حضور یک معتاد کارتن‌خواب در تلویزیون ایران و دریغ از یک لیوان آب

دعوت از یک قربانی آسیب‌های اجتماعی برای حضور در تلویزیون، اقدامی است که در نوع خود بی‌سابقه محسوب می‌شود. اتفاقی که به تازگی در شبکه خبر تلویزیون ایران رخ داده است.

تا پیش از این قربانیان آسیب‌های اجتماعی یا مجرمان، یا با صورت شطرنجی در صفحه تلویزیون ظاهر می‌شدند یا کسانی به برنامه‌ها دعوت می‌شدند که تغییری در وضعیت‌شان ایجاد شده و به زندگی عادی بازگشته‌‌اند.

روز شنبه هفتم شهریور ماه اما یک «معتاد کارتن‌خواب» به عنوان مهمان در برنامه‌ای در صدا و سیمای جمهوری اسلامی شرکت کرد تا «جولان معتادان در اماکن عمومی» آسیب‌شناسی شود.

در این برنامه که «پیشخوان خبر» نام دارد، علی مؤیدی، رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر کشور و محسن روشن‌پژوه، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی هم حاضر بودند.

مجری این برنامه از این فرد به عنوان «یکی از شهروندان عزیزمان که مثل خیلی‌ها که بعضا در خیابان‌های تهران نگاه‌شان می‌کنیم و آسیب‌دیده اجتماعی هستند»، نام برده است.

این فرد که چهره او کاملا مشهود است، گفته است که تقریبا ۱۹ سال است «اعتیاد دارد» و چهار سال است که خانواده‌اش را ترک کرده و در خیابان زندگی می‌کند.

او گفته است که دست‌کم پنج بار به کمپ‌های ترک اعتیاد رفته، اما پس از پایان دوره درمان، «چون جایی برای ماندن و سرپناهی نداشته»، دوباره «مواد مصرفی‌اش را بغل کرده.»

او همچنین گفته است که «نمی‌شود من به زور ترک کنم.»

این شهروند ایرانی معتقد است که نیروی انتظامی با امثال او «مثل حیوان» رفتار می‌کند: «انگار از ما  عقده دارند. ما وقتی لباس نیروی انتظامی را می‌بینیم فرار می‌کنیم. نیروی انتظامی را دشمن خطاب می‌کنیم.»

این فرد مبتلا به سوءمصرف مواد مخدر، حساب خود را از «دزدها و اراذل و اوباش» جدا دانسته و گفته است: «من ضایعات جمع می‌کنم و انتظار دارم با من مثل انسان رفتار شود.»

او گفته است که در طرح ساماندهی کارتن‌خواب‌ها، خوابگاه‌هایی فراهم آمده که در زمستان باز می‌شوند و در شب‌های سرد، محل خواب امثال او هستند.

او همچنین گفته است: «من خودم نخواسته‌ام ترک کنم، چون امیدی برای زندگی ندارم.»

مجری برنامه شبکه خبر از او پرسیده که انتظار دارد بعد از خروج از کمپ چه اتفاقی برایش بیفتد که دوباره رو به اعتیاد نیاورند. او در پاسخ گفته است: «من وقتی ترک می‌کنم و بیرون می‌آیم، دوست دارم بروم با خانواده و زن‌ و بچه‌ام زندگی کنم.»

او گفته که نمی‌تواند دست خالی نزد خانواده‌اش برگردد و چون نمی‌تواند «پول» لازم برای برگشتن نزد خانواده‌اش را پیدا کند، دوباره به مواد روی می‌آورد: «از روی لج‌ولجبازی با خودم، برمی‌گردم سراغ مواد.»

او «نداشتن شغل مناسب و درآمد» را عامل اصلی بازگشتش به اعتیاد دانسته است.

پلیس: مشکل از دیگر نهادهاست

علی مؤیدی، فرمانده پلیس مبارزه با مواد مخدر ایران اما حرف‌های این «معتاد کارتن‌خواب» را «آن‌چه که باید در این تریبون گفته شود» خوانده است و به نقد سایر دستگاه‌ها پرداخته و از آن‌ها خواسته است در عملکردشان تجدید نظر کنند.

مؤیدی گفته است: «امروز صبح جلسه‌ای بود با حضور دستگاه‌های مرتبط با ساماندهی معتادان. به جز مشاجره و درگیری‌های لفظی، به هیچ وحدتی نرسیدیم.»

این مقام ارشد نیروی انتظامی، «کارکرد نظام در بحث ساماندهی معتادان» را منفی خوانده و گفته است: «در هیچ کشوری امکان ندارد دستگاه‌های متولی اجازه بدهند که این آسیب‌دیدگان این‌قدر چهره شهر را خراب کنند.»

او مسئولان را به عدم پاسخگویی متهم کرده است.

فرمانده پلیس مبارزه با مواد مخدر معتقد است که اگر دستگاه‌های مختلف بر اساس آن‌چه در سال ۸۵ در مجمع تشخیص مصلحت تصویب و توسط رهبر جمهوری اسلامی ابلاغ شد عمل می‌کردند، وضعیت سازماندهی معتادان بهتر از این می‌بود.

او گفته است که مجلس و دولت باید در بودجه سال ۹۵ سهم «ساماندهی، نگهداری، رسیدگی به خانواده، رفاه و روحیه» یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر را در نظر بگیرند. فرمانده پلیس مبارزه با مواد مخدر همچنین گفته است که «این افراد از نظر ما مجرم هستند.»

دریغ از یک لیوان آب ...

در پایان این برنامه، فرمانده پلیس مبارزه با مواد مخدر این بحث‌ها را غیرسازنده می‌خواند و نماینده بهزیستی، ادبیات فرمانده پلیس را نامناسب و غیرسازنده می‌داند.

کاربران شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان اما به نکته‌های دیگری در این برنامه بی‌سابقه توجه کرده‌اند:

در حالی که در برابر مهمانان صاحب مرتبه، لیوان قرار دارد، از شهروندی که «معتاد کارتن‌خواب» خوانده می‌شود، پذیرایی نشده است و او لیوان آبی ندارد.

عکس‌هایی از این برنامه تلویزیونی در شبکه‌های مختلف اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که در آن اشاره چندانی به محتوای برنامه نشده و کاربران نبودن آب در مقابل فرد «معتاد» را «شرم‌آور» خوانده‌اند.

این درحالی است که در ساعت‌های اول پس از انتشار فیلم این برنامه در شبکه‌های اجتماعی، کاربران از تلویزیون به‌خاطر این اقدام بی‌سابقه قدردانی می‌کردند.