ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

۱۱۸ سال روزنامه‌نگاری کردی

علی اصغر فریدی- علاوه بر تاثیر مخرب بحران اقتصادی بر رسانه‌های غیرحزبی وغیرحکومتی در اقلیم کردستان عراق، تنگ‌نظری‌ها نیز جلوی رسا شدن صداهای مستقل رسانه‌‌ها را می‌گیرند.

مقداد مدحت بدرخان، متفکر و روشنفکر کرد، در سال ١٨٩٨ میلادی برابر  ١٢٧٧ شمسی، در سال‌های تبعید خود در قاهره پایتخت مصر، اولین نشریه کردی به نام «روزنامه کردستان» را منتشر کرد.

این نشریه که انتشار اولین نسخه آن سرآغاز روزنامه‌نگاری کردی نام گرفته، در مدت انتشار خود اخبار سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را پوشش می‌داد و گاهی نیز سیاست‌هایش، با تغییر سردبیران آن تغییر کرده است.

پس از «مقداد مدحت بدرخان»، «عبدالرحمن بدرخان» و «ثریا بدرخان»، به عنوان سردبیر در روزنامه کردستان قلم زدند؛ روزنامهای که شماره اول تا پنجم روزنامه در قاهره، شماره ششم تا نوزدهم در ژنو و شماره شانزدهم تا بیست و پنجم آن در قاهره منتشر شد.

شماره‌های اولیه نشریه، «روزنامه کردستان» سال‌ها گم شده بود اما پس از ۷۰ سال، اولین شماره آن در دبیرخانه شرق شناسی دانشگاه شوروی سابق، توسط دکتر «مارف خزنه‌دار» کشف می‌شود.

از اولین نشریه کردی در کردستان ایران اطلاحات دقیقی در دست نیست. پیش از این محققان، هفته‌نامه «روژی کورد» (روز کرد) را که اوایل دهه ١٩٢٠ میلادی در جریان قیام «اسماعیل خان سمکو» توسط «ملا محمد رجان زاده» در ارومیه منتشر شده، به عنوان اولین نشریه کردی در کردستان ایران معرفی کرده بودند. اما پژوهش‌های اخیر حکایت از آن دارد، که دو نشریه «شهاب ثاقب» و «بیستون» طی سال‌های ۱۹۰۶ و ۱۹۰۷ و نشریه «تمدن» در میانه سال‌های ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۵ در کرمانشاه و سنندج اولین نشریات به زبان کردی در ایران بوده‌اند.

سایه حکومت‌های مستبد

بلن صالح

بَلِن صالح (به‌ڵێن سالح) روزنامه‌نگار با سابقه کرد، در گفت‌وگویی با «رادیو زمانه»، به مسیر پر فراز و نشیبی اشاره می‌کند که طی ۱۱۸ سال گذشته در چهار بخش کردستان طی شده است.

او می‌گوید: «در شرق کردستان (کردستان ایران)، علی‌رغم تلاش‌های فراوان روزنامه‌نگاران و روشنفکران کرد، به دلیل سرکوب دگراندیشان، در رسانه‌های نوشتاری رشد و شکوفایی به چشم نمی‌خورد، اما رسانه‌های اینترنتی و سوشیال مدیاها بهتر شکوفا شده‌اند.»

به اعتقاد بلن صالح، در مورد کردستان سوریه (روژآوا) به دلیل کوتاهی مدت اداره آن از سوی کردها نمی‌توان قضاوت کرد: «زیرا در گذشته روزنامه‌نگاران، روشنفکران و نویسندگان، با محدودیت‌های فراوانی برای کار در حیطه رسانه کردی روبرو بودند، بنابراین در چنین شرایطی نباید انتظار شکوفایی روزنامه‌نگاری کردی را داشت.»

او در باره کردستان ترکیه نیز می‌گوید: «چند سال پیش از سوی کردها در خارج از کردستان تلاش‌هایی برای تاسیس یک رسانه حرفه‌ای کردی صورت گرفت، اما این‌ها نیز نتوانستند خود را زیر سلطه ایدئولوژی سیاسی برخی از احزاب برهانند.»

اقلیم کردستان عراق بیش از دو دهه است که از سوی کردها اداره می‌شود اما بلن صالح با انتقاد از وضعیت روزنامه‌نگاری در اقلیم می‌گوید: «علی‌رغم بیش از ٢٤ سال حکومت کردی، ما هنوز شاهد ترور، دستگیری، ضرب و شتم، ربایش، شکنجه جسمی و روحی روزنامه‌نگاران هستیم و آن‌ها به صورت مستمر مورد تهدید قرار می‌گیرند.»

روزنامه‌نگاری در اقلیم کردستان

از سال ١٩٩١ با اعلام منطقه پرواز ممنوع در شمال عراق و تشکیل یک حکومت محلی کردی و به ویژه پس از سقوط صدام حسین در سال ٢٠٠٣ تعداد زیادی روزنامه و نشریه در اقلیم کردستان منتشر شد.

در حال حاضر ٣٠ کانال تلویزیونی ماهواره‌ای، بیش از ٨٥ کانال تلویزیونی محلی، ١٣٠ ایستگاه رادیویی و بیش از ٢٠٠ روزنامه، در اقلیم کردستان مشغول فعالیت هستند؛ تعدادی که نسبت به جمعیت ٥ میلیونی این اقلیم آماری قابل توجه است.

در مقابل این حجم زیاد از رسانه در اقلیم کردستان، نبود رسانه مستقل، کیفیت پایین نشریات، تاثیر دیدگاه سیاسی احزاب بر رسانه‌ها و همچنین قتل مشکوک چند روزنامه‌نگار و نامشخص بودن پرونده آن‌ها همواره تهدیدی علیه روزنامه‌نگاری در این اقلیم بوده است.

گوران ابراهیم احمد

«گوران ابراهیم احمد» روزنامه‌نگاری که ١٢ سال است در رسانه‌های مختلف اقلیم کردستان فعالیت می‌کند به «رادیو زمانه» می‌گوید: «در اقلیم کردستان رسانه مستقل وجود ندارد، بلکه رسانه‌های حکومتی، حزبی هستند که همانند سایر سازمان و ارگان‌های موجود در کردستان، میان احزاب تقسیم شده‌اند.»

این فعال رسانه‌ای معتقد است: «اگرچه بیشتر رسانه‌ها در اقلیم کردستان حزبی و حکومتی و یا در اختیار سیاستمداران رده بالای حکومت هستند، با این وجود آزادی بیان در سطح بسیار خوبی وجود دارد، اما حکومت و احزاب به رسانه‌ها گوش نمی‌دهند، بلکه آن‌ها از آزادی بیان در رسانه‌ها به عنوان سوپاپ اطمینانی برای کنترل احساسات و اعتراضات جامعه در بحران‌های مختلف استفاده می‌کنند.»

بَلِن صالح نیز در مورد رسانه مستقل در اقلیم کردستان می‌گوید: «سال ٢٠٠٠ تلاش‌های فراوانی برای تاسیس یک رسانه مستقل صورت گرفت و نتیجه آن هم انتشار روزنامه هاووڵاتی (هم‌میهن) بود، پس از آن تعدادی مجله و هفته‌نامه پا به عرصه نشر نهادند، اما آن زمان هنوز سایه رسانه‌های حزبی بر جامعه حاکم بود و نیاز به زمان بیشتری بود، تا مردم به رسانه‌های مستقل اطمینان پیدا کنند. بعدها همین تلاش‌ها برای پا به عرصه گذاشتن رسانه‌های شنیداری و دیداری مستقل و غیر حزبی نیز صورت گرفت»

اگرچه وضعیت آزادی بیان و اطلاع‌رسانی در اقلیم کردستان، کاملا مورد تائید سازمان‌ها و نهادهای جهانی مدافع آزادی بیان و مدافع حقوق روزنامه‌نگاران نبوده، با این حال در مقایسه با ایران و ترکیه و سایر کشورهای منطقه که برخی از رسانه‌ها تعطیل و روزنامه‌نگاران زندانی هستند، در اقلیم کردستان فعالان حوزه رسانه و اطلاع‌رسانی در بستری امن‌تر به فعالیت حرفه‌ای خود می‌پردازند.

اقلیم کردستان عراق با مشکلات اقتصادی دست به گریبان است و به همین خاطر بسیاری از رسانه‌ها و روزنامه‌های اقلیم مجبور به توقف فعالیت‌های خود شده‌اند. در این زمینه می‌توان از روزنامه هاوولاتی یکی از مشهورترین این روزنامه‌ها، تلویزیون جماور و شبکه تلویزیونی پلیستانک تی‌وی که برای کودکان برنامه پخش می‌کرد، نام برد.

در همین رابطه خبرگزاری کردپرس به نقل از شبکه‌ تلویزیونی KNN ارگان حزب «جنبش تغییر» گزارش داده است که تاکنون از مجموع ٩٠٠ روزنامه‌، مجله‌ و شبکه‌ تلویزیونی در اقلیم کردستان، ٨٥٠ رسانه‌ تعطیل‌شده‌اند.

«گوران ابراهیم احمد»، فعال رسانه‌ای در اقلیم کردستان به «رادیو زمانه» می‌گوید: «چون رسانه‌های اقلیم کردستان نمی‌توانند هزینه‌های خود را تامین کنند و از سوی احزاب حمایت می‌شوند، بحران مالی به صورت مستقیم بر آن‌ها تاثیر گذاشته و تاکنون چندین روزنامه و کانال تلویزیونی فعالیت خود را متوقف کرده‌ و به تبع آن تعدادی روزنامه‌نگار نیز بیکار شده‌اند.»

بَلِن صالح اما معتقد است: «در حالی که رسانه‌های مستقل در اقلیم کردستان، تحت تاثیر وحشتناک بحران اقتصادی قرار گرفته‌اند، رسانه‌های سایه و حزبی، نه تنها دچار مشکل نشده‌اند، بلکه بلعکس بودجه بیشتری را دریافت کرده و حتی رسانه‌های جدیدی نیز تاسیس شده‌اند.»

علاوه بر بحران اقتصادی که تاثیر مخربی بر رسانه‌های غیرحزبی و حکومتی گذاشته، مشکلات دیگری چون تنگ‌نظری‌ها نیز وجود دارند که جلوی رسا شدن صداهای مستقل رسانه‌ای را می‌گیرند.

آسوس هردی روزنامه‌نگار مستقل در اقلیم کردستان می‌گوید درحالی که رسانه‌های مستقل در بدترین شرایط ممکن به سر می‌برند، رسانه‌های حزبی و سایه بدون هیچ مشکل مالی به کار خود ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تا روزنامه‌نگاران آزاد و مستقل را به طرف خود جذب کنند. او از کوشش سازمان‌های جهانی در اروپا و آمریکا یاد می‌کند که در صددند از رسانه‌های مستقل در اقلیم کردستان حمایت کنند.

      از همین نویسنده

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • بنی ادم

    این تجربه قدرتهای استعماری برزگ در، جدا کردند. اروپای د رمورد ملت بزرگ و پهناور و قوی آلمان انجام دادند. آنها المانی زبانها با سواستفاده از چندنامی به چند کشو رکوچگتر تقسیم کرند. کشور المان (ژمانی/دویچلند اتریش سوئس لوکزانبورگ … الان ایران غربی به نام کردستان دارند بوجود میاورند تا پیوندتارخی و ملی وقومی و زبانی اش برای همیشه جدا کنند و همچنیان با نام جعلی افغانستان بجای ایران شرقی گذاشتند تا هچ گاه حس اتحاد میان قسمت شرقی بقیه ایران بوچود نیاد و آثارش امروز در احساس تنفر ردبین برخی مردم میبینیم! چنان تخم کینه و نفرت میان سه بخش ایران مرکزی (جمهور سالای فعلی) و بخش ایران شرقی (افغنستان) و بخش ایران غربی (کردستان) بوجود اورند کخ که انگار دشمن خونی و پدر کشتگی دارند و بخش گوچکتری هم در شمال مثل تاجکیستان و اذربایجان و حنوب مثل بحیرین بوجود اوردند. ار زادیو زمانه خواشمند به حکم آزادی بیان به ناجیز که عمر در حال دفاع سکولار ذموکراسی فعالیت میکنم و بخاطر انتقادات تند از رژیم اهریمنی فعلی تیران مجبور با نام مستعار گوناگون رقم بزنم. این مطلب من منتشر کنید. بهترین نام برای اتحادیه ایرانی زبانان غرب مرزهای ایران فعلی، ایران غربی است تا مثل آلمان شرقی و غرذبی، روزی همه در یک جمهوری فدرا سکولاردموکرات متحد شوند. مدرمان اصیل و نجیب ب فرهنگ باستانی نوروزی مردمانی با نامهای کرمانج، گوران، فیلی، اردلانی، مکری، شکی، جافی، سورانی، اورامی، کلهری، لکی ، لری و بختیاری… موزایئیک فرهننگی باستانی -تارخی ایران زمین. در صلح و سکولار دموکراسی و عدالت و خوشبخت

  • بنی ادم

    رادیو زمانه بی طرفی ات دست ک د رمورد فعالان سکولاردموکراسی و ازادی خواه اثبات کن و جوابیه بین ادم در جواب سیاوش بده. نام خود جاودان رادیو زمان در انتشاز آزادی بیان.

  • بنی ادم

    این تجربه قدرتهای استعماری برزگ در، جدا کردند. اروپای د رمورد ملت بزرگ و پهناور و قوی آلمان انجام دادند. آنها المانی زبانها با سواستفاده از چندنامی به چند کشو رکوچگتر تقسیم کرند. کشور المان (ژمانی/دویچلند اتریش سوئس لوکزانبورگ ... الان ایران غربی به نام کردستان دارند بوجود میاورند تا پیوندتارخی و ملی وقومی و زبانی اش برای همیشه شجدا کنند و همچنیان با جعل نام افغنستالن، ایران شرقی جدا کردند. چنان تخم کینه و نفرت میان سه بخش ایران مرکزی (جمهور سالای فعلی) و بخش ایران شرقی (افغنستان) و بخش ایران غربی (گردستان) بوجود اورند کخ که انگار دشمن خونی و پدر کشتگی دارند و بخش گوچکتری هم در شمال مثل تاجکیستان و اذربایجان و حنوب مثل بحیرین بوجود اوردند. ار زادیو زمانه خواشمند به حکم آزادی بیان به ناجیز که عمر در حال دفاع سکولار ذموکراسی فعالیت میکنم و بخاطر انتقادات تند از رژیم اهرمنی فعلی ایارن مجبور با نام مستعار گوناگون زرقم بزنم. این مطلب من منتشر کنید. بهترین نام برای اتحادیه ایرانی زبانان غرب مرزهای ایران فعلی، ایران غربی است تا مثل آلمان شرقی و غرذبی، روزی همه در یک جمهوری فدرا سکولاردموکرات متحد شوند. مدرمان اصیل و نجیب ب فرهنگ باستانی نوروزی مردمانی با نامهای کرمانج، گوران، فیلی، اردلانی، مکری، شکی، جافی، سورانی، اورامی، کلهری، لکی ، لری و بختیاری... موزایئیک فرهننگی باستانی -تارخی ایران زمین. در صلخ و سکولار دموکراسی و عدالت و خوشبختی

  • بنی ادم

    اگر همه این زبانها از سورانی و لری و گلکی به خظ نزذیک بت فارسی دری نوشت تقریا برای اهل سواد قابل فهم است. ما مذاین گویشهای انکپگلسی در اتگلند و اسماتلند و ایرلند ئ امریکا و استرالیا فرق دارد ولی همگی انها انگلسی میگیود. قدیم ایران لری چرا نمی گویند ایرانی سورانی یا ایارنی کرمانجی. چرا یک نام ایلیاتی لقب مردم ایلات اما چرا روی گروهی لهجه و گویش های ایرانی (در زبان غربیان پرشیاییی) گذاشتند. هدف در دراستای ملت سازی کرد است. کردها یعنی ایانراین غربی بخاظر مظالمی در حفشان شده بجای اینکه خودشان به سرزمینان مادریشان بچشبانند دارند خودشان تکه تکه مکیند و با باقی مردم ایارنی زبان مثل لک ها و گورانی ها و فیلی ها و حتی لرها از ایرانی جدا میکند.. ولی اخر این عاقبت برای شما میگوید. جنگ قومی به سبک بالکان و افغنستنان و احیرا سوریه و رعراق. ایران با این کارها یک کشور متحد سکولار ذمورات نوخواهد شد. اینکارها تا چند نسل ایرانیان مشغول جنگ داخلی و نابودی کشور تارخی شان خواهد کرد.

  • بنی ادم

    د رمرجله بعد باری تکمیل =روژه ملت سازی کُرد تا توانستند اقوام و زبان د رگوشه کنار قرض کرفتند د رمحله سوم نام سورانی از لفبای مرذم سورانی زبان برذاشند و کوردی ناوه ندی گذاشتند در حالی نامش دههسال سورانی بود باری اینکه نام سورای جای کوردی بگیرد. =روژه ملت سازی متوفق شود. اگر اینها یک ذره وحذان علمی داشتند باید نام کوردی کرمانجی و کوردی سورانی یا کلا کرمانجی و سورانی در ویکی پیدا میگذاشتند. اخیرا پروزه لوری و گیلگی و مازندرانی هم به ویکی پدیا راه انداختند. خوشبختانه هنوز خط های من دراوردی سورانی را برای کیلکی و مازنی بکار نبردند. عامدا لغات فارسی و عربی با لغات و حروف من دراوردی مینوسند که هر لر و شمالی بخواهد انها بخواند از اول بای اموزش ببیند. د رحالی در زبانهای لاتینی این قدر تغییر در لغات ندادند حتی در پشتو اردو این قد رتغییر ندادندو هدف ساختن ملیتی به نام کرد از مردم ایارنی زبان است و با ادندک گویشی، فرا نام یک زبان میسگذارند یک خطی بر گرفته سوراتی یا ارود برایش درست میکنند. امروزه ویکی پیدیا ابزار جدایی افکنی شده است. آن هم با بی خیالی و ب یتفاوتی رژیم های ایارن و افغنستان و تاجکیستان و تاحکستان افغانستان وضعشان معلومست. ولی ایارن هم گرفتار آخوندها شده است. لختلاق لری یا فارسی ذری حتی 10 ردصد نیست درمحاورات، ولی مشتی تجزیه طلب با هدف جدایی ممناطق نفت خیز جنوب ایاران، زبان لری منیجایی ابداع کردند. این اصطلاح مینجایی دقیقا در گویش فارسی خراسانی یع معنی مرکزی است. مین+چا= یعنی مرکز در گویش خراسانی و شههرای دور دست هنوز کاربرد دارد ولی با تلسط روز افزون لهجه تهرانی و بی توحهی تهارنی نشنیان که کنترل صدذدا و سما ترک زبان اذری گرفته اند امندند یک ملت هدف ساخت صفحخ لوری منیجایی با ؟آن خط خط ناخونا و زشت، ساختن یک زبان برای هزاران گویش ایرانی است. مجبور کردن بقدیمی و چندتیکه گویش ایرانیفارسی بتیار یو بویور حمدی است. /انها نمیخواهند روند مثبت همگرایی زبانها و گویشهای داخل ایران خول فارسی دری انجام شود و د رمرحله بعدی از گوشوران قومیت و مایت بسازند.

  • بنی ادم

    رسانه وزین ویکی پیدیا بعنوان یک سکولار دمورکات که از اصول ائولیه اعتقادی آزادی فرهنگی و اعتقادی و اخترام به فرهنگها واقوام است در جواب سایوش/که با چند جمله توضیحات مرا تخطه کرده/ نظرام منتشر کنید. شالهاست در پروژه ملت سازی از اقوام ایران شروه شده. فقط مقایسه ای کنسد با ملت سلزی ذر قرن هحده و توزده ارو=ا با قرن و بیستن در خاورمیانه. در خالی مرذم یک زبان (فارسی دری) را به سه زبان فارسی-دری-تاحیکی تقسیم کردند. عامدتا زبانهای مختلف از خانواده زبانهای هند و ایرانی (اریایی) زیر شاخه ایرانی با انواع تقسیم بندی شمالی و جنوبی و شمال غربی و جنوب غربی تکه تکه کردند.

  • بنی ادم 2

    رادیو زمانه هنوز برای ارزشمند است چون از معدود رسانه فارسی زبان است با رعایت حریم خصوصی و امنیت کامنت گذران مخالف رژیم ارهیمنی ج.ا. در ایران نظرات منتشر میکند. ولی بدان سیاوش هتاک، کُرد را ملیتی ساختگی است که اجانب برای ضربه زدن به ایران و تجزیه شکروها ساختند و گمراه کردند خواست انها از ایجاد حکومتهای سکولاردموکراسی. نمونه اش بارزانی است که سک.لار دموکراسی در شمال عراق بهر قابیت قئمی نزادپرستی دو حزب تقلیل داده است. مردمان فیلی شیعه چاره ندارند زیر یوغ یکی از پارتی قوم گرا بروند. شما پان کردها به همراه پانهای یدگر از برگرتین موانع اتحاد مردم ایران و ترساندن /انها ازقیام عمومی هسنتید بخار پژاک و تروریستهای دیگر کردئ، فرزندان ما گول میزنند و عضو سازمانهای شبه گشتاپو بسیج و سپاه میکنند.بدانید من توضیخ دام در باره کاربرد درست اصلاح کردستاتین، افغانستانی، ترکیه ای، پاکستانی.. اصطلا درست است. این چند مزیت دارد اول حق و خقوق قومیتها خفظ میشوند مثلا بجای یک تبعه ترکیه بگوییم ترک در حالی ممکن یک کرد کرماتنجی باشد. تو با منظور منرا نفهمیدی و خودت به تجهال میزنی. لزفا رادیو زمانه همانطور که حرفهای به ظاهر تند ما را سانسور میکند اهانتهاتهای این پان های تجزیه طلب پالیش کند. من بعنوان طرفدار سکولاردموکراسی امید به همین رسانه مثل شماست تا سیاسی ما در این خفقان رسانه های دیکتاتورهای منطقه برساند از خامانه ای جلاد و نظام فاسد و ظالمش تا بارزانی نزادپرست ظالم ...

  • sss

    لطفا زمانه پاسخ نامه بنی ادم 2 بدهید به سروش پان گرد منتشر کنید. نگذارید ناامید شیوم از آزادبیان رادیو زمانه

  • نی آدم 2

    با سپاس بیکران که نظرات امثال من و جناب "سیاوش " بدون سانسور مگیذاری، ای ساوش بی شک میکدانم یی از پان های تجزیه طلب پان کرد هستی. ولی بدان تا امثال تو هست جنایتکارن جاه طلب مچون اسلاق صدام قذافی... بر ما حکومت میکنند. صدامف خمینی و قذافی و اکون ادوعان و خامنه ای و عای تاف و لارزانی و ال سعودی.. هزران مستبد ظالم خرد و کلان بر ااس همین تقسیم بندیا و جنگ زرگری و جنگهای طائف یو قومی و نزادی، بستر حکومتهای ننگین ضد بشری شان را بهن در کمدند مناطق غرب اسای و شمال آفریقا و آسای مرکزی. من محتصری از واقعایات گفتم. ساختن مصنوعی ملت کُرد از با ترفندهای زبان شاختی و سواستافده از فقر فرهنگی و البته بستر ظلمی خودکامگانی نام برخی شان بردم، بزودی چجنگهای دیگر را فراهم میکنند. توضیحات من د راستای یک کامنت ساده ""نیماایرانشهری" بود. یکی میاید یک جمله میگیو ولی برای روشتگری اش یابدی صفحات زیادی سیاهه کرد و مختصری گفتم. برای روشن شدن امثال تو سلوش اگر هنوز اشتیاقی برای حقیقت یابی داری چند مشانی میدهم. من بیش از بیست سال تحقیق کردم. انجمن پارسی مان در شناختن لغات مشترک نوستارهای آقای فردون جنیدی تحقیقان درخشانی شهر بزار اریابوم اری ادیب ایران گشسنسب انوش راوید داریوش آشوری میر جالال الدین کزاری و هزارن محقق ایرانی گه هرکدام گوشه هایی از حقایق تاریخ ایارن زمین اشکار کردند و عرصه از یکتازی غربیان شاید اغلب مغرض غربی در ملت سازی مردمان فرهنگ مشترک فلات ایران گرفتند پان کدردیسم یکی از مسائلی است که در راستای پان عربیسم و پانکدریسم بستر جنگهای قومی بزرگی راه انداخت. واین ربطی به استخقاق حقوق فرهنگی و مذهب یو زبانی مردمانی که به کرد مشهور شدند نیست.

  • سیاوش

    راجع به کامنتهای فله ای جناب بنی آدم" باید گفت: این دوغ و دوشاب شما تلفیقی از مجموعه ای از مطالب نادرست، نیمه درست و درست است اما قطعاً نه علمی است و نه در میان ملتهای غیرفارس ونه در قرن 21 خریدار دارد. درعینحال کامنتهای ایشان چه ربطی به موضوع این مقاله (تاریخ روزنامه نگاری کوردی) دارد !؟ به نظر میرسد غلیان احساسات شوینیستی شکیبایی جناب بنی آدم را ناچار به درج این مطالب کرده!

  • سیاوش

    در کردستان جنوبی (کردستان عراق) گروه رسانه ای مستقل و بسیار قدرتمندی به نام ان.آر.تی NRT وجود دارد که سالها از فعالیت آن میگذرد . شبکه NRT در تحولات اخیر کردستان جنوبی بسیار حضور پررنگی داشته و توانسته اعتماد توده مردم این منطقه را بدست آورد. افشاگریها و نقدهای این شبکه از اقدامات افراد و احزاب بسیار مورد توجه مردم کردستان است. چرا نویسنده محترم مقاله از ذکر شبکه مستقل NRT غافل بوده است؟

  • بنی آدم 2

    در ایران همه مردم ملیتشان ایارنی هستند و فارس/فارسی منظور همان کسی است که زبان رسمی و ملی تاریخی ایرانی استفاده مکیند اغلب. در نزد عوام اصطلاح کرد و ترک و لر و فارس منظور کسی است زبان مادری اش ترکی یا کردی یا لری یا فارسی است. بجز ترکی و عربی تقریبا اکثریت مردم ایارن از یک خانواده زبانی هستند. مثلا شمالی و لری و بختیاری و دزفولی و شوشتری و خوزی فارسی و فارسی (یا انواع لهجه و گویش) به قدری شبیه اس که تقریبا زبان یکدیگر میفهمند و در این میان بختیاری و گویشهای حنوب یو رخاسانی چنان شباهت است که گاه خود این گویشوران اشتابه میگرند. فارسی خراسانی داخل ایارن بخصوص لهجه های خراسان رضوی و حراسان جونبی بسیار شبیه تر به بختیاری ولری و بویراحمدی است تا تهرانی یا تاجیکی یا کابلی! یزدی و اصفهانی بیشتر شبیه تهرانی است. اینها بخاطر کوچها و تغییراتی ناشناخته شباختی است. در مورد کردی، 70 درصد جمعیت کرمانجی هستند که بیشتران د رترکیه و کمتر در سوریه و ایران هستند. س.رانی . ادرلانی اختلاف کمتر با کرماجی دارند اما لکی وفیلی بیشتر شبیه لری خرم ابادی هستند. گورانی و زارا و اورامی گویش/زبانهای کاملا مستقلا. ولی بخاطر ضعف سیاسی منجبور شدند در اقلیم کردستان خود را کرد معرفی کنند. اینها گویشهای ایرانی مثل یک زنجیره سهتند. اگر زبان پهلوی سره رگایی نمیشد و این راه اشتباه عرب مابی در جمهوری اسلامی انجام نمیشد و بجای جعل هزارن لغت از پهلوی و دساتیر، لغات اصیل لری و شمالی و کردی بجای واژگان بیگانه استافده میکردند و اجازه میدانند مردم کرد و لر و شمالی و بلوج ترانه هایشان با زیرنویس درست (که د ر ان لغات نزدیک استفاده میشد) الان این اختلاف گویش بوجود نمی آمد. اصل قضیه سواستفاده سیاسی از این نامهاست.

  • بنی آدم 2

    در مورد کرد/کردی هم بهترین اصطلاح کردستانی است. چون الان یک نایحه خودمختار در شمال عراق است با نام رسمی اقلیم کردستان عراق. اصطلاح کردستانی بهتر است چون در هما کردستان عراق و دیگر مناطق کرد نشین، اقوام و زبانها و ادیان... دیگر هستند. در مرد فارس هم غلط اندر غلط لسا. فارس چند معنی تارخی دارد 1- فارس معرف کشور پارس است که همان ایران است در اصطلاح غربیان و عربها بکار میبردند بهترست امروز ایران استفاده شود یا هممزان بگویند کشور ایران-پارس مثل بوسنی-هرزهگویین. 2- فارس نام استانی در جنوب ایران است که البته جدا شدن مناطقی از شرق و غرب و جنوبش کوچکتر از وسعت قدیمش شده است. 3- فارس به شکل درستی فارسی نام خلیج فارسی است نامی حداقل سه هزاره بر ااس منابع یونانی و.. که د رهر زبانی با تلفظ حودش است 4- فارس مخفف مردم فارسی زبان هستند. د راین مردم هم کلی اشتباه عامیانه یا عامدانه سیاسی است. پان های ضد ایرانی و تجزیه طلب و قومیت گرا و کسانی نمیخواهند مردم کشور باستانی ایارن همزیستی داشته باشند در ایران بخصوص، به هر کسی زبان مادری اش یا زبان کاربردی اصلی فارسی دری است فارس میگوید. در حالی فارسی دری یا دری یا تاجیکی، یک زبان نوشتاری است و بر اساس ان گویشها و زباتهیا ایارنی در فلات ایران از پامیر تا خلیج فارس، اغلب همگرا شده اند. امروزه لهجه های ایارنی-فارسی تهارنی و کابلی و دوشبنهف سه لهجه معیار در سه کشور ایران و افغانسنان و تاحیکستان است که به انها اختصارا میگویند فارسی. ولی فارس/فارس معادل یک قومیت یا ملیت نیست.

  • بنی آدم 2

    شاید اشتابهات تایپی بالا منظور نرسانده. ترک کرد فارس لر این اشتابهات کاربرد عامیانه هستند که مردم عادی استافده میکنند. برای ادمهای فرهیحته و زورنالیست و محقق باید دقیق استفاده شود. یکی از مغاطلات و اشتابها همنی تخفیف نام ملیت افراد مثلا بجای ترکیه ایی میگویند ترک یا ترکی! در حالی چنیدن قومیت و زبان در آن کشور است. اتنیک=قومیت/خلق/مردم ملیت=ناسیونال/مردمان قومیت گراین و پان.. نجزیه طلب عامدا ایت دو اصطلاخ قاطی مکینند تا به نقشه شومشان برسند.

  • بنی آدم

    کردی و ترکی و افغانی غلط است و به جای آنها باید کرد، ترک و افغان به کار برده شود !nv [,hf kzv ......... درباره کاربرد ااین اصطلاحات اختلاف است. ولی ملاک کاربرد، در هر زبان از نام قومیت یاز بان، سابقه تارخی و کاربرد اکثریت مردم زبان که این فارسی زبانان است. کرد اساس نام ایلهای کوچروی غرب ایارن بودند و حتی بتلیسی 400 سال پیش هم معنی کرد شیوه ایلاتی ایارنی زبانان میدانست به همین دلیل لرها که زبانشان بیشتر به فارسی ردی شبیه است کرد قلمداد کرده بو.د. با این وجود بعنوان ایاارنی از حقوق قومی و زبانی هموطنن کردم دفاع میکنم و خواستار اموزش زبان /انها و رسمیت و احترام اخقاق حقوق اجتمکاعی و اقتصادی و فرهنگی شان هستم. فارسی زبانان کُرد را مردم ایرانی زبان میدانند که دارای گویشها/یا زبانهای مختلفی هستند و هیچ مرزبندی مشخصی ندارد و کُرد نام گروههیا قومی و زبانی ایارنی ایارنی است مابین فارسی دری و لری. هنوز هم در کرد بودن بسیاری از جممله لک ها و فیلی ها و گورانی ها و زازاها و حتی کلهرها و اورامانی ها شک است. ولی به خاطر سیاست بازی و اشتابهات حکومتهای ایارن متاسفانه این اقوام اصیل ایارنی زبان تا حدودی از اصل هویت ایارنی شان درو کرده و دشمنی گاه ساختگی بین کرد و فارس بوجود اوردند. در حالی کرد و فارس و لرو شمالی و بلوچی فرندان یک خانواده اند. خوب توی هر خانه هم هر فزندی یک نام دارد و نام فاملی همهشان ایارنی است. در مورد تُرک در اصل نام کلیت ترکیه ای است. اذریها و اربکها و قراقها.. هر کدام نام قومی و زبانی مخصوص بخود دارندئو لی جریانهیا ضدایارنی پان از ترک سواستافده میکنند. افغان همه از دسایس انگلیس پیر است به همه مردم افغنستان دادند. افغان لقب مردم پستون است. اول نواحی مرکزی پاکستان امروز طوایفی کوچ رو پشتو این لقب داشتند بعدا به همه پشتونها ساریت کرد و با تجزیه شرق ایران و شمال هند، نام مصنوعی ملیت افغان و کشو رافغانستان بوجود اوردند. اکنون اکثریت بالای 60 تا 70 مردم افغانستان این اصطلاخ قبول ندارند. افغان و افغانی باری خیلی از حتی فارسی زبانهای افغانستان و یدگر قوم حکم فحش نزادی دارد.

  • نیما ایرانشهری

    دوست عزیز کردی و ترکی و افغانی غلط است و به جای آنها باید کرد، ترک و افغان به کار برده شود !