نشست دولت‌های جهان در مورد تغییرات آب و هوایی

نمایندگان کشورهای مختلف جهان به همراه صدها دانشمند اکنون در استکهلم سوئد هستند تا شاهد انتشار نتایج یک گزارش مهم در مورد تغییرات آب و هوایی باشند. گزارشی که قرار است در آن به روند افزایش دما، خطرات پیش رو و همچنین راهکارهای متوقف کردن این روند اشاره شود. نشست جهانی «هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی» از روز دوشنبه ۲۳ سپتامبر کار خود را آغاز کرده است. انتظار می‌رود پس از پایان کار این نشست، بخش اول گزارش آن در روز جمعه ۲۷ سپتامبر منتشر شود. در تهیه این گزارش جامع که چهار سال روی آن کار شده است، ۲۵۹ نفر از ۳۹ کشور جهان مشارکت داشته‌اند.

«هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی» یا IPCC یک هیئت علمی و مرکب از نمایندگان کشورهای مختلف جهان است. این هیئت برای نخستین بار در سال ۱۹۸۸ توسط دو سازمان از زیر مجموعه‌های سازمان ملل متحد، یعنی سازمان جهانی هواشناسی و برنامه محیط زیست ملل متحد، تشکیل شد. هدف این هیئت تهیه گزارش و برآوردهای علمی، فنی، اقتصادی و اجتماعی از وضعیت آب و هوای زمین و خطرات گرم‌شدن آن است. این هیئت همچنین سیاست‌هایی کلی را به منظور مقابله با تغییرات آب و هوایی در اختیار کشورهای جهان می‌گذارد. هزاران دانشمند و صدها متخصص در رشته‌های گوناگون به طور داوطلبانه در تهیه و ویرایش گزارش‌ها با این هیئت همکاری می‌کنند.

برآوردهایی که از نتایج آخرین گزارش IPCC پیش از انتشار رسمی آن وجود دارد نشان می‌دهد که یک بار دیگر بر نقش انسان در گرم‌تر کردن آب و هوای کره زمین تاکید شده و تردیدهای موجود در مورد نقش فعالیت‌های انسانی در آن کم رنگ‌تر شده است. چین داهه، نایب رییس هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی نیز این مطلب را در وب‌سایت رسمی این هیئت تایید کرده است. علیرغم وجود شواهد علمی فراوان، بسیاری از کشورها و حتا بعضی از دانشمندان در مورد نقش فعالیت‌های انسانی، به ویژه فعالیت‌های صنعتی، در تغییرات آب و هوایی کره زمین تردیدهایی مطرح کرده‌اند. به گفته توماس استاکر، نایب رییس دیگر این هیئت، گزارش جدید بر مبنای میلیون‌ها اندازه گیری در سرتاسر جهان تهیه شده و از این نظر یک گزارش بی‌سابقه، مستدل و بی‌طرف در مورد وضعیت آب و هوای کره زمین است.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد نتایج این گزارش دربرگیرنده شدیدترین هشدارها در مورد گرم شدن آب و هوای کره زمین و خطرات ناشی از آن است. از جمله موارد مورد تاکید در گزارش آن است که مصرف بیش از حد سوخت‌های فسیلی و همچنین روند جنگل‌زدایی در جهان باعث شده تا دمای تمام نقاط کره زمین از جمله اقیانوس‌ها، اتمسفر و سطح خاک نیز گرم‌تر شود.

از دیگر بخش‌های گزارش جدید اشاره به این نکته خواهد بود که فعالیت‌های انسانی تا چند دهه دیگر دمای کره زمین را بیش از دو درجه سانتی‌گراد دیگر، در مقایسه با دوران پیش از انقلاب صنعتی، افزایش خواهد داد. چنین افزایش دمایی باعث آزاد شدن حجم عظیمی از گاز متان و گازهای گلخانه‌ای دیگر از لایه‌های خاک یخ‌زده در نیمکره شمالی می‌شود. متصاعد شدن این گازها به نوبه خود دمای هوای زمین را بالاتر خواهد برد. افزایش عمومی دمای زمین بر سرعت ذوب شدن یخ‌های قطبی نیز تاثیر می‌گذارد. تحقیقات مستقل دیگر همچنین ارتباط مستقیمی بین گرم شدن آب و هوای زمین و بیشتر شدن تعداد بلاهای طبیعی در جهان، از قبیل سیل، طوفان‌های بزرگ و خشکسالی یافته‌اند.

گزارش سال ۲۰۱۳ هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی جامع‌ترین گزارش بین‌المللی در این مورد خواهد بود و درست زمانی منتشر می‌شود که تردیدهایی در مورد جدی بودن گرم شدن آب و هوای زمین مطرح شده است. در ماه سپتامبر ۲۰۱۳، مرکز تحقیقات انرژی در بریتانیا گزارشی منتشر کرد که طبق آن ساکنان بریتانیا کمتر از سابق نسبت به تغییرات آب و هوایی حساس هستند و به آن فکر می‌کنند. برپایه این گزارش، در سال ۲۰۰۵ تنها ۵ درصد از مردم این جزیره اعتقاد نداشتند که آب و هوای زمین در حال گرم‌تر شدن است و بقیه بریتانیایی‌ها این موضوع را بسیار جدی تلقی می‌کردند. در حالی که اکنون میزان افرادی که حرف دانشمندان را قبول ندارند به حدود ۱۹ درصد رسیده است. اما گزارش «هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی» تاکید دارد که دانشمندان جهان بیش از گذشته متقاعد شده‌اند که گرم شدن آب و هوا یک خطر جدی برای تمام ساکنان کره زمین است. نیاز به محدود کردن هر چه سریع‌تر میزان استفاده از سوخت‌های فسیلی یکی از دلایلی است که باعث شده برخی سیاستمداران و همچنین بخشی از افکار عمومی از پذیرفتن عواقب فاجعه بار گرم‌شدن آب و هوای زمین طفره روند.

گزارش این هیئت بین دولتی به روشنی تاکید می‌کند که ظرف ۲۵۰ سال گذشته، انسان مسئول انتشار بیش از نیم تریلیون تن گازهای کربن به دلیل مصرف سوخت‌های فسیلی است که موجب شده است میزان دی اکسید کربن در جو زمین بیش از چهل درصد افزایش یابد. چنان‌چه این روند مهار نشود، ظرف چند دهه آینده به همین میزان گاز دی اکسید کربن باز هم تولید خواهد شد. به همین دلیل مهم‌ترین راهکارهایی که تاکنون برای مقابله با گرم شدن کره زمین ارائه شده متمرکز بر کاهش میزان مصرف سوخت‌های فسیلی بوده است.