همایش نویسندگان و شاعران فارسی‌زبان افغان و تاجیک در هلند

شنبه، ۳۱ اکتبر شهر لیدن هلند مهمان نویسندگان و شاعران فارسی‌زبان افغان و تاجیک بود. به ابتکار فدراسیون سازمان‌های پناهندگان افغان در اروپا (فارو)، فدراسیون سازمان‌های پناهندگان افغان در هلند (فافون) و انتشارات شاهمامه این روز به نام «روز کتاب» به تجلیل و بررسی آثار ۹ شاعر و نویسنده فارسی‌زبان اختصاص داده شد.

خانم نجلا واسعی، رئیس فدراسیون سازمان پناهندگان افغان در اروپا درباره دلیل برگزاری این مراسم می‌گوید: «این فدراسیون که ۵۲ عضو در سرتاسر اروپا دارد، سالانه کنفرانس‌هایی برای بررسی وضعیت افغان‌ها در اروپا برگزار می‌کند که دانشمندان و کارشناسان افغان گرد هم می‌آیند و پس از بحث و تبادل نظر، توصیه‌هایی به دولت‌های اروپایی و افغانستان می‌کنند. امسال تصمیم گرفته شد که برنامه‌ای به روز کتاب تخصیص داده شود و به معرفی نویسندگان افغان و کتاب‌های‌شان بپردازیم تا زمینه و تشویقی باشد برای جوانان افغان که بیشتر به کارهای ادبی روی آورند و بتوانند از همدیگر کمک بگیرند. هدف این است که همبستگی بین افغان‌ها بیشتر شود، می‌خواهیم نشان دهیم نه اینکه فقط درد و مشکل داریم بلکه در جامعه میزبان هم فعالیت‌هایمان دوام دارد.»

گفت‌وگو با نجلا واسعی را در این جا گوش کنید:

حمیرا نکهت دستگیرزاده، شاعر، ۱۵ سال است در هلند زندگی می کند. او می‌گوید: «علاوه بر تجلیل از نویسندگان افغان، هدف دیگر ایجاد رابطه با ادبیات برون مرز افغانستان است تا چگونگی، چندوچون‌ها، تفاوت‌ها و شباهت‌ها و همسویی‌ها بین ادبیات درون و برون افغانستان را ببینیم. امیدواریم که این برنامه‌ها ادامه پیدا کند.»

در این همایش، نویسندگان و شاعران فارسی‌زبان از کشورهای نروژ، آلمان، انگلیس و هلند به معرفی کارهای خود پرداختند: نسیم رهرو با کتاب «رنج های مقدس» که شرح شکنجه در زندان‌های خاد (اطلاعات رژیم قبلی) است؛ فریده احمدی نویسنده با کتاب «فریاد خاموش» که مجموعه‌ای از شعرهای اوست که به زبان‌های نروژی و انگلیسی هم به چاپ رسیده است؛ موسی صمیمی با کتاب «گفتمان بحران افغانستان، نگاهی به رکود نسبی تاریخی و چالش های معاصر»؛ و تانیا عاکفی با کتاب شعر «خراسان زادۀ NL زمینم» که شامل ۱۸۴ سروده و پاره متن به زبان فارسی، ۱۸ سروده به زبان هلندی و یک سروده به زبان انگلیسی است.

شهزاده سمرقندی، روزنامه‌نگار و نویسنده و شاعر از ازبکستان، مقیم هلند، از دیگر مهمانان برنامه بود. او از دو مجموعه شعری که در سمرقند منتشر کرده بود گفت. یکی از آنها به نام «صبر سنگ» متأثر از فروغ فرخزاد نوشته شده و آخرین دفتر شعرش مجموعه کوچکی است با عنوان «در سایه سفر» که درسال ۲۰۰۴ نوشت و هنگامی که پس از چند سال زندگی در خارج به سمرقند باز می‌گشت، آن را به چاپ رساند. او می‌گوید این اشعار تماما یادآور سمرقند و کودکی و فضای خفقانی‌ست که متاسفانه فارسی‌زبانان در ازبکستان دارند. پس از آن دو رمان نوشت، «سندرم استکهلم» که به موضوع هویت می پردازد و دیگری «زمین مادران». درحال حاضر سومین رمان خود به نام «ریگستان» را در دست انتشار دارد.

شهزاده سمرقندی می‌گوید: «... به زبانی می‌نویسم که هم همزبانان ما در افغانستان و هم همزبانان ما در ایران آن را بفهمند. نه تاجیکی محلی باشد، نه افغانی باشد و نه تهرانی که به نظر او زبان فارسی پنجاه سال آینده است. از این نظر شهزاده حاضران استقبال کردند.

حمیرا نکهت با اشاره به سخنان شهزاده سمرقندی در مورد همسویی سه نوع گویش در زبان فارسی و دری در سه کشور افغانستان و ایران و تاجیکستان می‌گوید: «... زمانی که رودکی در بخارا شعر می‌گفت و رابعه در بلخ، زبان فارسی در دو سوی آمو قابل درک و دریافت بود. همزمان وقتی شعری در تاجیکستان یا افغانستان یا ایران که امروز جغرافیای سیاسی متفاوتی دارند، سروده می‌شد، برای همدیگر قابل درک بود. حداقل زبان نوشتاری ما به وحدت واژگانی رسیده بود و این وحدت واژگانی فرصت فهم مساوی یک متن را در هر دو سوی آمو، ورای تمام مرزها، چه در تاجیکستان، چه در ازبکستان و چه درافغانستان و ایران مساعد می‌ساخت. امیدوارم دوباره این روزگار برگردد. آب اگر صد پاره گردد باز با هم آشناست.»

به گفت‌وگو با حمیرا نکهت دست‌گیرزاده گوش کنید:

این همایش با استقبال خوبی روبرو شد. نجلا واسعی، یکی از برگزارکنندگان در این مورد می‌گوید: «چیزی که افغان‌ها را در تمام سه دهه اخیر با وجود تمام وقایعی که اتفاق افتاده، زنده نگه داشته، شعر وادبیات فارسی و دری است که به حد احسن اوج گرفته است. وجود این همه شاعر در دوران حاضر با دوران‌های گذشته قابل مقایسه نیست. مهمان‌های ما فقط افغان‌های ساکن هلند نبودند بلکه از سرتاسر اروپا بودند.»

حمیرا نکهت دستگیرزاده در این باره می‌گوید: «من هم انتظار نداشتم که با چنین جمعیت کثیری در تالار روبرو شوم. فکر می‌کنم تشنگی مهمان‌هایی که در این برنامه حضور داشتند از آنجا ناشی می‌شود که ما افغان‌ها ۳۰ سال است که درگیر مسائل سیاسی هستیم. کمتر به آفرینش ادبی و هنری، آفرینش آثار و متونی که در آن جلوه‌هایی از تفکر و بینش و نگاه غیرسیاسی هست توجه داشته‌ایم. یکی از کتاب‌هایی که امروز بررسی کردیم کتابی سیاسی بود به نام «افغانستان در بحران». ولی این بار مهمانان نه به نام یک رویداد سیاسی، بلکه به نام یک رویداد فرهنگی و ادبی دور هم جمع شده بودند. می‌فهمیدند که با دنیای متن سر و کار دارند. در دنیای متن آدم آزادی‌های تفکر و اندیشه خود را به اندازه‌ای مشخص دوست دارد. بسیار خوشحالم که این استقبال را از نویسندگان دیدم. هنوز در تن این ملت همان روح تاریخی نفس می کشد که خرد و ادب و زبان و فرهنگ و شعر و داستان فراوان ارزش قائل هستند.»

در آخر نیز فدراسیون سازمان‌های پناهندگان افغان در هلند (فافون) به سخنران‌ها تقدیرنامه تقدیم کرد. در مجموع ۹ کتاب در این همایش رونمایی و بررسی شد. قادر مرادی با مجموعه داستان «چشمهای سیاه بهار»، سیامک هروی با داستان «بازگشت هابیل»، عزیزه عنایت با دفتر شعری به نام «دخت غروب» در این همایش سخنرانی کردند. این اولین بار نیست که فدراسیون سازمان‌های پناهندگان افغان در اروپا (فارو)، فدراسیون سازمان‌های پناهندگان افغان در هلند (فافون) و انتشارات «شاهمامه» از شاعر و نویسندگان فارسی‌زبان مقیم اروپا قدردانی می‌کند. این سازمان‌های مشترک چنین برنامه‌های ادبی را سالانه برگزار می‌کنند.

گالری عکس انتشارات شاهمامه از این همایش:

[tribulant_slideshow gallery_id="273"]