نماینده ایران در اسکار: فیلم «امروز»

    «انتخاب فیلم‌های ایرانی» برای معرفی به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی (اسکار) از میان ۱۰ فیلم سینمایی، فیلم «امروز» ساخته رضا میرکریمی را به عنوان نماینده ایران در اسکار برگزیده است.

«آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» ساخته بهروز افخمی، «استرداد» به کارگردانی علی غفاری، «برف» به کارگردانی مهدی رحمانی، «تنهای تنهای تنها» ساخته احسان عبدی‌پور، «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «خسته نباشید» از افشین هاشمی، «خط ویژه» به کارگردانی مصطفی کیایی، «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» ساخته روح الله حجازی و سرانجام «سر به مهر» به کارگردانی هادی مقدم دوست از فیلم‌هایی بودند که با «امروز» رقابت می‌کردند.

از میان این فیلم‌ها، «استرداد» و «چ» فیلم‌هایی با سویه‌های تبلیغی و ایدئولوژیک‌اند. باقی فیلم‌ها به سینمای سرگرم‌کننده و عام‌پسند ایران تعلق دارند. فیلم «امروز» در بین فیلم‌هایی که هیأت انتخاب می‌بایست به عنوان نماینده ایران در اسکار برگزیند، تنها فیلم اجتماعی است.

این فیلم پیش از این در جشنواره فیلم «تورنتو» شرکت کرده بود. جشنواره فیلم تورنتو پس از جشنواره فیلم کن، یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های سینمایی جهان است. اهمیت آن هم در این است که از فیلم‌های نمایش‌داده شده در این جشنواره می‌توان تصوری از فیلم‌های نامزد اسکار به دست آورد.

امیر اسفندیاری، سخنگوی «هیأت انتخاب فیلم‌های ایرانی» با گوشه چشمی به جشنواره فیلم تورنتو گفته است: «فیلم "امروز" به عنوان فیلمی ساخته یکی از کارگردانان شاخص نسل میانه پس از اکران موفق در ایران، در نمایش افتتاحیه بین‌المللی در جشنواره تورنتو نیز بازخوردهایی قابل تأمل داشته است. در ‌‌نهایت اعضای هیئت با بررسی تمام جوانب، از میان گزینه‌های موجود این فیلم را برای معرفی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی برگزیدند.»

در «هیأت انتخاب فیلم‌های ایرانی» حبیب احمدزاده (نویسنده و استادیار دانشگاه)، امیر اسفندیاری (معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی)، احمد امینی (کارگردان)، آرش امینی (مدیرکل امور بین‌الملل سازمان سینمایی)، امین تارخ (بازیگر)، ایرج تقی‌پور (تهیه‌کننده) پرویز شیخ طادی (نویسنده و کارگردان)، محمد باقر قهرمانی (مدرس دانشگاه) و مجید میرفخرایی (طراح صحنه و لباس) حضور دارند.

مهم‌ترین مضمون فیلم «امروز» ساخته رضا میرکریمی «سکوت» به عنوان یک نوع اعتراض به کژتابی‌ها و پیشداوری‌ها و مشکلات اجتماعی است.

در یک بعد از ظهر پرالتهاب در تهران، یک راننده تاکسی به نام یونس (پرویز پرستویی) تصادفاً به زنی باردار برمی‌خورد به نام صدیقه (سهیلا گلستانی). صدیقه به کمک نیاز دارد و از یونس خواهش می‌کند که او را به بیمارستان ببرد. یونس که اصولاً کم‌حرف است، به این زن کمک می‌کند و او در بیمارستانی بستری می‌کند. از آن پس اما پای او به ماجراهایی کشیده می‌شود. جشنواره فیلم تورنتو از این فیلم به عنوان تمثیلی از همدردی بین انسان‌ها در دنیایی که از خشونت و آزار و تباهی نشان دارد، یاد کرده است.

در سال ۱۳۷۷ فیلم «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی به عنوان یکی از پنج فیلم نهایی برای دریافت اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان راه یافته بود. در سال ۱۳۹۱ اما درام «جدایی نادر از سیمین» برای نخستین بار در تاریخ سینمای ایران جایزه اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان را به دست آورد.

نظر چند منتقد درباره فیلم «امروز»

[tabby title=" سهام‌الدین بورقانی"]

فیلم نگاهی انتقادی به جامعه «امروز» ما دارد و قضاوت و پیش‌داوری در جامعه امروز ما را به چالش می‌کشد. از طرف دیگر می‌کوشد شخصیت و قهرمانی را معرفی کند که نمونه آن را این روز‌ها کمتر می‌بینیم. «یونس» پیشنهاد فیلمساز برای جامعه ماست؛ مجهز به سلاح سکوت است و قصد پاسخگویی به ظن و گمان‌های دیگران را ندارد. اما آنقدر در این صفتِ یونس اغراق شده است که نمی‌توان او را شخصیتی باورپذیر دانست و در مقابل آدم‌ها و رخداد‌ها بیشتر منفعل است.

[tabby title=" علیرضا حسن‌خانی"]

فیلم بی هیچ اتفاقی فقط می‌گذرد. اصلاً مشخص نیست که بیننده باید با کدام استدلال منطقی رفتار دور از واقعیت و خلاف منطق شخصیت‌ها به‌خصوص راننده‌ تاکسی را درک کند. تعمد و اصراری که فیلم‌نامه‌نویسان در نپرسیدن پرسش‌های منطقی و پاسخ ندادن و مطرح نکردن بدیهیات عینی به خرج می‌دهند بیش از آن‌که به پیشبرد داستان کمک کند موجب کلافگی مخاطب می‌شود. هیچ معلوم نیست که چرا باید سکوت و رفتار عجیب راننده را درک کنیم و حرف‌ها و نیش و کنایه‌های کارکنان بیمارستان را به جان بخریم.

[tabby title=" کمال تبریزی"]

«امروز» از زمانه‌اش پیش‌ افتاده است چنان که درباره خودش نیز همچون قهرمان‌اش قضاوت می‌شود. درک نمی‌شود و مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد. اما «امروز» اگر فهمیده شود لذت‌بخش خواهد بود به شهادت آنان که لذت برده‌اند، و در این میان کارگردان اثر نیز باید همچون قهرمانش در برابر سرزنش‌ها سکوت کند؛ چه ناآگاهانه باشند و چه مغرضانه. «امروز»، فردا فهمیده خواهد شد توسط نسل‌های آینده و سازندگان بعدی این مرز و بوم؛ همانگونه که «دختربچه» امروز «یونس» را می‌فهمد.