محاسبات سوداگرانه حماس

در بحران غزه، از حماس آن‌طور که باید حمایت نشد. این سازمان بیش‌ از آن‌که محبوب باشد، منفور است. حماس اسرائیل را با این هدف موشک‌باران می‌کند که حامیان خود را برای روانه کردن پول  به کاسه خالی خود برانگیزد.

یک روزنامه نگار فلسطینی ساکن غزه با نام مستعار خالد، اعتقاد دارد که حماس بازی کثیفی انجام می‌دهد. خالد تمام زندگی خود را در نوار غزه گذرانده و همه خانواده‌اش در سال‌های گذشته تحت فشار بحران‌ها و محاصره غزه زجر کشیده‌اند. برای همین، او بیشتر از آن که از اسرائیل متنفر باشد از حماس بیزار است که قدرت را در این منطقه در دست دارد.

خالد می‌‌گوید: «نوار غزه صفحه بازی آنهاست و ما مهره‌های بازی. برای آنها مهم نیست که چند نفر از ما را از دست می دهند بلکه مهم کسب امتیاز برای گروه خودشان است!»

نام واقعی خالد گفته نمی‌شود، زیرا حماس با تمام قدرت با مخالفان خود برخورد می‌کند. حماس می‌کوشد با عملیات نظامی، چهره تخریب شده خود را به‌عنوان نماینده مقتدر مقاومت در برابر اسرائیل ترمیم کند. وقتی آنها این هدف را دارند رگبار موشک‌هایشان تنها اسرائیل را هدف قرار نمی‌دهد، بلکه افرادی مانند خالد نیز از اهداف آن هستند .

حماس آگاهانه موشک‌های خودرا با هدف تحریک اسرائیل شلیک می‌کند تا اسرائیل را وادار به عملیات هوایی کند. حماس به این وسیله به دنبال دو هدف است: نخست آن که درماندگان از جنگ در نوار غزه را به سمت رادیکال شدن ترغیب کند تا مجدداً به بخش نظامی حماس بپیوندند و دیگر این که افرادی مانند خالد را برانگیزد تا دوباره فریاد مقاومت سر دهند.

از طرف دیگر، رهبران حماس تاثیرگذاری در سیاست خارجی را نیز دنبال می‌کنند. با بحرانی شدن وضعیت رژیم سوریه در سال ۲۰۱۱ و کودتای نظامیان مصر علیه اخوان‌المسلمین در قاهره، تندروهای حماس دو مورد از مهم‌ترین متحدان خود را از دست دادند. خالد می‌گوید: «حالا می‌خواهند با نشان دادن پیکر خونین شهروندان در جلو دوربین‌ها جهان عرب را تحریک کنند تا مصر را مجبور شود مرز خودش با غزه را باز کند.»

نگرانی مالی حماس را به ستوه آورده است

"حماس عمیقاً در منجلاب گیر کرده است". این را  ابو سعدا، کارشناس علوم سیاسی بیان می‌کند که به ندرت چنین صریح سخن می گوید. وی استاد دانشگاه الازهر شهر غزه است.

ابو سعدا می‌گوید که کمی پیش از این،مردم در نوارغزه به طور آشکار دربرابر قدرت حاکم نارضایتی خود را ابراز می‌کردند. از زمانی‌که جریان پول از طرف ایران و سوریه و اکنون مصر متوقف شد، جنبش حماس با مشکلات مالی زیادی درگیر است. ۹ ماه است که دولت حاکم در نوار غزه دستمزد ۴۰ هزار  نفر از کارکنان دولتی را نداده است.

تحت این فشار بود که حماس در ابتدای ماه ژوئن پس از مدت‌ها تردید پذیرفت با محمودعباس، رییس فلسطینی فتح که منفور حماس بود، دولت واحد تشکیل دهد.

اما کرنش در برابر عباس به عنوان رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری رود اردن، نتیجه مطلوب را نداشت: دولت واحد به دلیل درگیری‌های کوچک داخلی ناتوان بود و نمی‌توانست بدهی‌های حماس را پرداخت کند. به این ترتیب، امید برای بهتر شدن زندگی در نوار غزه از بین رفت و اعتبار حماس بیش از پیش کاهش یافت.

با ربایش و قتل سه جوان اسرائیلی در ۲۱ ژوئن و سپس آتش زدن یک نوجوان فلسطینی توسط تندروهای اسرائیلی، دایره خشونت وسعت پیدا کرد. صدها موشک به سوی اسرائیل شلیک شدند. اینجا بود که نتانیاهو اعلام کرد زمان بیرون آوردن دست‌ها از دستکش‌ مخلمین فرا رسیده است.

نتانیاهو از نظر سیاست داخلی تحت فشار بود که با تمام قدرت با حماس برخورد کند. تا آن موقع او نگران بود که هزینه جنگ جدید در غزه ریسکی بزرگ، یعنی واگذاری دولت باشد. آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسراییل، نتانیاهو را به رویارویی نظامی تحریض کرد. نتانیاهو سرانجام به این فشار تن داد.

تدارکات اسراییل نباید به ضد خودش منجر شود

نتانیاهو باید حمله به نوار غزه را جوری تدارک می‌دید که بتواند اشتهای انتقام‌جویی ناسیونالیست‌های راستگرای اسرائیلی را فرو بنشاند.

اما برخلاف تجربه گذشته، بحران ناشی از حمله زمینی نمی‌بایست دامن‌گیر خود اسرائیل شود. در سال ۲۰۱۲، آخرین بار که درگیر شدیدی بین اسرائیل و حماس درگرفت، اسرائیل نیروهای زمینی خود را به صحرای غزه فرستاد اما پس از هشت روز نبرد، نیروهای متخاصم مجبور شدند تن به آتش‌بس دهند.

اینکه آیا بحران در نوارغزه به یک جنگ واقعی تبدیل می‌شود یا نه، بستگی زیادی به مصر دارد. عبدالفتاح سیسی به محمود عباس قول داده که دو طرف درگیر را به آتش‌بس وادار کند.

به بیان روشن‌تر مصر باید در برابر منافع حماس کوتاه بیاید. حماس به شرطی آتش‌بس را می‌پذیرد که بعضی از خواسته‌هایش تامین شود. مهم‌ترین خواسته حماس، گشودن مرزها برای رفت‌وآمد در نوار غزه است. اگر مصر این را بپذیرد حماس می‌تواند برای مدتی هرچند کوتاه قدرت خود را درغزه تامین کند.

منبع: اشپیگل آنلاین