«داروگ» با اجرای جالبوت: انتظار را پایانی هست؟

گروه «جالبوت» که در سال ۱۳۹۵ تأسیس شده است، یکی از فعال‌ترین گروه‌های موسیقی در سبک فیوژن راک در ایران است. «جالبوت» یعنی کشتی بادبانی و این اسم هم به ریشه‌های این گروه در بندرعباس و جنوب ایران اشاره دارد.

اعضای گروه «جالبوت» به ترتیب عبارت‌اند از: محمدعلی ذاکری قشمی (خواننده)، حامد حمیدزاده (گیتارباس)، محسن خاش (پرکاشن)، آیدین رادکیا (درامز)، آرش رئیسی (گیتار کلاسیک)، آرشام غفوری (گیتار الکتریک)، آرین ملکیان (کیبورد و پیانو)، هومان عمادی (گیتار الکتریک). به نظر می‌رسد یکی از عوامل اصلی این گروه و گرد هم‌آورنده‌ی  نوازندگان، خواننده و ترانه‌سرای آن، محمدعلی ذاکری قشمی باشد، اما نباید نقش بی‌چون چرای نوازندگان در خلق آثار این گروه دست‌کم گرفته شود.

«جالبوت» فقط یک آلبوم منتشر کرده و در برنامه‌های زنده هم معمولاً آهنگ‌ها و قطعات آن آلبوم را اجرا می‌کنند. علاوه بر این دو تک‌آهنگ با نام‌های «لبخند» و «شنا کن» نیز این گروه منتشر شده است.

نکته‌ی قابل تأمل این است که «جالبوت» در این مدت مانند یک کشتی بادبانی برای دریانوردان موسیقی جنوب ایران عمل کرده در این معنا که باعث گرد هم آمدن موزیسین‌‌های جنوبی بسیاری دور هم شده است. با این‌حال در دو سال گذشته فعالیت‌های این گروه کاهش یافته است. آن‌ها آهنگ «داروگ» بر اساس شعر نیما یوشیج را که اولین بار در سال ۱۳۹۸ منتشر شده بود حدود دو ماه قبل در ساندکلود خود منتشر کردند.  

داروگ با ترکیب پرکاشن و درامز

داروگ با ریتمی آشنا از موسیقی بندری شروع می‌شود. ترکیب پرکاشن و درامز. صدای ریتم گیتار آرام آرام فضا را آماده می‌کند و در همان حال در پس‌زمینه صدای باد و زوزه‌هایی هم شنیده می‌شود. این فضا تداعی‌کننده شبی در ساحل قبل از وقوع طوفان است. ریتم گیتار به صورت ملودیک پاسخ ریتم پرکاشن را می‌دهد. این ملودی‌ تا پایان قسمت اول کامل می‌شود و ما را به نقطه‌ی عطف موسیقی می‌رساند. خواننده هم این ملودی را یک بار در همراهی با موسیقی نجوا می‌کند.

موسیقی دو قسمت دارد که با تغییر فضای نرم و حذف شدن ریتم جنوبی و اضافه شدن ریتم گیتار الکتریک بسیار گرم و خش‌دار و طوفانی و هارمونی عمیق که در موسیقی‌های پست راک امروزی بیشتر شنیده می‌شود اوج می‌گیرد.

تغییری که در فضاسازی این آهنگ رخ می‌دهد باعث می‌شود فضای بسیار ویژه‌ای متناسب با شعر داروگ نیما یوشیج ساخته شود.

شعر و موسیقی در این قطعه با هم در گفت‌وگو قرار می‌گیرند. موسیقی که حس و حال عمیقی نیز پیدا کرده و متلاطم شده در ترکیب با شعر و اجرای جا افتاده‌ی خواننده‌ی اثر، توان بیشتری در تداعی کردن احساسات شعر دارد. موسیقی در قسمت دوم به خوبی فضایی آلوده به غم را تداعی می‌کند و گهگاه امیدی در دور‌دست را نوید می‌دهد.

ضبط و تنظیم داروگ را رامین پیر انجام داده است که به خوبی نیز از عهده‌ی آن بر آمده است. موسیقی داروگ با اینکه در سال ۱۳۹۸ منتشر شده است اما باید گفت بسیار با حال و هوای این روز‌های ایران همخوانی دارد.

در بیان مفهوم انتظار

موسیقی آلترناتیو راک در ترکیب با شعر داروگ حس غمِ انتظار نهفته در شعر نیما را زنده کرده است: کسی که در جست و جوی سرسبزی و آبادانی و رفاه بوده، سرخورده شده اما هنوز امید خود را از دست نداده است.

باید توجه داشت که نیما (با استناد به نسخه سیروس طاهباز از دیوان کامل او) «داروگ» را  در خرداد ١٣٣١، یک سال قبل از کودتای ۲۸ مرداد و سرکوب آزادیخواهان نوشته است.

وقتی سطر‌های زیر در آهنگ خوانده می‌شود، در ذهن مخاطب گسست از آن دوران به یک پیوستگی معنادار تبدیل می‌شود:

گرچه می‌گویند
می‌گریند روی ساحل نزدیک
سوگواران میان سوگواران
قاصد روز‌های ابری
داروگ
کی می‌رسد باران؟

«داروگ» نیما یک شعر جامعه‌‌گراست. او جامعه‌ای را وصف می‌کند که کشتگاه‌هایش خشک شده و کومه مردمانش تاریک است. ذهن نیما در این شعر با مقایسه وضع ایران با کشور همسایه (در جوار کشت همسایه) به سمت تحول‌خواهی و نیاز به دگرگونی و به امید تغییر می‌رود:

 قاصد روزان ابری داروگ، کی می‌رسد باران؟

می‌بینیم که انتظار هنوز هم به پایان نرسیده است.

محمدرضا شجریان داروگ را در آلبوم بت چین اجرا کرده‌ است.

«داروگ» همچنین یکی از قطعات آلبوم ری‌را از سهیل نفیسی است. احمد شاملو هم این شعر را در آلبوم شعرهای نیما دکلمه کرده‌ است.

اجرای گروه جالبوت از داروگ به انتقال احساسات شعر بسیار وفادار است به گونه‌ای که موسیقی به تداعی بهتر شعر کمک می‌کند. در اجرای سهیل نفیسی اما نه موسیقی، بلکه صدای خواننده حس شعر را به مخاطب منتقل می‌کند. تراژدی انتظار، یک تراژدی انسانی بی پایان است که همین هم سبب می‌شود شعر داروگ و اجرای خاص و عمیق جالبوت از شعر نیما بدون تاریخ انقضا باشد.