وقتی عربستان از سر ضعف ریسک میکند
جنگ سرد تهران و ریاض سه دهه پیشینه دارد اما کارت‌های عربستان برای مقابله با ایران ناچیز است. واکنش شیوخ در قبال توافق هسته‌ای تا کنون هوشمندانه نبوده است.
مارتین گلن- پژوهشگر مسائل خاورمیانه
جنگ سرد میان تهران و ریاض سه دهه پیشینه دارد اما کارت‌های عربستان سعودی برای مقابله با ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای اندکند. بیش از همه توافق هسته‌ای موجب افزایش قدرت جمهوری اسلامی شده ولی عکس‌العمل شیوخ در این زمینه هوشمندانه نیست.
یکی از لحظات نادری که اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا، سرخوردگی از هم‌پیمانان سعودی‌اش را بروز داد، وقتی بود که در گزارشی به کنگره گفت: «آنها دائما نزد من شکایت می‌کنند که ایرانی‌ها چه توانمندی‌هایی دارند. من هم جواب می‌دهم که بله درست است. شماها در لیگ آنها که کارائی عملیات زمینی است بازی نمی‌کنید.» اگر عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس به دنبال افزایش نفوذ در خاورمیانه و امنیت بیشتر در محدوده خود هستند، باید برای تقویت نیروی زمینی و نیروهای ویژه خود کوشش کنند.
ارزیابی صریح رئیس پنتاگون در باره توان عملیاتی ارتش سعودی را میتوان به عرصه‌های دیگر رقابت دو قدرت برتر منطقه تسری داد.
جامعه مدنی ایران
جامعه شهروندی ایران در مقایسه با رقبای عربی‌اش سطح دیگری دارد. از جنبه آموزش و فرهنگ، ادبیات و فیلم، علم و دانشگاه، فعالیت اجتماعی، اخلاق کاری و دینامیسم روشنفکری گرفته تا جنبه معروف به "قدرت نرم"، بین رقبای دو سوی خلیج فارس یک دریا فاصله وجود دارد.
عربستان سعودی در عرصه توانمندی‌های اجتماعی و فرهنگی، ظرفیت مقابله با ایران را ندارد. پادشاهی عربستان دهه‌ها به این امر دل خوش کرده بود که جمهوری اسلامی از سوی غرب در حالت آچمز نگاه داشته شود و این کشور با خرید بالای تسلیحات، قدرت برتر منطقه باشد. این محاسبه‌‌ای استراتژیک بود اما حالا برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی، به خاطر توافق هسته‌ای بی‌اعتبار میشود.
جنگ سرد بین پادشاهی سعودی و جمهوری اسلامی بیش از سه دهه پیشینه دارد. ایران برای خود نقش قدرتی را قائل میشود که محافظ منافع فارس-شیعی در منطقه است. عربستان سعودی هم خود را قیم اماکن مقدس مکه و مدینه و مهم‌ترین مرکز سنی-عربی اسلام می‌داند.
برعکس در دوران شاه ایران، دو طرف با هم نسبتا خوب کنار آمده بودند. سلاطین دو کشور در عدم اعتماد به ناسیونالیسم عربی جمال عبدالناصر، رئیس جمهور مصر و انتقاد از ایدئولوژی-بعثی صدام حسین، دیکتاتور عراق هم‌نظر بودند. بعد از سقوط پهلوی رابطه دو کشور به سرعت وارد شیب تند دوری شد. تهران تا امروز هم فراموش نکرده است که ریاض در جنگ اول خلیج فارس در فاصله ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ با کمکی ۲۵ میلیارد دلاری از صدام حسین حمایت کرد؛ جنگی که به قیمت جان‌باختن بیش از نیم میلیون ایرانی تمام شد.
خطر رویارویی کلان در منطقه
اکنون در سال ۲۰۱۶، سرمایه‌گذاران غربی دوباره در تهران صف کشیده‌اند. ذخایر تا کنون بلوکه‌شده گاز و نفت ایران هم، موجب کاهش وابستگی کشورهای صنعتی به انرژی سوختی سعودی خواهند شد. در چنین شرایطی است که سه‌تفنگدار دستگاه رهبری عربستان سعودی (ملک سلمان و دو ولیعهدش) تلاش می‌کنند برای ترساندن رقیب شیعی خود، آن هم در آستانه رها شدن این رقیب از چنگ تحریم‌ها، میخ خود را در منطقه بکوبند. امری با موفقیت کم و ریسک بالا که میتواند تمام منطقه را به درگیری کلان شیعی-سنی سوق دهد.
یک موضوع مهم دیگر آن که عربستان نتوانست دیکتاتوری اسد در سوریه را ساقط کند تا ایران مهم‌ترین هم‌پیمان‌اش را در جهان عرب از دست بدهد. به جای آن اکنون بعد از پنج سال جنگ داخلی و ۳۰۰ هزار کشته، برای اولین بار ایران هم رسما بر سرمیز گفتگوهای صلح سوریه نشست.
در یمن، ریاض از مارس ۲۰۱۵ به جنگ علیه حوثی‌ها دست زد که علاوه بر هزینه‌ای ۶۰ میلیارد دلاری برای سعودی‌ها، فاجعه‌ای انسانی پدید آورد. هم‌پیمان عربستان، پادشاهی سنی بحرین فقط به کمک سرکوب‌های بی‌رحمانه قدرت خود را حفظ کرده است. در مقابل ایران هم‌چنان هدایت سیاست بغداد را به عهده دارد. این در حالی است که جهادگرایان داعش مظنون به خویشاوندی فکری با شرع تبلیغی وهابی- سعودی هستند. با اعدام جنجال برانگیز روحانی شیعی نمر النمر، بروز مشکلاتی از سوی سه میلیون شیعه سعودی، ریاض را تهدید میکند.
و به همین خاطر قطع خشم‌آگین مناسبات دیپلماتیک با تهران، ۴۸ ساعت بعد از اعدام‌های دسته‌جمعی در عربستان سعودی، اثری از خود بر جای می‌گذارد که نشان از ضعف و فقدان رهبری در ریاض دارد. اگر این تصمیم قطعی باشد، میتواند دهه‌ها درگیری را در درازمدت تثبیت کند. دوبار پیش از این ۱۹۴۱ و ۱۹۸۷ این دو رقیب مناسبات دیپلماتیک را قطع کردند. ترمیم آن هر بار چهار سال طول کشید.
منبع: دی‌تسایت
نظرها
كشكساب
با درود بر همه ايرانيان ، ضمن احترام به هميهن گرامي بانو ، تهمينه ، عرض ميكنم فرمايش شما در مورد ميل خميني دروغگو ، و عدم توانايي او ، كاملا متين ، مقبول و درست است ، اما اگر دليل عدم انجامش ، همانگونه كه شما توضيح داده ايد ، ( نتوانستن ) عنوان شود . در صورتيكه علت معلو م نشود و اين حكومت بشدت اسلامي و قوانين ضد ايراني آن ، برآمده از و ميل مردم ايران معرفي و توصيف شود ، خطاست و عرض همان است كه در كامنت پيشين عرض گرديده . پاينده ايران ، سربلند ايراني
ابلهی در ک*ن واشنگتن
یه دوست آمریکایی من میگه من پشت تو هستم، چون خوب سیاستهای مارو در منطقه زادگاهت حمایت میکنی. بهش گفتم طبیعیست خوب من میبینم اگر اینکارو نکنم چه کار کنم؟ او میگه من شبیه یک دوست دیگه او هستم که از سعودی اومده. من اون دوست دیگشو از دور میشناسم. میدونم که اومده اینجا در واشنگتن و چند وقت دیگه می‌خواد برگرده کشورش واسه خدمات. این دوست آمریکایی من همیشه از حامیان حقوق بشر هست در خارج از آمریکا. حقوق بشر داخل کشور رو زیاد علاقه نداره دنبال کنه. بهش گفتم ایشالا با کمک شما کلی آزادی می‌خوایم به ارمغان بیاریم. او میگه کلی به خودم افتخار می‌کنم که چنین دوستی مثل تو رو دارم. ما همیشه به شما نیاز داریم.همیشه دعوتم میکنه با هم کافی صرف کنیم. کلی انسان جنتل من هست. همیشه صحبت از انسانیت میکنه. اون شغله شریف پلیسی رو در آمریکا دنبال میکنه. در ایالتی سفر داره که بیشترشون از سیاهای آمریکا هستند. او خود یه انسان روشن است. گفتم معرفی کنم خودمون و اینجا. با تشکر
جمهوریخواه
جنگ سرد بین مرتجعین وهابی سعودی و حکومت داعشی‌های سپاهی در ایران، بطور مستقیم از دیرزمانی شروع شده و جنگ گرم بطور غیر مستقیم در مناطق دیگری غیر از این دو کشور صورت گرفته, مانند جنگ ۵ ساله سوریه، جنگ فرسایشی در عراق، یمن ، بحرین و... سعودی‌ها در میان مردم عرب خوشنام نیستند، حکایت‌های فراوانی از فساد اخلاقی و ثروت نمایی آنها در میان مردم عادی عرب شنیده میشود که حاکی از تنفر و حسادت دیگر عرب‌ها به سعودی‌ها است. بقای آل سعود در گرو پیوند پنهانی با ایسرایلیان و همکاری با الیگارشی غرب است، دلارهای نفتی در رگ اقتصاد کازینویی آمریکا- اروپا و ژاپن یعنی بازار بورس و اوراق بهادار در چرخش است و دورنمای تغییر و تحول رادیکالی فعلا بچشم نمیخورد. از طرف دیگر جمهوری اسلامی ، میراث خوار سکولاریسم از بالا فرموده دوران پهلوی+روشنفکران سوسیالیست ضدّ غرب+مذهبیون فاشیست مسلک سیاسی است و اکنون به دامن روسیه افتاده و نقش چپ اسلامی را در خاورمیانه بازی میکند. اکثر مردم ایران، شیعه مذهب هستند و هویت ایرانی با مذهب شیعه (خواسته یا ناخواسته ) همخوانی دارد، شیعیان جهان میتوانند منافع ایران را حفظ کنند و یک ایران دمکراتیک هم میتواند در آزادی و رفاه همکیشان شیعی نقش مثبت ایفا کند ولی تا وقتی که رژیم کنونی در ایران مستقر است، مقوله آزادی و عدالت اجتماعی در ایران، تم اصلی مبارزاتی است زیرا " چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است " !
کرد ایرانی
کاملا درست بود. دم نویسنده گرم. بژی ایران
تهمینه
والله آدم از دیدن کامنت‌ها جا می‌خوره. یک پژوهشگر خارجی وارد دعواهای نعمتی - حیدری نمی‌شود بلکه فکت‌های موجود را بدون احساسات وطن پرستانه یا حب و بغض‌‌های سیاسی می‌بیند. این نوشته یک تحلیل نیست، بلکه چیدمانی است از برخی فاکت‌ها... اتفاقا وقتی نویسندگان ایرانی در این زمینه چیزی می‌نویسند، بخش شعاری و کلیشه‌ای ماجرا پررنگ‌تر است که همان چرخیدن به دور جنایات جمهوری اسلامی باشد. به نظر من این مقاله فاکت‌هایی را بررسی کرده که با بالا رفتن از سفارت و بیا و بروی بسیجی دهن گشاد تغییر نمی‌کنند. پذیرش سطح جامعه مدنی ایران یا این واقعیت که دینامیسم این جامعه در خاورمیانه و نسبت به کشورهای همسایه بسیار متقاوت است، به معنای مشروعیت این یا آن نظام نیست. کشک‌ساب عزیز خمینی در سال ۴۱ که هیچکاره بود می‌خواست زنها را پستو نشین کند، اما پس از انقلاب که همه کاره شد نتوانست. پس زیرساخت جامعه ایران چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. من با این نتیجه موافقم که واکنش عربستان ناشی از قدرت نیست بلکه ناشی از ضعف است.
نادون
برادر عزیز عربستان اگر مثل ایران توانایی جنگ زمینی ندارد توانایی ایجاد داعش را که دارد؟ شما فکر می کنید در جنگ سنی و شیعه کدام قدرت بیشتری خواهند داشت ******؟ سوریه اگر بخواهد بماند باید سنی ها را راضی کند، قدرت عربستان را دست کم نگیرید.
Behrouz
"جامعه شهروندی ایران در مقایسه با رقبای عربی‌اش سطح دیگری دارد. از جنبه آموزش و فرهنگ، ادبیات و فیلم، علم و دانشگاه، فعالیت اجتماعی، اخلاق کاری و دینامیسم روشنفکری گرفته تا جنبه معروف به “قدرت نرم”، بین رقبای دو سوی خلیج فارس یک دریا فاصله وجود دارد." ازجنبه بس "اخلاق کاری "و "فرهنگ"،...........میتوان اشغال سفارتخانه ها و نقض قوانین بین المللی را هم به آن افزود. شاهکار تحلیل گری و روزنامه نگاری: پشتیانی جهان اسلام از عربستان نشان ضعف عربستان و انزوا و تنها ماندن ایران نشانه قدرت ایران است.
كشكساب
با درود بر همه ايرانيان. . اينگونه اظهارات كليشه اي فقط بدرد بيخبران از ايران ميخورد و هنگاميكه ترجمه به فارسي ميشود ، بي ارزشي آن آشكار ميگردد . آيا فرهنگ و دانشِ مردم ايران ، مرهونِ مديريت مشتي تروريست ، آدمربا و بمبگذار بين المللي به سركردگي خامنه اي دزد است ؟ كه اين جناب كارشناس آنرا به سياستهاي منطقه اي اين حكومت ضد ايراني ربط داده ؟ . ايا بنيانگذارهمين حكومت بشدت اسلامي ، ( خميني دروغگو ) در سال چهل و يك ، نگفت ؟ ( اجازه انتخابات و اشتغال و تحصيلِ زنان يعني فاحشگي ) ايا اين مثلا كارشناس ميداند كه اين حكومت (( اگر بتواند )) زنان را شايد بدتر از عربستان ، تدبير خواهد نمود . افسوس كه ميليونها مدعي مخالفت با آخوندها و ساكن در كشورهاي ديگر ، هنوز نتوانسته اند چهره واقعي حكومت اسلامي حاكم بر ايران را به جهانيان بشناسانند و تفهيم كنند كه هر جنايتي كه نكرده ، قطعا نتوانسته . پاينده ايران ، سربلند ايراني
simin
شما به موضوع حمله به سفارت و کنسولگری عربستان نپرداختید!!!!!!!!! و قطع رابطه عربستان با ایران را یکسره نشان نبود رهبری درست در عربستان دانستید!