تلویزیون و نمایش لودگی و لمپنیسم
اعتراض و انتقاد به رفتار فرزاد حسنی به خاطر نحوه برخورد با شرکت‌کننده برنامه «اکسیر»، در اینترنت و فضای آفلاین همچنان ادامه دارد.
هیراد طلوعی
حاشیه‌ها و بحران‌های یک سال اخیر صدا و سیما، درنهایت به تغییر رئیس این سازمان و روی کار آمدن عبدالعلی علی‌عسگری ختم شد. بااین‌حال اعتراض و انتقاد، به رفتار فرزاد حسنی به خاطر نحوه برخورد با شرکت‌کننده برنامه «اکسیر» که از شبکه سه سیما پخش شد، در اینترنت و فضای آفلاین همچنان ادامه دارد.
بعد از بالا گرفتن واکنشها، صدا و سیما همراه با عوامل این برنامه تلاش کردند تا با هر شیوه‌ای که می‌توانند اوضاع را آرام کنند. ابتدا گفته شد که «جمشید نورگلدی» مهمان این برنامه جنجال‌ساز، بازیگر است. سپس فیلمی را منتشر کردند و گفتند پشت‌صحنه‌ای است که نشان می‌دهد همه‌چیز از قبل هماهنگ شده بود. پس از آن فرزاد حسنی، همراه با تهیه‌کننده و مهمان‌شان، در یکی دیگر از برنامه‌های شبکه سه حاضر شدند و توضیحاتی دادند که به‌جای حل مشکل، دردسرهای بیشتری به وجود آورد.
اما نظر مردم درباره آنچه بر صحنه تلویزیون دیدند چیست و منتقدان چه می‌گویند؟
پریسا، ۲۷ سال دارد و دانش‌آموخته جامعه‌شناسی شهری است. او به رادیو زمانه می‌گوید: «به نظرم فرزاد حسنی آدمی را تحقیر کرد که احتمالاً با هزار تحقیر دیگر وارد آن مسابقه شده بود. شاید روی این حساب این کار زشت را کرد که مثلاً بامزگی میکند. فکر نمی‌کنم هیچ‌چیز این برنامه جذاب باشد... من که آن پشت‌صحنه را باور نکردم، ساختن همچین چیزی کار زیادی نمی‌برد و برای این بود که فرزاد حسنی، شبکه سه و کارگردان زیر بار انتقادات نروند و با پررویی یک جورایی بگویند آن صحنه‌ای که ما دیدیم فیک بود. اینها بودجه دولتی دارند، برایشان مهم نیست چه‌کار می‌کنند.»
آنتن زنده اختصاصی
پس از واکنش‌های منفی شهروندان در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، فرزاد حسنی با چهره‌ای خونسرد و به‌ظاهر آرام، در برنامه زنده «مردم چی می‌گن» شبکه سه سیما ظاهر شد تا به همراه جمشید و تهیه‌کننده برنامه، درباره آنچه اتفاق افتاده بود توضیح بدهد.
فرزاد حسنی در این برنامه گفت: «ما کسی را می‌خواستیم که تشخیص ندادن بهش بیاید... یک بازی طراحی کرده بودیم، پس رسانه به کسی دروغ نگفته است. ما می‌خواستیم جمشید اعتراض هم بکند، منتهی اهل این حرف‌ها نیست. ما نوکر مردم هستیم، در رادیو با برنامه‌ای صد هزار تومن کار کردیم. توی این برنامه کلاً هشت ملیون و هشتصد هزار تومن گرفتم.»
مصطفی شریفی، تهیه‌کننده برنامه «اکسیر» هم گفت: «۱۵ ماهه که یک تیم ۹۴ نفره با توجه به دستورات سازمان و سیاست‌گذاری شبکه سه با نگاه درستی به سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی کارکردند. ما ۳ اتاق فکر داریم. یک اتاق فکر ۱۴۰ نفره اول، یک اتاق فکر ۱۴ نفره و یک اتاق فکر ۹ نفره و...»
در طول این برنامه بخش‌هایی از پشت‌صحنه «فیلم‌نامه زرشک» پخش شد. در پایان این فیلم، خطاب به بیننده گفته می‌شود: «باز زود قضاوت کردیم.»
همچنین گفته شد که جمشید دیپلم کامپیوتر دارد و کارمند اداره بهداشت و متولد اسفند ۱۳۵۱ است. درنتیجه مجری برنامه به مردی میان‌سال و بزرگ‌تر از خودش توهین نکرده است. جمشید درباره واکنش خود گفت: «این توی ذهنم هست که اگر کسی داره من را مسخره می‌کنه، طرف رو یقه‌اش را می‌گیرم و می‌کوبمش به کف زمین. چنین چیزی نبود اصلاً.»
در آخر فرزاد حسنی، حساب «شهرستانی‌ها و روستایی‌های خوب» را از چند «کاربر بی‌نام‌ونشان» جدا کرد و با اشاره به برخی مفاهیم مذهبی در مورد کسانی که به اعتقاد او زود قضاوت کرده‌اند گفت: «سر پل صراط ول نمی‌کنم.»
در پاسخ به این برنامه، داوود نعمتی انارکی، مدیرکل روابط عمومی صدا و سیما به پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه خبر گفته است: «اگر فرزاد حسنی یک کلام عذرخواهی می‌کرد بسیار بهتر بود تا اینکه در برنامه مردم چه می‌گویند به توجیه و تفسیر برنامه و علت رفتار خود بپردازد.»
مردم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی چه می‌گویند؟
حرف‌ها و نظرات مطرح شده در توییتر، فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی وب‌سایت‌های خبری، از جنبه‌های گوناگونی به رفتار فرزاد حسنی و عملکرد صدا و سیما انتقاد کرده‌اند.
«اگر به‌صورت نمایشی بود کار بسیار زشت و زننده‌ای بود. خنده‌دار هم نبود چون واکنش مردم را دیدید. لطفاً احترام به دیگران را به مردم بیاموزید، نه غرور و تکبر و مسخره کردن.»
«فرزاد حسنی باعث شد دست صدا و سیما برای همه رو به شه. حرفهای از پیش تعیین‌شده با تماشاچی‌های ساختگی.»
«ای‌بابا، چرا هرکسی توی این مملکت می‌خواد دروغش را صداقت جلوه بده، دست به دامن دین و امام و کتاب و تقدیس می‌شه.»
«فرزاد حسنی داره یک کاری می‌کنه که مردم به جمشید بگن، باشه اگر مربوط به خودته برو گم شو.»
«بخش پشت‌صحنه برنامه را ببینید و فراموش نکنید هر برنامه‌ای متن و نویسنده داره.»
«چی را داشتند تمرین می‌کردند، بی‌احترامی و بی‌حرمتی به دیگران مگر تمرین می‌خواد.»
«وقتی به فرزاد حسنی اجازه اجرای برنامه میدهند، دیگر نباید بگویند ادب و نزاکت جزء ارزش‌هایی است که رسانه ملی تبلیغ میکند.»
«توضیحات مکرر و انتشار فیلم پشت‌صحنه، فقط یک نمونه است از یک عادت دیرآشنا. تلاش تا آخرین لحظه برای عذرخواهی نکردن.»
«سرشکستگی صدا و سیما با اجرای فرزاد حسنی در دوره سرافراز کامل شد.»
«پشت‌صحنه هم فیلم بود، تابلو بود.»
«پاسخگویی مسئولان برنامه اکسیر بعد از اعتراض‌ها و تلاششان برای توجیه آنچه اتفاق افتاد نشانه قوت و نفوذ شبکه‌های اجتماعی است.»
«فرزاد حسنی چطور ممکنه؟ اونایی که اونجا نشستن چطور ممکنن؟ صدا و سیما چطور ممکنه؟ واقعاً عجیبه این دیگه، قبول کنید.»
« کجاش بی‌احترامی بود؟ متأسفم برای جماعت بی‌جنبه‌ای که فرق شوخی را با جدی نمی‌فهمند یا اینکه دنبال سوژه‌اند تا پرخاش کنند و عقده‌هایشان را این‌جوری سر کسی خالی کنند.»
«اینکه که یک نفر به خودش فحش می‌ده و می‌گه «تو من رو پخمه فرض کردی» شوخی نیست. ابزار تحقیر و سرکوب طرف مقابله. خشونت محض.»
«اگر این موج اعتراض بلند نمی‌شد بازهم می‌گفتند نمایشی بوده؟»
«امثال رامبد جوان و فرزاد حسی را درک می‌کنم، قدرت اینترنت را باور ندارند.»
در اعتراض به پافشاری سازندگان «اکسیر» که ادعا کردند این برنامه همیشه طبق سناریو و از پیش هماهنگ شده پیش می‌رود، منتقدان فیلم دیگری از برخورد فرزاد حسنی با «نعیمه نظام دوست» بازیگر تلویزیون، در قسمت دیگری از این شو تلویزیونی را نشانه گرفتند.
در این فیلم فرزاد حسنی با لحن توهین‌آمیزی درباره چاقی و اضافه‌وزن این هنرمند صحبت میکند.
تماشاچیان درون استودیو از کجا می‌آیند؟
برخی نقدها درباره برنامه اکسیر و آنچه در آن اتفاق افتاده است، با عنوان «مشارکت دسته‌جمعی در توهین و تحقیر یک شهروند» مطرح می‌شود و متوجه تماشاچیانی است که هنگام ضبط برنامه در استودیوی این شو تلویزیونی حضور داشتند.
از یکی از تهیه‌کنندگان صدا و سیما پرسیدم شرکت‌کنندگان برنامه‌های تلویزیونی بر چه اساسی و چگونه انتخاب می‌شوند. پیام، نام مستعار او است. این تهیه‌کننده رادیو و تلویزیون ایران به رادیو زمانه می‌گوید:
«در حالت عادی عوامل برنامه یا خود تهیه‌کننده به دوستان خود می‌سپارند تا از میان آشنا و فامیل و آدم‌های اطرافشان مهمان‌هایی دعوت کنند. گاهی از ادارات دولتی یا کارکنان صدا و سیما کمک گرفته می‌شود. بستگی به این دارد که موضوع و فرم برنامه چه باشد و مهم‌تر از آن برنامه زنده باشد یا تولیدی و داخل سازمان پر شود و یا در استودیوهای بیرون از سازمان.»
او می‌گوید برای برنامه‌هایی که زنده روی آنتن می‌رود حساسیت ویژه‌ای وجود دارد: «اگر برنامه‌ای توی استودیوهای سازمان و زنده باشد، لازم است همه شرکت‌کنندگان و مهمانان از قبل، ازنظر سابقه قضایی و اخلاقی از حراست استعلام شوند.»
نمایش ادامه دارد
این اولین بار نیست که مجریان صدا و سیما و برنامه‌های آنها به این شکل سروصدا به پا میکند. حاشیه و جنجال در این سازمان رسانه‌ای کم‌وزیاد دارد، اما همیشه وجود داشته است. نام‌هایی چون احسان علیخانی، علی ضیاء و فرزاد حسنی و بسیاری از دیگر مجریان با حاشیه‌های خود شناخته می‌شوند و نامشان به گوش مردم می‌رسد و برنامه‌شان دیده می‌شود.
محمد، ۵۰ سال دارد و مدیر یک شرکت خصوصی است. از دیدگاه او در جمع‌های خانوادگی و دوستانه خنداندن دیگران با لودگی و تمسخر امری ناآشنا برای ما نیست. اما اینکه در یک چنین سطحی و از تلویزیون رسمی چنین برنامه‌ای پخش شود، نشانه چیز دیگری است.
او به رادیو زمانه می‌گوید: «به نظرم اتفاقی که افتاده گسترش تفکر لمپنی و لودگی است. گوئی این نوع رفتار در بعضی نهادها موفق شده که همه بخش‌ها را تصرف کند. طوری که حتی یک آدم اندکی فهمیده هم در آن مجموعه باقی نمانده تا در چنین مواقعی فریاد بزند فرستادن این چیزها روی آنتن زشت است. بعید نیست که با این روال کم‌کم شاهد شوخی‌های چاله‌میدانی و استفاده از الفاظی مثل خواهر فلان شده و مادر بهمان شده در تلویزیون هم باشیم. چند وقت پیش هم در برنامه فتیله چنین افتضاحی به بار آمد. با این کارها نمی‌شود مردم را شاد و خوشحال کرد.»
ترانه، یک ورزشکار حرفهای است و ۳۱ سال دارد. او نظر دیگری را با رادیو زمانه مطرح میکند و می‌گوید: «چند وقت پیش رضا رشیدپور در برنامه «دید در شب»، سحر قریشی را به خاطر بی‌اطلاعی از چیزهایی که خیلی‌های دیگر هم آنها را نمی‌دانند کوبید. من ندیدم کسی به او اعتراضی کند و حتی از این کار مجری خوششان هم آمد، انگار که آن مهمان حقش بود مسخره شود. برای جمشید بی‌زبانی و اینکه فکر می‌کنند آدم بدبختی است باعث شد پشتش را بگیرند. برای همین بعداً مجبور شدن آن پشت‌صحنه را بسازند و به او بگویند فرزاد حسنی را هل بده و او را بزن تا بگویند قربانی و له‌شده نیست.»
ضعف مدیریتی، بحران مخاطب، فرار نیروها، و تصویر دوگانه نزاکت و بی‌ادبی، از گذشته تا امروز از مشکلات عمده صدا و سیمای ایران بوده است. چالش‌های این سازمان بعضی‌اوقات امنیتی، مواقع دیگر سیاسی و گاهی نیز عمومی می‌شود.در مدت ۱۸ ماه ریاست محمد سرافراز در صدا و سیما، این رسانه غول‌پیکر دولتی با معضلاتی روبه‌رو شد که تا پیش‌ازاین سابقه نداشت.
نظرها
حماسه ایرانی
چه انتظاری از این قماش دارید. اینها اصلا این جا هستند که همین طور رفتار بکنند. در نظامی که سفیرش در خارج از کشور فلان جایش را حواله فلان جای *** مخالف سیاسی م کند و آن هم جلوی دوربین چه انتظاری دارید. این آدم اگر مودب بود و شرایط اجرای برنامه را می دانست شک نکنید که یا بیکار بود یا در زندان. سر پل صراط هم سوراخ دعایی است که او و همه سردمداران از آبدارچی تا مقامات بالا پیدا کرده اند (توجه کنید به سخنرانی آقایشان قبل از کشتار ۸۸). پس بیخود وقت خودتان را تلف نکنید. این ها همه از قماش شریعت مداری هستند و تا طبق دستورند به همه می توانند توهین کنند به غیر از همان کسی که نانشان را از جیب ملت دزدیده (البته به کمک تیر و تفنگ و زندان و اعدام) و بین آنها به نسبت سرسپدگی تقسیم میکند یعنی هما آقایشان)
رحمان
من اصلا مرد صليته نديده بودم اقاي حسني نمونه يك مرد صليته هست كه كمبودهاي ريادي ازارش ميدهد انساني كه بجاي بزيرفتن خطايش خودش را به ائمه ميبندد و حرف از حق و نا حق ميزند خداوند همه ما را از شر تكبر نجات دهد مرض خود بزرك بيني
حسن
جناب حسنی سلام...چندسال پیش که آن سردار را در یک برنامه زنده فیتیله پیچ کردی نامت وجسارتت بر سر زبانها افتاد البته آن برنامه هم با چشمکی محرمانه از ما فوق پخش شد ومیشد حدس زد که افرادیکه با آن سردار مشکل داشتند کسی بهتر از حسنی را نمی توانستند به جان او انداخته وتسویه حساب. نمایید بهر صورت کمی معروف شدی.....جناب حسنی معروف شدن آسان است ولی معروف ماندن خیلی سخت......اشتباهی کردی وداری تاوانش را هم خودت وهم سایرین. پس میدهند....اولا برنامت نمایشی نبود و واقعی بود اگر غیر از این بود خیلی ساده با یک زیر نویسی چند ثانيه اي به مخاطبان اعلام میکردی که این یک برنامه نمایشی وطنزه وموارد آن قبلا با میهمان برنامه هماهنگ شده است......دلیل دیگری که میتوان بدان اشاره کردو نتیجه گرفت که این هتاکی وتوهین به میهمان برنامه. آنهم بطور زنده اصلا نمایشی نبوده سن وسال میهمانت میباشد که محاسن سفیدی داشته وگمنام بوده......ولی از آنجا که ذات حسنی توهین وتحقیر بدون تفکر است قبول کن که اشتباه کرده وحاشیه هایی که داری ریست وراست میکنی که قبلا تمرین شده وغیرو کار را بدتر وبدتر کرد بطوریکه زلزله چند ریشتری صدا وسیما را نشانه گرفت و آوارش بر سر آنهایی خراب شد که عامدانه با شما را بعنوان مجری برنامه زنده روی آنتن بردند.....دلیل سوم قیافه میهمانت که برنده جایزه پنجاه میلیون تومان شده بود وبعدش که زرشک را بعنوان وصول جایزه باو دادی باز هم دیدنی بود....مردم ایران مهربان وبخشنده اند وخیلی زود خطا را می بخشند ایکاش این شهامت را داشتی که سریع این خبطی که داده بودی بطریقی رفو میکردی ......چندی پیش هم یکی از دوستانت که مجری محبوبی هم میباشد در ارتباط با سرمربی یکی از تیمهای معروف ومحبوب پایتخت جمله ای دور از شان وادب ابراز کرد انا شجاعت آنرا داشت که عذرخواهی کتد ولی نگفت که قبلا بااین سرمربی هماهنگ کرده......منتظر گاف بعدی شما هستیم
آوات
در جوابِ "ترانه" بایستی به این نکته اشاره داشت که جنابِ رَشیدپور خواست مقایسه ای داشته باشد برای این دسته از بازیگرها که چگونه و بدونِ پشتوانه علمی این جرفه را به تاراج برده اند. توهینی در پرسشهای ایشان نبود. اما فرزاد حسنی بسیار با بی احترامی و ساده انگاشتنِ دعوت کننده برخورد داشتند. تفاوت بسیار است و برا همین واکنشها هم متفاوت خواهد بود.