ساخت و سازهای جدید در عودلاجان
<p>بیژن روحانی- یکی از قدیمی‌ترین محلات تهران اینک در انتظار نتایج طرح جدیدی است که ممکن است سرنوشت آن را برای همیشه عوض کند.</p> <!--break--> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110508_Rouhani_OudLajan.mp3" target="_blank" rel="noopener"><img align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_0_0_1.jpg" alt="" /></a></p> <p> </p> <p>عودلاجان در قلب محلات تهران قدیم، زمانی پر از خانه‌های اعیانی و باغ‌ها و باغچه‌های دلگشا بود اما شتاب تغییرات در پایتخت، این محله‌ی قدیمی را به بافتی فرسوده و فراموش‌شده تبدیل کرد. محله‌ای که ساکنان قدیمی از آن گریختند و خانه‌ها و عمارت‌هایش رو به ویرانی رفت. اکنون میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرده است قصد دارد مجوز ساخت و ساز در این محله را صادر کند تا بلکه این بافت فرسوده رونقی دوباره بگیرد. اما برخی بر این عقیده هستند که ساخت و سازهای جدید در عودلاجان، ته‌مانده‌ی هویت آن را نیز بر باد خواهد داد.</p> <p><img height="289" align="left" width="200" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/rouh02.jpg" />عودلاجان اکنون از شمال به خیابان امیرکبیر و چهارراه سرچشمه، از جنوب به خیابان مولوی و پانزده خرداد (بوذرجمهری)، از غرب‌ به ناصرخسرو و ارگ و از شرق به خیابان ری و سیروس محدود است. در نقشه تهران قدیم، محله عودلاجان همسایه شرقی ارگ و کاخ سلطنتی است. محله عودلاجان یکی از محلات اصلی تقسیم آب در تهران بوده است. برخی دلیل نامگذاری آن را نیز با توجه به کارکرد آن می‌دانند و معتقدند نام «عودلاجان» تغییر شکل‌یافته‌ی نامی کهن‌تر در زبان ساکنان بومی تهران قدیم است که آن را در ابتدا «آو دراجین» و سپس «آو دراجان» و «اودلاجان» نامیده‌اند. «آو» در اینجا به معنای آب و «دراجیدن» نیز به معنای تقسیم و پخش کردن بوده است. برخی دیگر نیز ریشه‌ی «عودلاجان» را در کلمات «عود» و «لاجی» می‌دانند که اشاره‌ای به وجود بازار عطاران در این محله است. اما اتفاق نظر کلی در مورد ریشه‌ی این نام وجود ندارد. در هر حال چه ریشه‌ی نامگذاری عودلاجان چنین باشد یا نه، واقعیت تاریخی آن است که یکی از گلوگاه‌های اصلی تقسیم آب در تهران قدیم در همین محله بوده است. خیابان سرچشمه تهران که در حقیقت در محله‌ی عودلاجان قرارگرفته محل تقسیم «سهم‌آبه»‌ی محلات تهران بوده است. محله‌ی سنگلج هم نقطه‌ی دیگری برای تقسیم آب بوده است.</p> <p>عودلاجان که یکی از هسته‌های اصلی تهران در حصار صفوی و قاجار را تشکیل می‌داد، اکنون خالی از سکنه اصلی خود شده و مشاغل مزاحم سرتاسر آن را فراگرفته‌ است. در سال 1384 چندین هکتار از بافت این محله به منظور «طرح بازسازی و ساماندهی» توسط شهرداری کاملاً تخریب شد، تا اینکه سرانجام در سال 1385 سازمان میراث فرهنگی این محله را ثبت و به منظور حفظ بخش‌های قدیمی، ساخت و ساز را در آن محدود کرد.</p> <p><img height="161" align="right" width="250" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/rouh03.jpg" />اما اکنون رییس سازمان میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرده است با حفظ تک‌بناهای قدیمی، مجوز ساخت و ساز در سرتاسر این بافت قدیمی صادر خواهد شد. به گفته‌ی محمد ابراهیم لاریجانی اعطای این مجوز جدید به دلیل جلب رضایت مالکان این محله است. میراث فرهنگی تهران ساخت و ساز ساختمان‌های جدید تا ارتفاع دوازده متر را در این محله‌ی تاریخی بدون اشکال اعلام کرده است. این در حالی است که کل محله عودلاجان به عنوان یک بافت تاریخی در تهران به ثبت رسیده و پیش از این انجام ساخت و ساز در آن به ارتفاع هفت و نیم متر محدود شده بود. به اعتقاد رییس میراث فرهنگی استان تهران، این ضوابط جوابگوی مشکلات محله نیست.</p> <p>اما پرسشی که اینک از سوی بسیاری از دست‌اندرکاران بافت‌های تاریخی مطرح می‌شود، این است که چگونه می‌توان مشکلات متعدد یک محله‌ی قدیمی را تنها با دادن تراکم بیشتر و تشویق مالکان به احداث ساختمان‌های مرتفع در گذرهای باریک و قدیمی حل کرد؟</p> <p><img height="159" align="left" width="250" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/rouh04.jpg" />به گفته‌ی اصغر مرادی، استاد رشته‌ی مرمت بافت‌های تاریخی در دانشگاه علم و صنعت تهران، عودلاجان با مشكلاتي مانند تأسيسات زيرساختی، خدمات‌رسانی و شبكه‌های دسترسی مواجه است. حال اگر مدام تراكم به هيكل نحيف آن اضافه شود، نمی‌تواند به‌عنوان يک راه حل اساسی و بنيادی برای آن در نظر گرفته شود. به گزارش ایسنا، این استاد دانشگاه تأکید کرده است ايجاد يك طرح راهبردی و سياست‌گزاری جامع در اين زمينه، برنامه‌ای است كه برای نجات عودلاجان مي‌توان به آن انديشيد. بايد دید كه آيا رفع مشكل عودلاجان را می‌توان از كالبد آغاز و با اضافه كردن تراكم آن را حل كرد،‌ يا بايد راه حل‌های ديگري برای آن در نظر گرفت.</p> <p>تأکید سازمان میراث فرهنگی برای دادان مجوز ساخت و ساز و تراکم بیشتر در این محله در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان بافت‌های تاریخی، تنها با ساختن ساختمان‌ها و آپارتمان‌های جدید مشکل عودلاجان حل نمی‌شود بلکه برطرف کردن مشکلات اجتماعی و فرهنگی این محله نیز باید در دستور کار قرار گیرد.</p> <p>محله عودلاجان نیز مانند بسیاری دیگر از محلات تاریخی تهران که در نزدیک بازار قرار دارند، قربانی رشد تجاری و اقتصادی آن شده‌اند که مدام در حال بلیعدن قسمت‌های تاریخی این محلات و استفاده از آنها به صورت فضاهای خدماتی با کاربری‌های تجاری است. در این میان دادن تراکم بیشتر می‌تواند باقی‌مانده‌ی هویت این محله‌ی تاریخی را نیز به‌کلی مخدوش کند.</p> <p>با این حال محمد ابراهیم لاریجانی، رئیس میراث فرهنگی استان تهران، تأکید کرده است «عده اي از منتقدين به اصلاح ضابطه محله عودلاجان كه حداكثر 12 متر است، اعتراض می‌كنند اما در برابر ساخت و سازهای صورت گرفته بيش از 12 متر و ساختمان‌های با ارتفاع 16 و 20 متر در بافت تاريخی سكوت كرده‌اند». لاریجانی طرح جدید میراث فرهنگی برای عودلاجان را حاصل شش ماه مطالعه اعلام کرده و آن را پس از تصویب لازم‌الاجرا دانسته است.<br /> </p>
بیژن روحانی- یکی از قدیمی‌ترین محلات تهران اینک در انتظار نتایج طرح جدیدی است که ممکن است سرنوشت آن را برای همیشه عوض کند.
عودلاجان در قلب محلات تهران قدیم، زمانی پر از خانه‌های اعیانی و باغ‌ها و باغچه‌های دلگشا بود اما شتاب تغییرات در پایتخت، این محله‌ی قدیمی را به بافتی فرسوده و فراموش‌شده تبدیل کرد. محله‌ای که ساکنان قدیمی از آن گریختند و خانه‌ها و عمارت‌هایش رو به ویرانی رفت. اکنون میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرده است قصد دارد مجوز ساخت و ساز در این محله را صادر کند تا بلکه این بافت فرسوده رونقی دوباره بگیرد. اما برخی بر این عقیده هستند که ساخت و سازهای جدید در عودلاجان، ته‌مانده‌ی هویت آن را نیز بر باد خواهد داد.
عودلاجان اکنون از شمال به خیابان امیرکبیر و چهارراه سرچشمه، از جنوب به خیابان مولوی و پانزده خرداد (بوذرجمهری)، از غرب به ناصرخسرو و ارگ و از شرق به خیابان ری و سیروس محدود است. در نقشه تهران قدیم، محله عودلاجان همسایه شرقی ارگ و کاخ سلطنتی است. محله عودلاجان یکی از محلات اصلی تقسیم آب در تهران بوده است. برخی دلیل نامگذاری آن را نیز با توجه به کارکرد آن می‌دانند و معتقدند نام «عودلاجان» تغییر شکل‌یافته‌ی نامی کهن‌تر در زبان ساکنان بومی تهران قدیم است که آن را در ابتدا «آو دراجین» و سپس «آو دراجان» و «اودلاجان» نامیده‌اند. «آو» در اینجا به معنای آب و «دراجیدن» نیز به معنای تقسیم و پخش کردن بوده است. برخی دیگر نیز ریشه‌ی «عودلاجان» را در کلمات «عود» و «لاجی» می‌دانند که اشاره‌ای به وجود بازار عطاران در این محله است. اما اتفاق نظر کلی در مورد ریشه‌ی این نام وجود ندارد. در هر حال چه ریشه‌ی نامگذاری عودلاجان چنین باشد یا نه، واقعیت تاریخی آن است که یکی از گلوگاه‌های اصلی تقسیم آب در تهران قدیم در همین محله بوده است. خیابان سرچشمه تهران که در حقیقت در محله‌ی عودلاجان قرارگرفته محل تقسیم «سهم‌آبه»ی محلات تهران بوده است. محله‌ی سنگلج هم نقطه‌ی دیگری برای تقسیم آب بوده است.
عودلاجان که یکی از هسته‌های اصلی تهران در حصار صفوی و قاجار را تشکیل می‌داد، اکنون خالی از سکنه اصلی خود شده و مشاغل مزاحم سرتاسر آن را فراگرفته است. در سال 1384 چندین هکتار از بافت این محله به منظور «طرح بازسازی و ساماندهی» توسط شهرداری کاملاً تخریب شد، تا اینکه سرانجام در سال 1385 سازمان میراث فرهنگی این محله را ثبت و به منظور حفظ بخش‌های قدیمی، ساخت و ساز را در آن محدود کرد.
اما اکنون رییس سازمان میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرده است با حفظ تک‌بناهای قدیمی، مجوز ساخت و ساز در سرتاسر این بافت قدیمی صادر خواهد شد. به گفته‌ی محمد ابراهیم لاریجانی اعطای این مجوز جدید به دلیل جلب رضایت مالکان این محله است. میراث فرهنگی تهران ساخت و ساز ساختمان‌های جدید تا ارتفاع دوازده متر را در این محله‌ی تاریخی بدون اشکال اعلام کرده است. این در حالی است که کل محله عودلاجان به عنوان یک بافت تاریخی در تهران به ثبت رسیده و پیش از این انجام ساخت و ساز در آن به ارتفاع هفت و نیم متر محدود شده بود. به اعتقاد رییس میراث فرهنگی استان تهران، این ضوابط جوابگوی مشکلات محله نیست.
اما پرسشی که اینک از سوی بسیاری از دست‌اندرکاران بافت‌های تاریخی مطرح می‌شود، این است که چگونه می‌توان مشکلات متعدد یک محله‌ی قدیمی را تنها با دادن تراکم بیشتر و تشویق مالکان به احداث ساختمان‌های مرتفع در گذرهای باریک و قدیمی حل کرد؟
به گفته‌ی اصغر مرادی، استاد رشته‌ی مرمت بافت‌های تاریخی در دانشگاه علم و صنعت تهران، عودلاجان با مشكلاتي مانند تأسيسات زيرساختی، خدمات‌رسانی و شبكه‌های دسترسی مواجه است. حال اگر مدام تراكم به هيكل نحيف آن اضافه شود، نمی‌تواند به‌عنوان يک راه حل اساسی و بنيادی برای آن در نظر گرفته شود. به گزارش ایسنا، این استاد دانشگاه تأکید کرده است ايجاد يك طرح راهبردی و سياست‌گزاری جامع در اين زمينه، برنامه‌ای است كه برای نجات عودلاجان مي‌توان به آن انديشيد. بايد دید كه آيا رفع مشكل عودلاجان را می‌توان از كالبد آغاز و با اضافه كردن تراكم آن را حل كرد، يا بايد راه حل‌های ديگري برای آن در نظر گرفت.
تأکید سازمان میراث فرهنگی برای دادان مجوز ساخت و ساز و تراکم بیشتر در این محله در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان بافت‌های تاریخی، تنها با ساختن ساختمان‌ها و آپارتمان‌های جدید مشکل عودلاجان حل نمی‌شود بلکه برطرف کردن مشکلات اجتماعی و فرهنگی این محله نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
محله عودلاجان نیز مانند بسیاری دیگر از محلات تاریخی تهران که در نزدیک بازار قرار دارند، قربانی رشد تجاری و اقتصادی آن شده‌اند که مدام در حال بلیعدن قسمت‌های تاریخی این محلات و استفاده از آنها به صورت فضاهای خدماتی با کاربری‌های تجاری است. در این میان دادن تراکم بیشتر می‌تواند باقی‌مانده‌ی هویت این محله‌ی تاریخی را نیز به‌کلی مخدوش کند.
با این حال محمد ابراهیم لاریجانی، رئیس میراث فرهنگی استان تهران، تأکید کرده است «عده اي از منتقدين به اصلاح ضابطه محله عودلاجان كه حداكثر 12 متر است، اعتراض می‌كنند اما در برابر ساخت و سازهای صورت گرفته بيش از 12 متر و ساختمان‌های با ارتفاع 16 و 20 متر در بافت تاريخی سكوت كرده‌اند». لاریجانی طرح جدید میراث فرهنگی برای عودلاجان را حاصل شش ماه مطالعه اعلام کرده و آن را پس از تصویب لازم‌الاجرا دانسته است.
نظرها
نظری وجود ندارد.