محمد جواد لاریجانی منکر منع تحصیل بهاییان شد

در حالی که شمار زیادی از جوانان بهایی، امکان تحصیل در دانشگاه‌های ایران را ندارند یا به واسطه گرایش مذهبی خود از دانشگاه اخراج می‌شوند، محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران، روز یکشنبه، ۱۷ فروردین، هرگونه تبعیض و تضییع حقوق افراد به خاطر بهایی بودن  را در ایران رد کرده است. او اعلام کرده که افراد به صرف بهایی بودن در ایران محاکمه یا از تحصیل منع نمی‌شوند.

محمد جواد لاریجانی این سخنان را در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران، ایلنا، مطرح کرده است. او گفته: «مسئولان جمهوری اسلامی طبق قانون اساسی حقوق شهروندان ایرانی را به رسمیت شناخته و از آن حمایت می‌کنند.»

دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران گفته است: «مسئولان هیچ‌گاه به صرف بهایی بودن با پیروان این آئین برخورد نکرده‌اند، چراکه طبق قانون اساسی معتقدند هر شهروند ایرانی از حقوقی برخوردار است و نمی‌توان او را از حقوق مصرح در قانون اساسی منع کرد.»

لاریجانی همچنین گفته است: «بازداشت و منع تحصیل افراد به خاطر رنگ، ‌‌نژاد و دین ممنوع است. در کشور ما افراد بسیاری دستگیر می‌شوند و شاید هم شیعه اثنی عشری باشند، اما هیچ یک از آن‌ها که به خاطر شیعه بودن دستگیر نمی‌شوند.»

جواد لاریجانی گزارش‌های حقوق بشری علیه ایران را مبنی بر این‌که حقوق اقلیت‌ها تامین نمی‌شود، دروغی آشکار خوانده و این اظهارات را‌ نژاد‌پرستانه، فرقه‌ای و خلاف موازین حقوق بشر دانسته است.

دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران این نکات را در شرایطی مطرح کرده است که فقط در سال ۱۳۹۲  بسیاری از داوطلبان بهایی شرکت‌کننده در آزمون سراسری دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در زمان اعلام نتایج با گزینه «نقص پرونده» مواجه شدند و از ادامه تحصیل بازماندند.

در این سال همچنین اندک دانشجویان بهایی راه‌یافته به دانشگاه‌های ایران هم به روال سال های گذشته از دانشگاه اخراج شدند. آزیتا ممتاز، نیلیسا یحیوی، فراز روحانی، آیدا بندی، فرشاد فرزان، نوید کیهانی راد، سما هاشمی و ستایش اسدی، از جمله دانشجویان بهایی بودند که به دلیل اعتقادات مذهبی از دانشگاه اخراج شدند.

سال گذشته همچنین دادگاه انقلاب تهران دو شهروند بهایی به نام‌ «طلوع گلکار» و «نسیم باقری» را به اتهام همکاری و ارتباط با دانشگاه مجازی بهاییان محاکمه کرده است. بر اساس رای دادگاه، طلوع گلکار به پنج سال و نسیم باقری به چهار سال حبس تعزیری محکوم شده اند. این در حالی است که هم اکنون ۱۲ شهروند بهایی به اتهام همکاری با دانشگاه مجازی بهاییان در حال سپری کردن دوران محکومیت در زندان‌های رجایی‌شهر و اوین هستند.

اسامی زندانیان بهایی مربوط به دانشگاه مجازی بهایی عبارت هستند از: کامران مرتضایی، کیوان رحیمیان، فواد مقدم، امان‌الله مستقیم، شاهین نگاری، نوشین خادم، فاران حسامی، کامران رحیمیان، ریاض سبحانی، رامین زیبایی، فرهاد صدقی و محمود بادوام.

 محرومیت سی و چند ساله بهاییان از تحصیل

بر اساس گزارش‌های فعالان حقوق بهاییان و سایر نهادهای حقوق بشری پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از شهروندان بهایی از تحصیل محروم شده‌اند.

مصوبه شورای عالی انقاب فرهنگی در ایران، تنها به افرادی صلاحیت حضور در دانشگاه‌های کشور را می‌دهد که به دین اسلام یا یکی از ادیان تصریح شده در قانون اساسی کشور (زرتشتی، کلیمی و مسیحی) معتقد و معترف باشند.

جامعه بین المللی بهایی پیش‌تر اعلام کرده بود تا قبل از سال ۱۳۸۵هیچ دانش‌آموز بهایی به دلیل وجود ستون مذهب در فرم کنکور امکان ورود به دانشگاه‌های ایران را نداشته است.

به گفته پدیده ثابتی سخنگوی جامعه بهایی درباره منع تحصیل بهاییان به تعدادی از جوانان بهایی متقاضی ورود به دانشگاه گفته شده است اگر از عقیده خود دست بردارند و آن را انکار کنند و بنویسند که مسلمان هستند، می‌توانند وارد دانشگاه شوند.

دفتر تحکیم ‌وحدت گزارش جامعی در سال ۱۳۹۲ تهیه کرده که در آن به اخراج دانشجویان بهایی از دانشگاه‌ها اشاره شده است. این گزارش «هشت سال نقض حق تحصیل دانشجویان از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱» نام دارد. گزارش نقض حق تحصیل در اختیار گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران و گزارشگر ویژه حق تحصیل سازمان ملل متحد قرار گرفته است.

این گزارش که در سه بخش کلی، اطلاعات اولیه در مورد نقض سیستماتیک حق تحصیل و آموزش شهروندان ایرانی ارائه شده، در بخش اول به نقش نهادهای موثر در نقض حق تحصیل شماری از شهروندان در ایران می پردازد. بخش دوم این گزارش به نحوه نقض حق تحصیل پنج گروه مشخص؛ دانشجویان ستاره‌دار، محروم از تحصیل، اخراجی، اقلیت‌های مذهبی و زنان؛ در ایران با ارائه جزئیات و نمونه‌هایی در مورد هر گروه می‌پردازد. به محرومیت دانشجویان بهایی در بخش دوم این گزارش پرداخته شده است.

گزارش دفتر تحکیم‌ وحدت نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۵، بعد از برداشته شدن ستون مذهب در فرم کنکور، بیش از ۸۰۰ بهایی در آزمون کنکور شرکت کردند. ۴۸۰ نفر از آن‌ها در مرحله اول آزمون دانشگاه‌ها قبول شدند که در ‌‌نهایت ۲۸۹ نفر در دانشگاه پذیرفته شدند. نیمی از این افراد بعد از مشخص شدن دین‌شان از دانشگاه اخراج شده‌اند.

آخرین گزارش احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران  که اسفند سال ۱۳۹۲ منتشر شد، به این موضوع پرداخته است. احمد شهید در این گزارش به گزارش مشترک دفتر تحکیم‌ وحدت، وب‌سایت «دانشجو نیوز» و کمپین دفاع از حق تحصیل استناد کرده و موارد منع تحصیل دانشجویان را برشمرده است.

بر اساس بندهایی از ماده دوم و ماده سیزدهم «میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» که جمهوری اسلامی ایران هم به آن متعهد شده است، آموزش عالی باید به طور مساوی برای همه شهروندان، «بدون هیچ نوع تبعیض از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقیده سیاسی و یا هر عقیده دیگر یا اصل و منشاء ملی یا اجتماعی، دارایی، نسب یا هر وضعیت دیگر» در دسترس باشد.

در بخش‌هایی از بند اول ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر به صراحت ذکر شده است که «دستیابی به آموزش عالی به شکلی برابر برای تمامی افراد و بر پایه شایستگی های فردی صورت پذیرد.»

در بند نخست کنوانسیون یونسکو علیه تبعیض تحصیلی نیز هرگونه محرومیت و محدودیتی بر اساس مواردی مانند زبان، مذهبی، عقاید سیاسی یا سایر عقاید نفی شده است.