گنکور ۲۰۱۴ برای یک نویسنده زن: لیدی سلویر

لیدی سلویر، نویسنده و روانپزشک اسپانیایی‌الاصل ساکن فرانسه برای رمان «نباید گریست» برنده جایزه ادبی گنکور سال ۲۰۱۴ شد.

در «نباید گریست» سلویر سرگذشت والدینش و هم‌نسلان آن‌ها در جنگ داخلی اسپانیا را روایت می‌کند. این رمان در تابستان ۱۹۳۶ اتفاق می‌افتد. اسپانیا در آستانه سقوط به ورطه فاشیسم قرار گرفته و لحظه تعیین‌کننده‌ای در زندگی مادر نویسنده فرارسیده است. جنگ داخلی اسپانیا و صدای کسانی که کمتر شنیده شده، بهانه‌ای می‌شود برای پرداختن به کشمکش بین‌ دو نسل؛ به‌ویژه کشمکش فرهیختگان با بی‌فرهنگ‌ها.

لیدی سلویر ۶۶ سال دارد، در تولوز زندگی می‌کند، پدر او از اسپانیایی‌های اندلس و مادرش از اسپانیایی‌های کاتالان است. خانواده او در ۱۹۴۸ به فرانسه آمدند و به جمع جمهوری‌خواهان تبعیدی ساکن این کشور پیوستند. زبان فرانسه، زبان مادری او نیست، بلکه چنانکه خودش می‌گوید از طریق ادبیات با زبان فرانسه آشنا شده است. سلویر پس از تحصیلات ادبی، به دانشکده پزشکی رفت و در رشته روانپزشکی تخصص گرفت و اکنون به عنوان روانپزشک در تولوز کار می‌کند.

منتقدان از اهدای گنکور ۲۰۱۴ به سلویر استقبال کردند. در صفحات فرهنگی روزنامه‌های فرانسوی اما از او به عنوان نامزد جایزه گنکور یاد نشده بود.

یکی از رقبای اصلی سلویر، کمال داود، نویسنده و روزنامه‌نگار الجزایری متولد ۱۹۷۰ بود که در «مرسو»، نخستین رمانش، روایتی دیگر از «بیگانه» آلبر کامو به دست داده است. این بار او ماجرا را از منظر عربِ کشته شده به دست مُرسو روایت می‌کند.

داوید فوئنکینوس، نویسنده رمان‌های پر فروش احساسی هم یکی دیگر از رقبای سلویر بود که در «شارلوت»، آخرین رمان‌اش سرنوشت غیر معمول (و جذاب) هنرمند یهودی آلمانی شارلوت سلومون را بازگو می‌کند. او در سال ۱۹۴۳، هنگامی که فقط ۲۶ سال داشت، در حالی‌که باردار بود در آشویتش به قتل رسید.

از پولین دریفوس هم به عنوان یکی از نامزدهای گنکور یاد شده بود. او در رمان «این چیزهایی است که پیش می‌آیند»، از ورای سرنوشت یک زن اشراف‌زاده به نام دوشس دو سورنت به جنگ جهانی دوم می‌پردازد. دوشس دو سورنت با مردی ازدواج می‌کند و به جمع بورژوا‌ها می‌پیوندد و به طور تصادفی به نامشروع بودن‌اش و نیز یهودی‌ بودن‌اش پی می‌برد.

جنگ جهانی دوم حضوری پر رنگ در این دوره‎ گنکور داشت: سه رمان از چهار رمانی که به مرحله نهایی راه یافتند، وقایع جنگ جهانی دوم در سه کشور آلمان، فرانسه و اسپانیا را دستمایه قرار داده بودند. می‌توان گفت «نباید گریست» نوشته لیدی سلویر هم به یک معنا با سرآغاز نازیسم دست و پنجه نرم می‌کند.

سلویر در سال‌های پایانی سال‌های دهه ۱۹۷۰ به رمان‌نویسی روی آورد. آثار او به ۲۰ زبان ترجمه شده‌اند. دریافت جایزه گنکور البته به فروش رمان‌های او رونق فراوان خواهد داد. امسال به دنبال دریافت جایزه نوبل توسط پاتریک مودیانو که گفته می‌شود تنها در ماه اکتبر ۹۹ هزار نسخه از آخرین رمان او با عنوان «برای آن‌که در محله گم نشوی» به فروش رفته است، پیشاپیش فضای پر شوری بر کتابفروشی‌های فرانسوی حکمفرماست. رمان «نباید گریست» نوشته سلویر، بی‌شک بر شوق کتابخوانی در فرانسه خواهد افزود.