بحران سوريه: اوباما فرصت ديگری به راه حل ديپلماتيک داد

پس از آن‌که رژيم سوريه کنترل سلاح‌های شيميايی خود را پذيرفت، باراک اوباما٬ رئیس‌جمهور آمریکا٬ روز سه‌شنبه ۱۹ شهریورماه (۱۰ سپتامبر) در سخنان خود در کاخ سفيد اعلام کرد که می‌خواهد فرصت ديگری به راه حل ديپلماتيک در بحران سوريه بدهد.

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، باراک اوباما گفت: "اين ابتکار [روسيه] می‌تواند بدون توسل به زور به تهدید سلاح‌های شیمیایی [سوريه] پايان بخشد. به‌ويژه به این دلیل که روسیه یکی از قدرتمندترین متحدان اسد است."

اوباما در همين حال افزود "هنوز خيلی زود است" گفته شود پيشنهاد روسيه مبنی بر کنترل سلاح‌های شيميايی سوريه عملی خواهد شد يا خير.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز دوشنبه در حالی‌که جامعه جهانی در انتظار تصمیم کنگره آمریکا در مورد حمله نظامی به سوریه بود، پیشنهاد کنترل جهانی بر سلاح‌های شیمیایی سوریه را مطرح کرد.

ولید معلم، وزیر امور خارجه سوریه نیز که در مسکو به‌سر می‌بُرد ساعتی پس از طرح این پیشنهاد، از آن استقبال کرد و سپس موافقت رسمی دولت سوريه با آن را اعلام نمود.

اوباما در سخنان شب گذشته خود با اين‌که از کنگره آمريکا خواست تا فوری در مورد اقدام احتمالی نظامی رأی‌گيری نکند اما با اين حال گفت گزينه نظامی بر روی ميز می‌ماند.

رئيس‌جمهور آمريکا بار ديگر عامل حمله شيميايی ۲۱ اوت در اطراف دمشق را که در آن بيش از يک هزار و ۴۰۰ نفر کشته شدند، رژيم بشار اسد دانست.

اوباما که جان کری، وزير امور خارجه خود را به ژنو فرستاده تا با همتای روسی‌اش سرگئی لاوروف در روز پنج‌شنبه ديدار و گفت‌وگو کند؛ از حفظ "فشار" بر حکومت سوريه دفاع کرد.

ناوهای جنگی قدرتمند ایالات متحده مجهز به موشک‌های کروز در هفته‌های اخیر در شرق مدیترانه مستقر شده‌اند.

اوباما گفت: "من به نيروهای ارتش دستور داده‌ام مواضع کنونی خود را برای حفظ فشار بر حکومت اسد حفظ کنند تا اگر ديپلماسی پيش نرفت آماده واکنش باشند."

رئيس‌جمهور آمريکا همچنان بر "يک حمله محدود" عليه حکومت اسد تأکيد کرد و در عين حال اين حمله را به‌دليل شرکت نکردن نيروی زمينی ارتش قابل مقايسه با حمله نظامی سال ۲۰۰۳ آمريکا به عراق ندانست.

اوباما گفت: "من فکر نمی‌کنم که ما بايد يک ديکتاتور ديگر را با زور سرنگون کنيم."

در کنگره آمريکا جان مک کين و ليندسی گراهام، دو سناتور جمهوریخواه که مدافع حمله نظامی به سوريه هستند از سخنان اوباما اظهار تأسف کردند و گفتند: "[اوباما] طرح جدی‌ای برای آزمون موضع روسيه و سوريه در مورد کنترل سلاح‌های شيميايی رژيم اسد، ارائه نکرد."

ساعاتی پيش از سخنرانی باراک اوباما، حکومت سوريه از طريق وليد معلم، وزير امور خارجه خود به‌طور رسمی اعلام آمادگی کرد که سلاح‌های شيميايی خود را در اختيار جامعه جهانی قرار دهد.

وليد معلم با بيان اين‌که کشورش تمايلی به استفاده از سلاح‌های شيميايی ندارد، گفت: "ما حاضريم اعلام کنيم سلاح‌های شيميايی کجا هستند؛ توليد سلاح‌های شيميايی را متوقف کنيم و تأسيسات مربوطه را به نمايندگان روسيه، کشورهای ديگر و سازمان ملل نشان دهيم."

خنثی‌سازی زرادخانه شيميايی سوريه در ميانه جنگ داخلی که تاکنون بيش از ۱۰۰ هزار کشته به جای گذاشته است کار دشواری به‌نظر می‌رسد. به‌گفته واشنگتن، حکومت سوريه حدود "يک هزار تُن" سلاح شيميايی در اختيار دارد.

باراک اوباما با فرانسوا اولاند، رئيس‌جمهور فرانسه و ديويد کامرون، نخست‌وزير بريتانيا توافق کرده است تا پيشنهاد روسيه را مورد بررسی قرار دهند.

اما به‌نظر می‌رسد مذاکراتی که از روز سه‌شنبه آغاز شده، بسيار دشوار خواهد بود.

نشست فوق‌العاده شورای امنيت سازمان ملل در اين رابطه قرار بود شب گذشته برگزار شود اما به درخواست روسيه به‌تعويق افتاد.

از سوی ديگر ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه از ايالات متحده خواست تا به استفاده از زور در برابر سوريه پايان دهد.

پوتين گفت: "اگر اقدامی نظامی علیه سوریه و یا هر کشور دیگری در تدارک باشد، دشوار است آن کشور را وادار به خلع سلاح یک‌جانبه کرد."

سرگئی لاوروف نيز طرح فرانسه برای قطعنامه شورای امنيت را "غيرقابل قبول" خواند. اين پيش‌نويس بر کنترل و از بین بردن سلاح‌های شیمیایی سوریه، استقرار یک نظام بازرسی و کنترل و استفاده از زور برای وادار کردن دمشق به تعهدات خود به‌عنوان آخرین راه حل، نظر دارد.

فرانسه بلافاصله در پاسخ لاوروف اعلام کرد که اگر "اهداف و اصول" طرحش حفظ شود حاضر است آن را "اصلاح" کند.