بسیج فقرا برای مهندسی آرا

چهار سال پس از انتخابات پر مناقشه ریاست جمهوری سال ۸۸ در ایران، هم‌چنان «دخالت نهادهای نظامی در انتخابات» و «مهندسی آراء» محل بحث گروه‌های سیاسی است. این بار اما در غیاب گروه‌های اصلاح‌طلب که کماکان برای چگونگی حضور در انتخابات به رایزنی مشغولند، دو جناح درون حاکمیت هستند که انگشت اتهام را به سمت یکدیگر نشانه رفته‌اند.

احمدی‌نژاد و حامیانش به صورت مستقیم انگشت اشاره را به سمت نهادهای نظامی و سپاه پاسداران گرفته و معتقدند که این نهاد نظامی به دنبال مهندسی آراء علیه نامزد احتمالی نزدیک به دولت است.

در طرف مقابل، نظامیان دولت را متهم به برنامه‌ریزی برای ایجاد ناآرامی می‌کنند و نمایندگان مجلس هم در تلاش هستند تا راه‌های سوءاستفاده دولت از منابع حکومتی را محدود کنند. در همین راستا مجلس هر گونه افزایش یارانه‌های نقدی و پرداخت پول نقد به شهروندان در آستانه انتخابات را مصداق «تصرف غیر قانونی در اموال دولتی» اعلام کرده و دستگاه قضایی هشدار داده است؛ با هر گونه استفاده از منابع دولتی برای تبلیغات انتخاباتی برخورد خواهد کرد.

ستاد مهندسی آرا کجاست؟

آن گونه که جناح‌های سیاسی می‌گویند، سپاه پاسداران کانون اصلی مهندسی آراء به شمار می‌رود. نخستین دخالت مستقیم شبکه هادیان سیاسی سپاه پاسداران، به انتخابات شوراهای اسلامی در سال ۸۲ باز می‌گردد.

اگر چه فرماندهان سپاه تا پس از انتخابات سال ۸۴ هر گونه دخالت خود در انتخابات را انکار کردند اما پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، روزنامه کیهان از نقش گسترده این نهاد پرده برداشت و تشکل‌هایی چون بسیج دانشجویی، بسیج ‏طلاب، بسیج اساتید و حوزه‌های شهری و روستایی مقاومت بسیج را از اصلی‌ترین ارکان مجموعه رای‌ساز در ‏سوم تیر ۸۴ خواند.

فرمانده سپاه پاسداران هم «راهنمایی مردم در انتخاب اصلح و حمایت از جریان اصول‎گرایی را ضرورتی قطعی، اجتناب‌ناپذیر و تکلیف الهی نیروهای انقلابی و ارزشی کشور خواند.» در همین رابطه، نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران وظیفه این نهاد را مهندسی آراء برای انتخاب اصلح بر شمرد.

در ماه‌های گذشته نیز یک بار دیگر فرماندهان سپاه و بسیج بر نقش این نهاد‌ها برای دفاع از دستاوردهای انقلاب تاکید کرده و دخالت سپاه در انتخابات را در راستای وظیفه این نهاد برای دفاع از ارزش‌های انقلاب و اصول‌گرایی عنوان کرده‌اند.

همین اظهارنظر‌ها سبب شده است تا این بار مقام‌های دولتی و نزدیکان احمدی‌نژاد نسبت به دخالت سپاه در انتخابات هشدار دهند. به گونه‌ای که محمود احمدی‌نژاد در پیام نوروزی خود نسبت به دخالت نظامیان در انتخابات هشدار داد و اسفندیار رحیم مشایی هم گفت:«رئیس دولت با هر گونه دخالتی در انتخابات برخورد خواهد کرد.»

سرمایه‌گذاری انتخاباتی بر روی فقرا

این بار این اصلاح‌طلبان نیستند که نسبت به دخالت نهادهای نظامی و مهندسی آراء هشدار می‌دهند بلکه دو جناح درون حاکمیت که در سال‌های گذشته با همکاری یکدیگر آرای عمومی را هدایت کرده‌اند، به اختلاف نظر رسیده‌اند.

مجلس شورای اسلامی که پیش‌تر در آستانه انتخابات مجلس نهم پرداخت یارانه‌های نقدی را ممنوع کرد، این بار نیز هر گونه افزایش یارانه‌های نقدی تا پایان خرداد ماه را غیر قانونی خوانده است.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی سال گذشته اعلام کردند که دولت در آستانه انتخابات سال ۸۸ با پرداخت سود سهام عدالت مرتکب تخلف انتخاباتی شده است. صابر حسینی، استاندار کهکیلویه و بویراحمد نیز توزیع سیب‌زمینی در آستانه انتخابات سال ۸۸ را پیشنهاد خود دانسته و نسبت به عدم پرداخت مطالبات سیب‌زمینی کاران اعتراض کرده بود.

عملکرد احمدی‌نژاد در سال‌های گذشته سبب شده است تا نهادهای نظارتی و گروه‌های سیاسی نسبت به تکرار این رفتار در ماه‌های آینده هشدار بدهند.

اما در شرایطی که همه نگاه‌ها به دولت است تا مانع از تکرار این رفتار شوند، خبرگزاری‌های رسمی ایران از توزیع کمک‌های بلاعوض رهبر جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران در مناطق محروم خبر داده‌اند.

مدیر کل کمیته امداد استان خراسان شمالی گفته است: «رهبر جمهوری اسلامی ایران در سفر به این استان مبلغ یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار برای پرداخت به خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد هدیه کرده است.» به گفته او این مبلغ به ۲۸ هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد پرداخت خواهد شد.

در همین حال خبرگزاری دانشجویان ایران هم از توزیع ۱۰ هزار بسته کالای عیدانه در مناطق محروم جنوب کشور از سوی نیروی دریایی سپاه پاسداران خبر داده است.

این کمک‌های بلاعوض در شرایطی صورت می‌گیرد که پیش از این نیز فرمانده بسیج خواستار واگذاری طرح‌های حمایتی از طبقات فرودست به این نهاد شده بود و مدیر عامل موسسه مالی و اعتباری مهر بسیجیان نیز ار توزیع ۱۱۰ هزار کارت خرید یک میلیون تومانی در میان طبقات فرودست از سوی این موسسه خبر داده بود. همچنین نمایندگان مجلس نیز در یک طرح پیشنهادی خواستار صدور مجوز برای واردات و توزیع کالاهای ضروری از سوی کمیته امداد شده‎اند.

خلق حماسه با فقرا

وضعیت آشفته اقتصادی ایران، کاهش قدرت خرید شهروندان و نارضایتی طبقات فرودست از وضعیت معیشتی، حکومت‌گران در ایران را بر آن داشته تا در اندیشه جلب رضایت این بخش از جامعه و پیشگیری از اعتراض‌های عمومی شوند و همزمان با آن رای آنان را جلب کنند.

یدالله جوانی از مشاوران ارشد فرمانده سپاه پاسداران سال گذشته در گفت‌و‌گو با هفته نامه صبح صادق نسبت به بروز احتمالی شورش‌های خیابانی از سوی طبقات فرودست هشدار داده و خواستار برنامه ریزی حکومت برای پیشگیری از این اعتراض‌ها شده بود.

حکومت که از رای طبقه متوسط شهری ناامید است و آرای این بخش از شهروندان را در سبد نامزد رقیب انتخاباتی خود می‌داند، با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارد، در حال تکرار تجربه احمدی‌نژاد در انتخابات دوره گذشته است.

علاوه بر سپاه پاسداران که توزیع کالا در مناطق محروم را هم به وظایف خود افزوده است، کمیته امداد به عنوان یک نهاد تحت نظارت رهبر جمهوری اسلامی ایران با بیش از ۱,۶ میلیون خانوار تحت پوشش، از دیگر نهادهای حاکمیت برای جلب رضایت و آرای شهروندان فقیر به شمار می‌آید.

صمد فدایی از نمایندگان مجلس هشتم در آستانه انتخابات مجلس نهم، کمیته امداد را به سوء استفاده از خدمات خود به محرومان متهم کرد. سرپرست کمیته امداد نیز به صورت تلویحی این سوء استفاده را تائید کرد. انواری به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران گفته بود: «برخی نامزد‌ها از خدمات این نهاد سوء استفاده می‌کنند.»

حال این بار در شرایطی که نمایندگان مجلس همه تلاش خود را برای محدود کردن دولت در استفاده از امکانات دولتی به کار گرفته‌اند، نهادهای تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی ایران با آزادی عمل و در شرایطی که مصون از نظارت هستند راه دولت در دوره‌های پیشین انتخابات را می‌روند تا با بسیج فقرا، حماسه سیاسی و انتخاباتی مورد نظر رهبر را سازماندهی کنند.