در حسرت دکتر مصدق

نظرها

• ثریا

  ۲۶ فروردین ۱۳۹۴

  هر چی زمان بیشتر می گذره بیشتر معلوم می شه که هیچی گیر آقایون نیومده و اینهمه تبریک به تیم هسته ای و ظریف هیچ و پوچ بوده .

• داود

  ۲۶ فروردین ۱۳۹۴

  آیین مصدق راستی و درستی و آزادگی بود. اما آیین امثال ظریف و امثالهم دروغ و فریب است. چگونه می شود ایندو را باهم مقیاسه کرد !

• شوکت

  ۲۵ فروردین ۱۳۹۴

  "از دکتر جواد ظریف جز یک مقدار ظریف کاری دیپلماتیک چیزی دیده نشده و او اساسا بدون اجازه رهبر جمهوری اسلامی آب هم نمی تواند بخورد چه رسد به اینکه راسا تصمیم گیری کند" +++++++ دقیقا همینطوره.

• حسین پور

  ۲۵ فروردین ۱۳۹۴

  واقعا که این اصلاح طلبها مثل همین قوچانی گستاخی رو به حد اعلا رسوندن. آخه مصدق کجا ظریف کجا!!!

• الهه

  ۲۴ فروردین ۱۳۹۴

  راست گفته اید که مورچه چیه که کله پاچه اش چی باشه. اینها این مقدار کم غنی سازی رو که به درد هیچ کسی نمی خوره با ملی شدن نفت یکی می کنند.!!

• kamran

  ۲۴ فروردین ۱۳۹۴

  درست زدید وسط خال. کاملا به جا بود این مقاله در جواب به مصدق سازی جعلی از جواد ظریف

• شاهد

  ۲۲ فروردین ۱۳۹۴

  http://www.mghaed.com/essays/observation/monumental_splash_six_decades_on.htm دلاور دوران در دورهٔ پایان امپراتوریهای قرن نوزدهمی، ملتها در آسیا و آفریقا و آمریکای جنوبی دارایی طبیعی خود را در اختیار می‌گرفتند. در آن سوی خلیج فارس هم تسلط تام‌وتمام بریتانیا بر منابع زیرزمینی مردمان بومی به تاریخ می‌پیوست. در ایران دلیلی نمی‌دیدند از جریان جهانی عقب بمانند. محمد مصدق همین هدف را دنبال می‌کرد اما اصرار داشت یکتنه به آن برسد. پذیرای شریک و حتی همکار به معنی افراد صاحب رأی و دارای اختیار نبود. پرسش بی‌پاسخ را محققانی مطرح کرده‌اند: اگر در آنچه می‌خواست انجام دهد توفیق می‌یافت آیا حاضر بود قراردادی جدید برای بهره‌برداری از چاههای نفت ایران امضا کند؟ پشت سؤال این نکته نهفته است که قرارداد تجاری را رئیس کشور یا رئیس دولت امضا نمی‌کند؛ مدیران امضا می‌کنند. آیا مصدق به کسی از مدیران نفت و دارایی اجازهٔ چنین کاری می‌داد؟ نه. به هیچ‌کس به اندازهٔ کافی اعتماد نداشت و کسی را در آن حد نمی‌دید که طرف کمپانی خارجی قرار دهد. نوشته‌اند مهمترین اسناد نفت را همواره در کیفی با خود حمل می‌کرد و به دست احدی نمی‌داد. آیا حاضر بود، خلاف عرف جهانی، شخصاً قرارداد امضا کند؟ باز هم نه. عظمت تصویر تاریخی خویش را در نفی امضاهای پیشین می‌دید، نه افزودن یک امضای جدید به امضاهای پای قراردادهایی که تقریباً بی‌استثنا از سوی ملت لعن می‌شوند. مصدقی که قرارداد امضا کند مصدق نیست. پای آبرو در میان است. نزد او نفت نه کالایی دارای مظنـّهٔ بازار و قابل مبادله، بل مفهومی اخلاقی و غایتی معنوی بود که ختم قضیه با بستن قرارداد ستمی است بزرگ در حق آن. شعلهٔ فروزان اختلاف بر سر قرارداد نفت می‌تواند در ستیغ قلـّهٔ‌ تاریخ زبانه بکشد در همان حال که ملت از سرما و گرسنگی رنج می‌برد. کسانی که واگذارنکردن قدرت پس از پیروزی ۳۰ تیر ۳۱ را بزرگترین اشتباه مصدق می‌دانند اصرار او در ایجاد اسطوره‌ای تاریخی از خویش را دست کم می‌گیرند. وقتی استعمال لقب ممنوع شد درجهٔ دکترایی در آستین داشت و کم نیاورد. در امضای اوراق دادگاه نظامی درجهٔ‌ تحصیلی‌اش را ذکر می‌کرد مبادا کسی فراموش کند. روی عکسی از خودش نوشته است: ”بفرزند عزیزم دکتر غلامحسین مصدق داده شد. احمدآباد امردادماه ۱۳۴۲. دکتر محمد مصدق.“ خیال داشت رأی‌دادن بیسوادها را ممنوع کند. دربار و دیانت با رأی رعیتها و بیسوادها نماینده به مجلس می‌فرستادند. بعدها نبود تا ببیند فرزندان همان رعیت بیسواد به قدرت رسیده‌اند و مملکت را دکترآباد کرده‌اند. فروکاستن شاه به هیچ و زدن ریشهٔ او هدف دیگر مصدق بود. از مطالب غریبی که روی کاغذ آورد چند جمله بود پشت قرآنی که برای شاه فرستاد: ”دشمن قرآن باشم اگر بخواهم خلاف قانون اساسی عمل کنم و همچنین اگر قانون اساسی را نقض کنند و رژیم مملکت را تغییر دهند من ریاست جمهوری را قبول نمایم.“ یعنی به حول و قوهٔ الهی به‌زودی وقتی سلطنت برچیده شد من یکی اهل رئیس جمهورشدن نیستم. گویی مسئلهٔ شاه این است که وقتی بساط سلطنتش چپه شد اسم نفر بعدی چه باشد و چه نباشد. گرچه دست‌کم دوبار هم پشت تریبون مجلس به قرآن سوگند خورد و شهادتین گفت، شاید تنها فرد در تاریخ اسلام باشد که سالها پس از مرگ تکفیر شد. روی معصیتی خاص انگشت نگذاشته‌اند اما طرز فکر مغرورانهٔ ناسیونالیستی و رساله‌ای که سال ۱۲۹۲ پس از بازگشت از تحصیل در اروپا منتشر کرد به اندازهٔ ‌کافی دشمن‌تراش بود. در آن رساله، با عنوان کاپیتولاسیون و ایران، نوشت ”قانون شرع که می‌گوید غیرمُسلم اگر با خودشان طرف باشند قانون آنها در حق خودشان اجرا می‌شود امروزه مضرّ به استقلال ایران و اسلام است.“ کمتر نظری، حتی انکار وجود خدا، به اندازهٔ‌ برابری تمام اتباع مملکت اهل بازار و حوزه را برآشفته می‌کند. حاصل ۲۸ مرداد برای مصدق: پیروزمندانه به اهدافش رسید. به استیلای بریتانیا بر نفت ایران پایان داد بی‌آنکه قرارداد امضا کند و حیثیت سیاسی خویش به خطر اندازد. به شاه چنان لطمه‌ای زد که ربع قرن پس از آن را زیر سایهٔ سنگین ۲۸ مرداد زندگی کرد و حکم راند ـــــ و تحقیر شد.

• آزادمنش

  ۲۲ فروردین ۱۳۹۴

  ممنون از وب سایت زمانه و نویسنده محترم که به نکته بسیار مهمی پرداخته است. ارزش های ملی ما و جشن و سنتهای مان را اسلامیزه کردند, حالا می خواهند قهرمانانمان را هم بدزدند. اگر به این ادعاهای موذیانه مانند مقایسه مصدق و ظریف پاسخ داده نمی شد , کم کم جا می افتاد. متاسفانه اپوزیسیون بسیار ضعیفی داریم و کسی به فکر این نکات نیست.

• بابک

  ۲۲ فروردین ۱۳۹۴

  بسیار نکته سنجانه و جالب نوشته اید. احسنت . خسته شده ایم از مطالب کلیشه ای و تکراری. من دلم لک زده بود برای چنین مطلب جانداری که جواب روشنی بدهد به جشن و سرور احمقانه مردم و اصلاح طلبانی که میخواهند شخصیتهای تاریخی ما را هم لوث کنند.

• سرباز ایران

  ۲۲ فروردین ۱۳۹۴

  هموطن گرامی روزبه، طرفداران استبداد یک چیزی در سر دارن و فقط میخوان اونو اثبات کنن مستقل از اینکه شواهد و مدارک و ... در مورد خیانت پادشاه سابق به ایران (همکاری با دول استثمارگر خارجی برای سرنگونی دولت ملی دکتر مصدق) چی میگن، همانطور که در نوشته های آقای ابوالفضل هم مشاهده میشه. البته گویا ایشان از راه آهنی صحبت میکنند که با اضافه مالیاتی که به ضرب چماق از تاجران میگرفتن ساخته شد و بعد هم همان راه آهن وسیله ای شد برای اشغال ایران در زمان جنگ دوم بین الملل.

• روزبه

  ۲۲ فروردین ۱۳۹۴

  جالبه آمریکا و انگلیس نقش خود در کودتای ۲۸ مرداد پذیرفتن ولی سلطنت طلبان همچنان انکار میکنند . آقا جون این سیاست آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم بود ودر خیلی جاهای دیگه هم تکرار کردند. نمونه اش در شیلی وووو.

• negar

  ۲۲ فروردین ۱۳۹۴

  عالییییییییییییییییی بود مرسی . خیلی وقته دیگه دل زده ام از نشریات و مجلات اصلاحاتی ولی گاهی اوقات بعضی مطالبش خوب و نمیشه دست خالی رفت خونه والا قوچانی هم دیگه جایگاهی در دل مخاطبینش نداره

• benross

  ۲۱ فروردین ۱۳۹۴

  http://iroon.com/irtn/blog/6203/

• ابوالفضل

  ۲۱ فروردین ۱۳۹۴

  اين پس افتاده قجرهاي وطن فروش هيچ كار مفيدي انجام نداده است ، كارخانه قند را به راه آهن سراسري ترجيح مي داده و به انحاء مختلف مي خواست حكومت را به سلسه قجر بازگرداند و باعث و باني عقب افتادگي ايران هم اوست .

• امیرخلیلی

  ۲۱ فروردین ۱۳۹۴

  مصدق و ملی شدن نفت چند واقعیت تاریخی در رابطه با ملی شدن نفت: در تاریخ 15 مارس 1951 مجلس قانون ملی کردن نفت را تصویب کرد. در تاریخ 20 مارس 1951 سنا نیز قانون ملی شدن نفت مجلس را تایید کرد. مصدق در تاریخ 29 آپریل 1951، یعنی بیش از چهار هفته بعد از تصویب قانون ملی شدن نفت، نخست وزیر شد. انگلیس در واکنش به ملی شدن نفت و برای جلوگیری از فروش آن راه های دریایی ایران را مسدود می کند. با بسته شدن راه های دریایی بحران اقتصادی ایران تشدید می شود. در ژوئیه 1952 مصدق به علت بحران پیاپی اقتصادی از سمت نخست وزیری کناره گیری می کند. شاه احمد قوام را که در سال های 1921، 1922 و 1942 نحست وزیر بود برای پست نخست وزیری به مجلس معرفی می کند. شاه امید داشت که قوام بتواند با انگلیس مذاکره کند و به محاصره راه دریایی خاتمه دهد. طرفداران مصدق دست به تظاهرات زدند و قوام برای آرام کردن اوضاع از نیروی ارتش را به خیابان ها فرستاد. تظاهرات 36 کشته بر جای گذاشت و قوام بعد از 6 روز نخست وزیری استعفا داد. بعد از کناره گیری قوام مصدق دوباره نخست وزیر شد. تظاهرات هواداران مصدق، برخلاف شایعات تاریخی، یک قیام ملی نبود. هم بین سیاستمداران وقت ( نمایندگان محلس ) و هم در جامعه مصدق هوادار و مخالف داشت. مصدق برای رفع بحران اقتصادی به مدت 6 ماه ،مطابق قانون اساسی ،حالت فوق العاده اعلام کرد. درتاریخ 6 ژانویه 1953 مصدق سعی نمود حالت فوق العاده را به مدت 6 ماه دیگر تمدید کند که این تصمیم نخست وزیر با مخالفت آیت الئه کاشانی و بعضی از نمایندگان مجلس مواجعه شد. ناآرامی ها همچنان ادامه داشتند. در آخر کاشانی و مصدق توافق کردند که حالت فوق العاده به مدت 6 ماه دیگر تمدید شود و هر دو سیاست مدار از مردم خواستند که آرام باشند. اما ناآرامی ها ادامه یافتند و مصدق نگران بود که مجلس او را از سمت نحست وزیری برکنار کند. برای جلوگیری از برکناری در تاریخ سوم آگوست 1953 مصدق با مراجعه به اخذ آرای عمومی مجلس را منحل کرد ( این اخذ رای عمومی توسط مصدق جای بحث داشت ). بعد از انحلال مجلس و بر طبق قانون اساسی شاه می توانست نخست وزیر ( مصدق ) را مرخص و نحست وزیر جدیدی را معرفی کند. در تاریخ 13 آگوست 1953 شاه مصدق را با حکمی برکنار و زاهدی را به سمت نخست زیری منصوب کرد. اما مصدق بعد از دریافت حکم برکناری خود دستور می دهد که آورنده حکم و همچنین نخست وزیر جدید، زاهدی، را دستگیر کنند. طبق قانون اساسی مصدق می بایست نخست وزیری زاهدی را قبول و کناره گیری می کرد. ماموران سازمان جاسوسی سیا با پرداخت پول تظاهرات ضد مصدق را سازماندهی دادند و در تاریخ 19 آگوست 1953 تانک های ارتش خانه مصدق را محاصره کردند. چند روز بعد مصدق دستگیر می شود. http://www.chubin.net/

• سرباز ایران

  ۲۱ فروردین ۱۳۹۴

  طرفداران استبداد سابق و استبداد کنونی الانه که بریزن اینجا و شروع کنن به فحش دادن به دکتر مصدق و نویسنده محترم مقاله. جای چنین مقاله ای در دفاع از مرد بزرگ تاریخ معاصر ایران، دکتر محمد مصدق ، در جایی که محللین استبداد به دنبال جانشینان قلابی (همچون خاتمی، موسوی و ...)، برای او هستن، به راستی خالی بود و امیدوارم ادامه داشته باشد تا تفاوت آزادی خواهان و حافظان استبداد بیش از پیش مشخص گردد.