده است.
سعید نورافشان
فرش قرمز کن. زرق و برق یک جشنواره همراه با جلوه‌بخشی به سینمای اجتماعی و پیرامونی جهان
برای سینمای جهان ماه مه مهم است: از ۱۴ تا ۲۴ ماه مه یک بار دیگر جشنواره فیلم کن، در کوت دازور، در سواحل لاجوردی جنوب فرانسه آغاز به کار می‌کند. شکوه و ستاره‌پروری از یک‌سو، معاملات بزرگ خرید و فروش فیلم‌ها و پروژه‌های سینمایی از سوی دیگر، سینماگران را از سراسر جهان به مدت ۱۰ روز در اطراف کاخ جشنواره فیلم کن به چرخش و گردش درمی‌آورد. بسیاری از فیلمسازان بزرگ و کمپانی‌های سرشناس خودشان را به آب و آتش می‌زنند تا فیلمشان در جشنواره فیلم کن به نمایش درآید.
اما با این حال می‌پرسیم آیا یه‌راستی «کن» فقط همین زرق و برق‌های جشنواره‌ای و معاملات سودآور است؟ به صراحت می‌توان گفت که ضلع شاخص آن به همین سو نشانه رفته، اما ضلع دیگر آن که قبله‌گاه سینماگران ناشناخته و سینماگران مؤلف است بر موضع دیگری قرار دارد.
بسیاری از پخش‌کنندگان سینمای مؤلف و «هنر و تجربه» به کن می‌آیند تا تورشان را روی فیلم‌های اول و دوم کارگردانانی که هنوز ناشناخته‌اند بیندازند. جشنواره فیلم کن در همان حال همواره زمینه‌ساز معرفی فیلمسازان از کشورهای کمتر شناخته شده در جغرافیای سینمایی جهان بوده است.
جشنواره فیلم کن و سینمای پیرامون
در سال ۱۹۴۶ جشنواره فیلم کن برای نخستین بار برگزار شد. در ۳۰ - ۴۰ سال اخیر اما سینماگرانی از کشورهایی چون پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، ایران، کشورهای عربی و آفریقایی و همچنین آمریکای لاتین و اروپای شرقی آثارشان را در این جشنواره سینمایی به نمایش گذاشته‌اند و برخی از آنها هم درخشیده‌اند.
جشنواره‌هایی مانند برلین، ونیز و ساندنس هم در زمینه معرفی سینماگران مؤلف و سینمای اجتماعی تأثیرگذارند اما به گفته ناظران و کار‌شناسان بین‌المللی سینما، تأثیرگذاری جشنواره کن بر سینمای پیرامونی و اهمیت این جشنواره در شناساندن استعدادهای سینمایی با هیچ جشنواره‌ای قابل مقایسه نیست.
در سال ۱۹۹۴ فیلم «یک داستان عام‌پسند» از کوئنتین تارانتینو در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و نخ طلای این جشنواره را از آن خود کرد. پس از درخشش این فیلم در کن بود که در همان سال نامزد دریافت هفت جایزه اسکار شد.
کوئنتین تارانتینو گفته است با بردن نخل طلا من راه صد ساله را یک‌شبه رفتم.
جشنواره فیلم کن و سینمای ایران
در سال ۱۹۹۲، وقتی که فیلم «زندگی ادامه دارد» ساخته عباس کیارستمی در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد، پخش‌کنندگان بسیاری از کشورهای مختلف برای خرید فیلم رجوع کردند و سپس کمپانی‌های بزرگ‌تری به دنبال فیلم‌های بعدی این فیلمساز و دیگر فیلم‌های ایرانی که در کن پذیرفته شده بود آمدند.
«بادکنک سفید» از جعفر پناهی، «زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی، «سفر قندهار» از محسن مخملباف که در ایتالیا بیش از یک میلیون نفر را به سینما‌ها کشاند و اخیراً فیلم «گذشته» از اصغر فرهادی که در گیشه فرانسه موفق بود، همه اقبال تجاری‌شان را از کن آغاز کردند.
ایرانی‌های کن در سال ۲۰۱۴
جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۴ از ۱۴ تا ۲۵ ماه مه برگزار می‌شود. تاکنون از ایران ۴۰ فیلم از میان آثار کارگردانان ایرانی و تعدادی از سینماگران ایرانی مقیم خارج از ایران به دفتر جشنواره فرستاده شده است؛ از جمله این فیام‌ها:
«وقت داریم حالا» از عبدالرضا کاهانی که در شهر بزانسون در فرانسه ساخته شده، «گل سرخ» ساخته سپیده فارسی پیرامون انتخابات بحث‌برانگیز در ۲۲ خرداد که با سرمایه فرانسوی‌ها ساخته شده، و همچنین «صدائی از ناکجاآباد» ساخته آیت نجفی از فیلم‌های ایرانی‌اند که به جشنواره فیلم کن فرستاده شده‌اند.
«گل سرخ» از سپیده فارسی در پوشش یک داستان عاطفی، گسستگی درون از بیرون را در سایه ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی پس از انتخابات ۲۲ خرداد در نهضت سبز نشان می‌دهد.
در «صدایی از ناکجاآباد» چند دختر هنرمند ایرانی همراه با یک گروه موسیقی فرانسوی می‌خواهند کنسرتی با صدای زنان در تئاتر شهر در تهران برگزار کنند. آنها با پشتکاری باورنکردنی سرانجام موفق به برگزاری این کنسرت می‌شوند. یک فیلم احساس‌برانگیز و تأثیرگذار و پرتنش درباره تلاش مدنی زنان هنرمند ایرانی برای دور زدن محدودیت‌هایی مثل «ممنوعیت تک‌خوانی زنان» که به آنها تحمیل شده است.
حضور فیلم‌هایی از کشورهای همسایه ایران در کن را هم نباید نادیده گرفت. در سال‌های گذشته، فیلم «عثامه» از صدیق برمک، فیلمساز افغان، «پنچ عصر» اثر سمیرا مخملباف و همچنین فیلم‌هایی از تاجیکستان و یا از سینماگران ترک، چهره‌هایی مانند ایلماز گونی و نوری بیلگه جیلان و همچنین فیلم «کیلومتر صفر» ساخته هینر سلیم، سینماگر عراقی در جشنواره فیلم کن مورد توجه قرار گرفته است.
جشنواره فیلم کن و سینمای جهان
در سال ۲۰۱۴ حدود پنج هزار فیلم از سراسر جهان به سوی دفتر جشنواره کن سرازیر شده است. در میان این آثار، فیلم‌هایی از سینماگران سرشناس جهان هم وجود دارد:
ژان لوک گدار با فیلم «خداحافظی با زبان» در جشنواره فیلم کن احتمالاً حضور دارد.
«دو روز، یک شب» ساخته برادران داردن، «عشق و صلح» از امیر کوستوریتسا، «هال جیمی» از کن لوچ، «خواب زمستانی» ساخته نوری بیلگه جیلان، «غم پرندگان» از عبدالرحمن سیسکو، «آقای تونر» ساخته مایک لی، «کات» از فاتح آکین از شاخص‌ترین فیلم‌های سینماگران سرشناس جهان‌اند که به دفتر جشنواره فرستاده شده‌اند.
همچنین آثاری از دنی ارکان، دیوید کراننبرگ، ترنس مالیک، ابل فرارا (با دو فیلم «آخرین روزهای پازولینی» – و «به نیویورک خوش آمدید»)، ژانگ ییمو، الخاندرو گونزالس ایناریتو، کلینت ایستوود، لوران کانته، اولیویه آسایاس، اگزاویه بووآ، آندره تشینه، پاسکال فران (کارگردان مهم زن فرانسوی که نمایش فیلمش در کن قطعی است)، میشل آزاناویسوس با فیلم «جستجو» که در چچن ساخته است، در دست بررسی است.
از این میان میشل آزاناویسوس با فیلم «آرتیست» با حضور در کن شهرت پیدا کرد و بعدها پنج جایزه اسکار هم گرفت.
چه کسی به کن ۲۰۱۴ راه می‌یاید؟ باید تا ۱۷ ماه آوریل صبر کرد تا در کنفرانس مطبوعاتی، آقای تییری فرمو، دبیرکل جشنواره فیلم‌های انتخاب‌شده را اعلام کند.
جشنواره کن امسال از ۱۴ تا ۲۶ ماه مه برگزار می‌شود. اما استثنائاً به دلیل آنکه انتخابات اروپا، یکشنبه ۲۶ مه برگزار می‌شود، برندگانش را یک روز زودتر، در ۲۵ مه اعلام خواهد کرد.
نظرها
نظری وجود ندارد.