چهار صندوق بیضایی: تمثیل جاودان از استبدادی که خود میآفرینیم
حسین نوشآذر ـ بیش از نیم قرن پیش، بهرام بیضایی در نمایشنامه «چهار صندوق» با وارونه کردن یک فرم شاد مردمی قاجاری، دور باطل استبداد را به تصویر کشید: جامعهای که از ترس خطری مبهم، خود قدرتی سرکوبگر میسازد، سپس با تفرقه، سازش و انفعال، آن را تداوم میبخشد و در نهایت صدای اعتراض را تنها میگذارد. این اثر که هم در دوران پهلوی و هم در جمهوری اسلامی سانسور شد، امروز بیش از همیشه معاصر ماست؛ از مکانیسمهای قطبیسازی در اپوزیسیون تا بازتولید صندوقهای ایدئولوژیک در گفتمانهای سیاسی، همه یادآوری میکنند که بزرگترین خدمت به استبداد، خودزنی جمعی و ناتوانی در اتحاد است.
