مجلس جوانان، تهدید یا فرصت؟ 

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، هفته اول آذر ماه گفته بود که عده‌ای به‌ دنبال استفاده از جایگاه جوانان و سیاست‌بازی با عنوان "مجلس جوانان" هستند.

حسین زینلیان، بحث "استفاده از جایگاه جوانان و سیاست‌بازی" را در حالی مطرح کرده بود که دولت محمود احمدی‌نژاد با نگاه سیاسی به حوزه جوانان و با راه‌اندازی نهادی موازی با عنوان "مشاوران جوان ریاست جمهوری"، مانع ادامه فعالیت "مجلس جوانان" شد.

مجلس جوانان ایران خرداد ماه سال ۸۴ و در اواخر دوران ریاست جمهوری محمد‌خاتمی تشکیل شد، اما با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد و از آنجا که او و همراهانش مجلس جوانان را وابسته به جریان اصلاحات می‌دانستند، از ادامه فعالیت این مجلس جلوگیری کردند.

یکی از نقدهایی که متوجه محمد‌خاتمی، رئیس جمهوری دوران اصلاحات است، تاخیر و عدم حمایت‌ لازم در راه‌اندازی مجلس جوانان است.

با روی کار آمدن دولت حسن روحانی بار دیگر بحث راه‌اندازی مجلس جوانان مطرح شد و آبان ماه سال ۱۳۹۳، "کمیته اجرایی تشکیل مجلس جوانان" با ابلاغ آیین‌نامه اجرایی آغاز به کار کرد، اما بعضی از نمایندگان اصولگرای مجلس شورای اسلامی مخالفت خود را با راه‌اندازی مجلس جوانان اعلام کردند.

به عنوان نمونه، نادر قاضی پور، نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی، تشکیل مجلس جوانان را غیر قانونی خواند و به شدت از آن انتقاد کرد.

حضور جوانان در دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری کشور اغلب با عدم استقبال و اعتماد مسئولان جمهوری اسلامی روبه‌رو می‌شود.

در تقابل با این وضعیت، در کشورهای توسعه یافته، نیروی جوان به عنوان نیروی پویا و محرک جامعه شناخته می‌شود و مسئولان از حضور جوان‌ها در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی استقبال می‌کنند.

در ایران اما جوانان هم اسیر سیاست‌بازی جناح‌ها و جریان‌های سیاسی می‌شوند.

مرداد ماه سال ۱۳۹۴، اولین نشست موسسان مجلس جوانان ایران با حضور اعضا در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد، اما خبرگزاری آناج بعد از اولین نشست موسسان مجلس جوانان، مطلبی با عنوان "حمایت ویژه سران اصلاح‌طلب از موسسان مجلس جوانان" منتشر کرد و این مجلس و اعضا‌ی آن‌ را وابسته به جریان اصلاحات دانست.

در حالی که جمعی از فعالان‌ مدنی جوان در دو سال گذشته ضمن رایزنی‌ با دولت و مجلس توانستند امکان راه‌اندازی دوباره مجلس جوانان را فراهم کنند، اما بعضی مسئولان حکومتی و رسانه‌ها با ایجاد موانع و حاشیه‌هایی، برای ممانعت از شکل‌گیری مجلس جوانان تلاش می‌کنند. چنین رویکردی برآمده از نوع نگاه سیاسی و جنسیتی به حوزه جوانان است.

در همین راستا و به عنوان نمونه‌ای دیگر می‌توان به کاهش میزان مشارکت زنان جوان در عرصه‌های اجتماعی و مدیریتی اشاره کرد که به دلیل محدودیت‌ها و نوع‌ نگاه حاکمیت نسبت به جنسیت آن‌هاست. این رویکرد موجب به وجود آمدن تقابل‌هایی جدی میان گروه‌های مختلف جوانان هم شده‌ است.

نرخ پایین مشارکت اجتماعی جوانان در ایران

جمعیت جوان ایران نزدیک به ۲۴ میلیون نفر است که با نرخ ۲۱ درصدی بیکاری دست و پنجه نرم می‌کند. تا زمانی که تغییری در رویکرد حاکمیت به این گروه ایجاد نشود، بعید است که تغییری هم در این آمار یا آمارها‌ی مشابهدر مورد معضلات اجتماعی مانند اعتیاد و ... ایجاد شود.

مشارکت اجتماعی یکی از شاخص‌های پویایی هر جامعه‌ای به حساب می‌آید.

هر چقدر میزان مشارکت جوانان در عرصه‌های اجتماعی و مدیریتی بالاتر باشد، پویا‌یی و سلامت جامعه نیز  بیش‌تر می‌شود.

همچنین استفاده از پتانسیل جوانان در حوزه‌های مختلف، به رشد و توسعه سرعت می‌بخشد.

بر اساس تازه‌ترین آمار بانک جهانی، سالانه حدود ۱۵۰ هزار جوان ایرانی در جست‌وجوی یافتن وضعیت اقتصادی بهتر، به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند که این روند می‌تواند منجر به کاهش قابل‌ توجه نیروی کار ماهر در میان‌مدت و بلند مدت شود.

از آن‌جا که سیستم مدیریتی و اجرایی ایران کهنسال است و اغلب کارکنان آن دارای چند شغل و در سن بازنشستگی هستند، نیازمندی این سیستم به نیروی کار جوان کاملا مشهود است. با وجود این تاکنون فضای مناسبی برای حضور جدی جوانان در عرصه‌های مختلف فراهم نشده است. چهره کهنسال نیروهای اجرایی در قوه‌های مجریه، مقننه و قضاییه شاهد این ادعاست. به عنوان نمونه، چهره مجلس در اکثر دوره‌ها چهره‌ای پیر و مسن بوده است.

آمار فقر، بیکاری، اعتیاد و ... در میان جوانان هم بیانگر بی‌توجهی حکومت به مسائل و مشکلات این گروه از جامعه است. این بی‌توجهی به حوزه جوانان چه عامدانه باشد و چه سهوی، این ذهنیت را ایجاد می‌کند که مقام‌های جمهوری اسلامی  از توانمند شدن و قدرت‌ گرفتن جوان‌ها در جامعه نگرانند و به‌دنبال این هستند که همیشه آن‌ها را وام‌دار خود نگه دارند.

تشکیل مجلس جوانان اما می‌تواند گامی موثر در راه هموار کردن مسیر مشارکت جوان‌ها در جامعه باشد. این مجلس می‌تواند مشکلات اساسی جوانان را شناسایی ‌کند و با ارائه پیشنهادهای اجرایی و مشورتی به مجلس شورای اسلامی، دولت و دیگر ارکان حکومت در تصمیم‌گیری‌ها برای جوانان تاثیرگذار باشد.