ویندوز ۱۰، یک انتخاب منطقی یا مد روز؟
نسخه جدید ویندوز در مقایسه با نسخه‌های پیشین سرعت، دقت، هماهنگی و اطمینان بسیار بیشتری را به همراه دارد اما نباید از مسائل و مشکلات جانبی آن غفلت کرد.
مانی امیرخانی
پس از فرونشستن گرد و غبار و هیاهوی مایکروسافت برای عرضه ویندوز ۱۰، اینک آنچه برجا مانده یک محصول است و تعداد کثیر افرادی که علاقه‌مند یا ناچار از بارگذاری و استفاده از این محصول هستند. گرچه رسم انتشار نسخه‌های پیش‌نمایش منجر به آگاهی فراوان از محصول نهایی و البته مشارکت رایگان در ارزیابی و ساخت آن شده است، اما اینک مرحله آرامشی فرا رسیده که صدا و نظر کاربران بهتر و رساتر شنیده خواهد شد.
در این میان همچنان پرسش اساسی برای بسیاری از کاربران رایانه‌های مبتنی بر ویندوز مطرح است: «آیا ویندوز ۱۰ را نصب کنم؟»
به نظر می‌رسد این پرسش بیش از آنکه فنی باشد می‌تواند در قامت یک پرسش فلسفی خودنمایی کند. این پرسش را می‌توان این‌گونه نیز مطرح کرد که نصب نسخه جدید ویندوز چقدر ضروری و منطقی است؟
ورود محصولات شرکت‌های بزرگ همواره با سر و صدای زیاد همراه است. گمانه‌زنی‌های متعدد، مخالفت‌ها و موافقت‌های گوناگون، شایعات، واقعیات اغراق شده و همه آنچه را واقعاً می‌توان سر و صدا نامید به خوبی پیرامون این محصولات شکل می‌گیرد. روشن است که شرکت‌های باتجربه روابط عمومی، در این میان نقش پررنگی دارند و وجود تارنماهای مختلف و شبکه‌های اجتماعی نیز به تقویت این فضای شلوغ اما تحت کنترل غول‌های تجاری کمک می‌کند. مشتریانی که قرار است خریدار و مصرف کننده این محصولات باشند، ماه‌ها در سکوتی ناگزیر منتظر لحظه موعود هستند. و البته برخی نیز برای قرار گرفتن در فهرست نخستین‌ها حاضر به سر کردن چند شب در مقابل فروشگاه‌های محل عرضه هستند.
کمی تاریخچه
نسخه آخر ویندوز نیز در فضایی کمابیش جنجالی در تاریخ موعود عرضه شد. این نسخه از ویندوز که بنا بر اعلام مدیران این شرکت یک جهش انقلابی در حوزه سیستم‌های عامل رایانه، تبلت و تلفن هوشمند است، پس از عرضه تعدادی نسخه پیش‌نمایش، نهایتاً در ۲۹ جولای از طریق تارنماهای اینترنتی برای بارگذاری عرضه شد. روشن بود که در این شیوه عرضه از صف‌های طویل علاقه‌مندانی که چند شب را در خیابان سر می‌کنند خبری نبود، اما بسیاری روز عرضه آخرین نسخه ویندوز را شلوغ‌ترین روز اینترنت نامیدند.
پس از انتشار ویندوز نسخه ۷ که یکی از پایدارترین نسخه‌های این سیستم‌عامل در سال‌های گذشته بوده است، نسخه ۸ منتشر شد که دچار نقایصی بود و به سرعت با نسخه تکامل یافته ۸٫۱ جایگزین گردید. این نسخه‌های جدید گرچه نشان از یک تغییر اساسی در ساختار داخلی ویندوز داشت ولی بیش از همه به دلیل حذف و سپس بازگشت کلید Start مورد بحث و بررسی قرار گرفت. از زمان انتشار نسخه ۸ ویندوز روشن بود که گام جدیدی برای اصلاح عمیق و زیربنایی در سیستم‌عامل ویندوز شروع شده بود که ادعا می‌شود در نسخه آخر تکمیل شده است.
به‌طور خلاصه نسخه جدید ویندوز در مقایسه با نسخه‌های پیشین سرعت، دقت، هماهنگی، و اطمینان بسیار بیشتری را به همراه دارد. اما در این میان نباید از مسائل و مشکلات جنبی که استفاده از نسخه جدید به همراه دارد غفلت کرد.
اینک ویندوز ۱۰
ویندوز ۱۰ یک نسخه روان، سریع، و با رابط کاربری مناسب و جذاب از نسخه‌های مختلف این سیستم‌عامل است، اما مهم‌تر از همه این‌ها اینکه: سیستم‌عامل جدید با هدف اجرای همزمان بر روی رایانه‌های شخصی، تبلت، و گوشی‌های هوشمند؛ و امکان تهیه نسخه واحد از نرم‌افزارها برای هر رایانه، تبلت، و گوشی‌های هوشمند طراحی و پیاده شده است. دستیابی به این هدف نیازمند ایجاد تغییرات گسترده و ساختاری در شیوه اجرا، معماری، و ابزارهای برنامه‌نویسی ویندوز بوده که به نظر می‌رسد بخش بزرگی از آن انجام شده باشد.
تجربه شخصی از نصب و استفاده از ویندوز ۸ و اصلاحات بعدی نشان داد که بسیاری از نقایص ویندوز رفع شده است. همان‌گونه که تجربه نصب نسخه‌های پیش‌نمایش و استفاده از آن به مدت حدود شش ماه، برتری‌ها و ضعف‌های متعددی را نمایان ساخت. به‌طور خلاصه نسخه جدید ویندوز در مقایسه با نسخه‌های پیشین سرعت، دقت، هماهنگی، و اطمینان بسیار بیشتری را به همراه دارد. اما در این میان نباید از مسائل و مشکلات جنبی که استفاده از نسخه جدید به همراه دارد غفلت کرد.
چه نیازی به نصب نسخه جدید ویندوز است؟
در واقع شما نیاز به نصب نسخه جدید ویندوز ندارید مگر اینکه علاوه بر کنجکاوی و علاقه به داشتن آخرین‌ها، مشکلات موجود در نسخه‌های قبلی و نرم‌افزارهای کاربردی قبلی مانع انجام راحت کارهایتان شود.
تجربه شخصی نصب ویندوز ۱۰ بر روی یک رایانه رومیزی قدیمی با حافظه کم و دیسک سخت معمولی، کاربری سریع‌تر، و کارآیی بهتری را به همراه داشت؛ به طور خلاصه می‌توان گفت که نصب نسخه جدید ویندوز اگر نیازمند به نرم‌افزارهای ویژه‌ای نیستید و رایانه شما در نسخه‌های قبلی کند است، تجربه لذت بخشی خواهد بود. اما اگر رایانه شما از نظر سرعت و استفاده از نرم‌افزارهای کاربردی دچار مشکل و نقص برجسته‌ای نیست در واقع شما نیازی به نسخه جدید ندارید. به ویژه اینکه اگر از رایانه برای امور متعارف نوشتن مطالب، دریافت و ارسال ایمیل، و سر زدن به سایت‌های اینترنتی استفاده می‌کنید، نصب نسخه جدید احتمالاً بر مشکلات شما خواهد افزود. اگر رایانه شما عمری بیش از دو سال دارد، احتمالاً در نصب برخی نرم‌افزارهای جدید با مشکلاتی مواجه خواهید شد، و توصیه می‌شود که خود را درگیر گرفتاری‌های پیچیده برای رفع این مشکلات ننمایید.
لازم است توجه کنید که اگر یک یا چند نرم‌افزار مهم و حیاتی بر روی رایانه شما نصب شده که کار خود را به خوبی انجام می‌دهد، برای نصب نسخه جدید عجله نکنید یا دست کم این کار را پس از اطمینان از صحت کارکرد نرم‌افزارهای خود بر روی نسخه جدید ویندوز انجام دهید.
اغلب کاربران ویندوز نسخه‌های ۷ و ۸ چنانچه که آخرین به‌روز رسانی‌ها را دریافت کرده باشند، بر روی خط نوار ابزار خود علامتی را مشاهده می‌کنند که برنامه راهنمای دریافت ویندوز ۱۰ را اجرا می‌کند (شکل یک)، برای دریافت مستقیم این نرم‌افزار می‌توانید به اینجا مراجعه کنید.
چه نسخه‌هایی قابل ارتقاء به نسخه جدید است؟
اگر همچنان علاقه‌مند به ارتقاء به نسخه ۱۰ ویندوز هستید، قبل از شروع به نصب آن لازم است به این نکته توجه کنید که همه نسخه‌های قبلی قابلیت ارتقاء به نسخه ۱۰ را ندارد، جدول شماره یک نشان می‌دهد که ویندوز خود را از چه ویرایشی در نسخه‌های قبلی می‌توانید به چه ویرایشی در نسخه ۱۰ ارتقاء دهید. اما در این میان نکته اصلی اینکه امکان ارتقاء از نسخه‌های پیشین ویندوز ۷ و ۸ چنانچه دارای شماره سریال اصلی نباشد جلوگیری خواهد شد. در واقع شرکت مایکروسافت ارتقاء رایگان به نسخه جدید را منوط به داشتن نسخه قانونی قبلی ویندوز نموده است. این نکته به ویژه برای کاربران ایرانی که عموماً از نسخه‌های بدون شماره سریال اصلی استفاده می‌کنند حائز اهمیت است. (استفاده از ابزارهای بی اثر کردن بررسی اصالت شماره سریال ویندوز، برای کاربران عادی مشکل است. این در حالی است که هنوز هیچ‌کدام از این ابزار برای سازگاری با ویندوز ۱۰ نیز تغییر نیافته است.)
نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای ویندوز ۱۰
برای ارتقاء به ویندوز نسخه ۱۰ لازم است که به مشخصات سخت‌افزاری رایانه خود نیز توجه کنید. جدول شماره دو سخت افزار لازم برای ارتقاء به نسخه ۱۰ را بیان می‌کند. (مشخصات گوشی‌های هوشمند آماده ارتقاء را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.)
ملاحظات اصلی برای ارتقاء به نسخه جدید چیست؟
پس از حصول اطمینان از سازگاری سخت‌افزار خود با نسخه ۱۰ ویندوز و مشخص شدن ویرایش نهایی که قابلیت ارتقاء به آن را دارید لازم است که به نکات زیر نیز توجه کنید.
۱- عموم سخت‌افزارهای موجود بر روی رایانه شما برای هدایت بهتر تجهیزاتی چون صفحه‌نمایش، کارت‌های شبکه، کارت گرافیک، ... نیاز به برنامه‌های ویژه‌ای دارند که به آن‌ها راه‌انداز [۱] گفته می‌شود. این نرم‌افزارها عموماً توسط شرکت‌های سازنده همان تجهیزات تهیه می‌شود. یکی از نکاتی که در نسخه‌های اخیر ویندوز به آن توجه خاص شده رفع مشکل سازگاری این نرم‌افزارها با ویندوز است. به همین منظور مایکروسافت نسخه‌های عمومی از این راه‌اندازها را برای بسیاری از تجهیزات شناخته شده سخت‌افزاری تهیه کرده که در زمان نصب/ ارتقاء به‌طور خودکار نصب می‌شود. وجود این نوع برنامه‌ها در نسخه‌های جدید ویندوز بسیاری از مشکلات را حل می‌کند، اما احتمالاً برخی از امکانات ویژه سخت‌افزارهای شما همچنان غیرقابل استفاده می‌ماند. این نکته به ویژه زمانیکه کارهای روزمره شما مستلزم بهره‌برداری از این نوع تجهیزات ویژه سخت‌افزاری و امکانات خاص آن‌ها است، اهمیت زیادی دارد. برای اطمینان از سازگاری سخت‌افزارهای خاص رایانه خود با نسخه جدید ویندوز، به سایت تولید کننده سخت‌افزار خود مراجعه کرده و نسبت به سازگار بودن تجهیزات خود مطمئن شوید.
۲- لازم است که از سازگاری نرم‌افزارهای اساسی و کلیدی خود با نسخه جدید ویندوز مطمئن شوید. به این منظور به اینجا مراجعه کنید. نرم‌افزار معرفی شده در این بخش با تحلیل رایانه شما و نرم‌افزارهای نصب شده بر روی آن فهرست برنامه‌هایی را که قابلیت اجرا ندارند مشخص می‌سازد. (ویندوز ۱۰ پس از نصب نیز امکانی برای بررسی سازگاری نرم افزارها با خود دارد و چنانچه در هنگام نصب نرم‌افزارهای قبلی با مشکل مواجه شوید، به صورت خودکار مشکل را تحلیل کرده و راه‌حل‌هایی برای سازگاری آن‌ها ارائه می‌کند. بنا به تجربه واقعاً برخی از این راه حل‌ها مفید و کارآمد است، اما الزاماً مشکلات عدم سازگاری همه نرم افزارها را حل نمی‌کند. [شکل ۲] )
۳- لازم است که پیش از هر اقدامی یک نسخه پشتیبان از داده‌های اصلی خود تهیه کنید. همچنین می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهای پشتیبان‌گیری نسبت به تهیه یک نمونه کامل از نسخه فعلی ویندوز و برنامه‌های نصب شده، و داده‌های موجود اقدام کنید (این کار مستلزم وقت و فضای زیاد برای ذخیره همه اطلاعات است.)
نقاط ضعف نسخه جدید کدام است؟
به نظر می‌رسد که نسخه جدید ویندوز نیز دارای ضعف‌هایی باشد. این نقاط ضعف به‌مرور و با استفاده بیشتر، مشخص خواهد شد. اما در همین چند روز ابتدایی استفاده از این سیستم‌عامل جدید برخی اشکالات دیده می‌شود که رفع برخی از آن‌ها برای کاربران مبتدی یا کم‌حوصله مشکل است.
۱- شرکت مایکروسافت از زمان عرضه ویندوز ۸، گروهی از نرم‌افزارهای جدید را با نام عمومی مدرن [۲] یا مترو [۳] معرفی کرد. ویژگی اصلی این دسته از نرم‌افزارها این است که قابلیت اجرا بر روی رایانه، گوشی هوشمند و تبلت را دارند. این ویژگی که مبتنی بر معماری جدید ویندوز بود، در نسخه ۱۰ کامل شده و مجموعه بزرگ‌تری از نرم‌افزارها را در بر می‌گیرد. این دسته جدید از نرم‌افزارها در فروشگاه اختصاصی ویندوز [۴] معرفی و عرضه شده است. به نظر می‌رسد که همین ویژگی جدید یکی از نقاط ضعف نیز باشد. این نوع نرم‌افزارها با برخی از سخت‌افزارهای قدیمی سازگار نبوده و پس از نصب به درستی اجرا نمی‌شوند.
۲- سرعت اجرای عملیات سیستم‌عامل در نسخه جدید ارتقاء محسوسی یافته است، اما اتکا به دستیار صوتی کورتانا [۵]، باعث شده که اجرای برخی دستورات که به صورت پیش‌فرض به عهده این نرم‌افزار گذاشته شده با کندی بسیار همراه باشد. در نسخه‌های پیش‌نمایش نیز یکی از ایرادات بزرگ اجرا نشدن کامل کورتانا و منوی اصلی ویندوز بود.
در همین چند روز ابتدایی استفاده از این سیستم‌عامل جدید برخی اشکالات دیده می‌شود که رفع برخی از آن‌ها برای کاربران مبتدی یا کم‌حوصله مشکل است.
۳- مرورگر آج [۶] که در نسخه‌های پیش‌نمایش با نام اسپارتان [۷] معرفی شده بود، یقیناً نسبت به اینترنت اکسپلورر [۸] برتر و سریع‌تر است. اما جالب است بدانید ویندوز همچنان یک نسخه از اینترنت اکسپلورر را در درون خود دارد و مرورگر جدید نیز برای کاربران حرفه‌ای چندان دل‌چسب نیست. این مرورگر امکان کنترل بر روی بسیاری از رفتارها را (همانند آنچه در فایرفاکس و کروم مشاهده می‌شود) نمی‌دهد و بسیاری از کارها را بر مبنای پیش‌فرض خود انجام می‌دهد. این در حالی است که در زمان بارگذاری صفحات پرحجم (به‌ویژه با اینترنت کم‌سرعت) کاربر بدون هیچ نوع بازخورد و نمایش خاصی مبنی بر لزوم انتظار دریافت اطلاعات، همچنان در بی‌خبری از آنچه در پشت‌صحنه رخ می‌دهد به سر می‌برد. این در حالی است که در برخی موارد مرورگر خود به خود بسته و مجدداً باز می‌شود. این مرورگر شاید از نظر داخلی مشکلاتی را که ویندوز با وجود اینترنت اکسپلورر با آن‌ها دست به گریبان بود رفع کرده باشد، اما جذابیتی در حد سایر رقبا نیز ایجاد نمی‌سازد.
نسخه جدید ویندوز وابستگی بسیار زیادی به اینترنت، و ابزارهای ویژه مایکروسافت بر روی اینترنت دارد.
۴- نسخه جدید ویندوز وابستگی بسیار زیادی به اینترنت، و ابزارهای ویژه مایکروسافت بر روی اینترنت دارد. یکی از این ابزارها فروشگاه اختصاصی ویندوز است. مایکروسافت در واقع با ایجاد این فروشگاه همان راهی را می‌رود که اپل در سال‌های گذشته طی کرده و از همین ابتدا بسیاری از نرم‌افزارهای ضعیف و دارای خطا، در فهرست فروشگاه ویندوز قرار گرفته. روشن است این فروشگاه هم منبع درآمد و هم مسیر کنترل انحصاری کاربران و نیازهای آنان است.
وجود این فروشگاه به مایکروسافت این امکان را نیز می‌دهد که هر گروهی (بر اساس منطقه جغرافیایی یا سایر ویژگی‌ها) از کاربران را که مایل بود از دسترسی به امکانات خود محروم سازد.
۵- اما مهم‌ترین ایرادی که می‌توان به نسخه جدید ویندوز گرفت، تسلط بسیار بیشتر مایکروسافت بر اطلاعات شخصی کاربران است که در ادامه بررسی می‌شود.
همچنین امکانی برای به اشتراک گذاردن کلمه عبور وای فای [۹] کاربران تعبیه شده که این امکان راه نفوذ هکرها به شبکه کاربران را هموار می‌سازد. (شکل ۳)
متأسفانه به نظر می‌رسد که برادر بزرگ‌تر [۱۰ ] برای دسترسی به همه اطلاعات زندگی دیجیتال کاربران ویندوز ۱۰ تنها با نیاز به نفوذ به مایکروسافت یا همکاری با این شرکت دارد؛ این در حالی است که نفوذ به هر کدام از تجهیزات شما (رایانه، تبلت، گوشی هوشمند) می‌تواند منجر به نفوذ به سایر تجهیزات نیز بشود!
ویندوز ۱۰ بیش از کاربران برای مایکروسافت مفید است
ارتقاء به نسخه جدید ویندوز به دلیل نوآوری‌ها، فضای کاربری زیبا، و سرعت بهتری که دارد لذت‌بخش است؛ اما به نظر می‌رسد که در کنار این شیرینی و درصورتی‌که موانع اشاره شده قبلی وجود نداشته باشد، برنده اصلی همچنان مایکروسافت است. گرچه عرضه رایگان این نسخه از ویندوز در ابتدا یک امتیاز برای کاربران محسوب می‌شود، اما همین روش موجب ادامه تسلط مایکروسافت بر بازار سیستم‌عامل رایانه‌ها و توسعه آن به تبلت و گوشی‌های هوشمند نیز خواهد شد. در این میان توجه به نکات زیر جالب است:
۱- ویندوز ۱۰ در زمان نصب شماره سریال نسخه پیشین را بررسی کرده و مانع از نصب بر روی رایانه‌های فاقد شماره سریال معتبر می‌گردد. جالب آنکه حتی صرف‌نظر کردن از ارتقاء و تلاش برای نصب کامل نسخه جدید [۱۱] نیز راهگشا نبوده و داشتن شماره سریال معتبر قبلی ضروری است. (شکل ۴)
۲- حتی دارندگان نسخه قانونی ویندوز نیز در صورت دسترسی نداشتن به شماره سریال خود در نصب نسخه جدید با مشکل مواجه خواهند شد. (شکل ۵)
۳- در مراحل نصب کاربر با درخواست دریافت مشخصات حساب کاربری در مایکروسافت [۱۲] مواجه می‌شود. عبور از این مرحله بدون داشتن یا ایجاد حساب کاربری ممکن نیست. این حساب کاربری برای تکمیل روند نصب و دسترسی به فروشگاه ویندوز ضروری است. در این مرحله همچنین رمز عبور رایانه شما نیز دریافت می‌گردد.
در مجموع مایکروسافت، پس از نصب ویندوز ۱۰ اطلاعات زیر را از کاربر در اختیار دارد:
الف) نام کاربری و رمز عبور رایانه
ب) نام و رمز عبور حساب کاربری شما در مایکروسافت
ج) نام و رمز عبور شبکه شما برای دسترسی به اینترنت
۴- به صورت پیش‌فرض همه اطلاعات شما در رایانه‌تان با اطلاعات و نرم‌افزارهای شما در گوشی هوشمند و تبلت سازگار می‌شود. این امکان گرچه در نگاه نخست مفید و کاربردی است، اما می‌تواند همچنان بر حجم و گستره اطلاعاتی که به رایگان در اختیار مایکروسافت قرار می‌گیرد بیفزاید. متأسفانه تغییر این پیش‌فرض‌ها اغلب مورد توجه کاربران عادی قرار نگرفته و با اشکال انجام می‌شود.
۵- غیرفعال کردن دسترسی به اطلاعات مکانی کاربر و سایر اطلاعاتی که در بالا اشاره شد به دلیل محدودیت‌هایی که برای کاربر ایجاد می‌کند، درنهایت کاربر را ناگزیر از تسلیم در برابر درخواست سیستم‌عامل می‌نماید.
۶- آنچه که به‌عنوان همسان سازی [۱۳] اطلاعات در دستگاه‌های مختلف شما نامیده می‌شود، صرف‌نظر از همه مخاطرات امنیتی دست کم راه را برای انجام تبلیغات هدفمند باز می‌سازد. نتایج دسترسی به این نوع اطلاعات را می‌توانید پس از نصب ویندوز ۱۰ و در هنگام کار با جستجوگر بینگ [۱۴] مشاهده کنید.
در مجموع گرچه ویندوز ۱۰ امکانات بهتر و مدرن‌تری را در اختیار می‌گذارد، اما باید توجه کرد که بنا بر اعلام شرکت مایکروسافت پشتیبانی از نسخه ۷ را تا سال ۲۰۲۰ و نسخه ۸ را تا سال ۲۰۱۸ ادامه می‌دهد. (برای بررسی دقیق‌تر به اینجا مراجعه کنید) بنابراین شاید بهتر باشد که برای استفاده از نسخه جدید ویندوز عجله نکرده و اجازه دهید که مشکلات آن رفع شده و با کمترین محدودیت و آسیب شروع به استفاده از آن نمایید. تأمل در این زمینه احتمالاً موجب می‌شود که در آینده سازندگان آن بخش از سخت‌افزارهای شما که تا امروز با ویندوز ۱۰ سازگار نشده‌اند، نرم‌افزارهای گرداننده جدید را برای رفع مشکل ارائه دهند. همچنین امکان دریافت به‌روزرسانی‌های جدید برای نرم‌افزارهای ناسازگار با ویندوز ۱۰ در ماه‌های آتی بسیار زیاد است.
از طرفی اگر به نکات امنیتی و حفظ اطلاعات حساس و به حریم شخصی خود اهمیت می‌دهید، لازم است که در مورد مهاجرت به نسخه جدید ویندوز با احتیاط و بررسی بیشتری اقدام کنید.
پانویس‌ها:
1. Device Driver
2. Modern Application
3. Metro Application
4. Store
5. Cortana
6. Edge browser
7. Spartan project
8. Internet Explorer
9. Wifi Sense
10. Big Brother
11. Clear install
12. Microsoft Account
13. Sync
14. Microsoft Bing: bing.com
نظرها
نظری وجود ندارد.