گفت‌وگو با مارکس پیرامون تساوی اینترنتی

پارلمان اروپا در سوم آوریل ۲۰۱۴، طرح موسوم به "بی‌طرفی فضای مجازی" را تصویب کرد که طبق آن شرکت‌های خدمات اینترنتی، اجازه انتقال داده‌های خاصی با سرعت بالا در شبکه را ندارند. این طرح می‌تواند از کندی سرعت یا مسدود شدن انتقال اطلاعات در شبکه مجازی پیشگیری کند و اجرایی شدن آن نیاز به موافقت کشورهای عضو دارد.

منظور از بسته‌های خاص، ارائه خدماتی مانند فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی از طریق شبکه مجازی است. سودآوری ارائه خدمات ویژه و نیاز به پهنای باند بیشتر، موجب نگرانی‌هایی در مورد کاهش سرعت خدمات عادی اینترنت شده بود.

به عبارت دیگر، این نگرانی وجود داشت که سرویس‌ بیشتر به "کاربران ویژه"‌، سرعت اینترنت کاربران "غیرویژه" را کم کرده و آنها را از حق برابر در استفاده از خدمات فضای مجازی محروم سازد.

پایگاه خبری تحلیلی"تاتس آنلاین" به بهانه این بحث، مصاحبه‌ای خیالی با کارل مارکس، فیلسوف، نظریه‌پرداز و منتقد نامدار الگوی اقتصادی سرمایه‌داری انجام داده است.

مارکس در این "گفتگوی مجازی"، به رقابت، سود و پیش‌شرط‌های عمومی تولید در بازار سرمایه‌ اشاره می‌کند و شرایط موجود را به "اخلاق دوگانه بورژوازی" ربط می‌دهد که در اکثر مواقع از قاعده سود پیروی می‌کند اما سر بزنگاه داد و فریاد بی‌عدالتی به راه می‌اندازد.

 آقای مارکس پارلمان اروپا به موضوع "بی‌طرفی شبکه مجازی" پرداخته است.

مارکس: چی؟

 در باره "بی‌طرفی شبکه مجازی". ما در عصر اینترنت بسر می‌بریم.

مارکس: گفتید اینتر ...؟ من فقط  "اینترناسیونال" را می‌شناسم!

 بله جناب مارکس. البته توضیح مسئله در فرصت کم میسر نیست. اینترنت هم چیزی شبیه "اینترناسیونال" است. الان اطلاعات در سطح بین‌المللی به صورت الکترونیکی منتشر می‌شود. به‌هر حال تا حالا و حداقل در ظاهر، امکان انتقال اطلاعات برای همه، بدون توجه به فرد فرستنده و گیرنده و محتوا وجود داشت.

مارکس: ولی در چارچوب این برابری فرمالیته، نابرابری خود را بازتولید می‌کند! من که همیشه همین را گفته‌ام!

 از این هم بدتر؛ الان حتی این برابری فرمالیته را هم می‌خواهند محدود کنند. قرار است شرکت‌ها تصمیم بگیرند، چه اطلاعاتی را با چه کیفیت و سرعتی انتقال دهند. در این باره چه فکر می‌کنید؟

مارکس: ابتدا باید مسئله را با دقت آنالیز کرد. باید علاقمندی‌های پس این مسئله را به زیر ذره‌بین برد. چه کسی مایل به این کار است و به چه دلیل؟

یک مشکل عام انتقال اطلاعات برای شرکت‌های خدمات اینترنتی وجود دارد و آن افزایش حجم اطلاعات است ...

مارکس: آها! و برای اینکه شبکه را گسترده‌تر کنند به سرمایه‌گذاری و پیش‌سرمایه بیشتری نیاز است که هیچ کس مایل به ارائه آن نیست. با این موضوع آشنا هستم. این امر در مورد راه‌آهن و کلا همه زیرساخت‌ها رخ داده است. من این مسئله را "پیش‌شرط‌های عمومی تولید در سرمایه‌داری" نامیده‌ام.

 خب بله، اما توسعه شبکه مجازی را نمی‌توان به سرعت انجام داد. برای همین تا آن زمان می‌خواهند جریان انتقال اطلاعات را مدیریت کنند.

مارکس: که یعنی پولدارها، اطلاعات‌شان را سریع‌تر و بی‌پول‌ها کندتر بفرستند.

 تقریبا به همین صورت...

مارکس: خب. کاپیتالیسم را که هنوز از بین نبرده‌اید. بنابراین باید در این مورد مانند همیشه از خودمان بپرسیم، ویژگی این شیوه اقتصادی چیست. کتاب من "سرمایه" را خوانده‌اید؟

من تازه شروع کردم. اما خیلی جلو نرفتم.

مارکس: من هم همین‌طور! تنها یک جلد را تمام کردم. اما در آنجا و در همان صفحه اول سعی کردم توضیح بدهم که محصول در سرمایه‌داری، وسیله‌ای برای دستیابی به سود است. به زبان امروزی می‌شود گفت که شرکت مخابرات، اطلاعات را انتقال می‌دهد، نه بخاطر اینکه دلسوز و مهربان است، بلکه برای اینکه سود به دست بیاورد. در این میان اما مسئله رقابت وجود دارد، رقابت هم یکی از قواعد اصلی زیرساخت اجتماع شماست... (پکی به سیگار برگ‌اش می‌زند)

 این موضوع‌ها چه ربطی به اینترنت دارند؟

مارکس: اجازه بدهید سخنم را به پایان ببرم! این طور که به نظر می‌رسد و من فهمیدم، ماجرا از این قرار است: در سال‌های گذشته کالای "اتصال اینترنت" فروخته شد، درست است؟

 بله، با "مودم" شروع شد و بعد "آی اس دی ان" و حالا "دی اس ال" که می‌توانیم دائما آنلاین باشیم. قبلا فقط شرکت مخابرات بود اما الان شرکت‌های فراوانی در این پهنه فعالیت می‌‌کنند. حالا ما حتی با اسمارت‌فون اینترنت داریم. در رقابت برای فروش اتصال اینترنتی به مردم یک "جنگ قیمت‌" خیلی جدی درگرفته است.

مارکس: به‌هر حال من قضیه را این‌طور می‌بینم: وقتی امکان اتصال اینترنتی تقریبا برای همه ایجاد شد، تازه رقابتی جانانه و بی‌رحمانه در گرفت. خب کدام شرکت می‌تواند اتصال‌ها را بفروشد؟ همین حالا گفتید که یک شرکت خدمات اینترنتی با قیمت‌های ارزان می‌خواهد در "شهرها" رقبا را از میدان بدر کند، اما همزمان هیچکس مایل نیست در مناطق "روستایی" خدمات اینترنتی ارائه دهد. بالاخره دلیلی دارد که چرا من از بلاهت زندگی روستایی صحبت کرده‌ام. ایجاد زیرساخت در مناطق روستایی پرهزینه است، تفاوتی نمی‌کند که این کار برای راه‌آهن، پست و یا این اینترنت باشد.

از یک طرف دولت که در این سال‌ها کوچک نگه داشته شده، اجازه دخالت و رقابت در بازار را ندارد و از طرف دیگر چون سرمایه‌داری سود کافی نمی‌برد، تنها یک راه بسیار ساده برای سودآوری دارد. آن هم این که انتقال اطلاعات اینترنتی که به صورت "بسته‌های اطلاعاتی" صورت می‌گیرند، صاحب قیمت و به این وسیله دارای کاراکتری طبقاتی ‌شوند.

بله. حالا این اتفاق بدی‌ست یا...؟

مارکس: خب، این را که بد یا خوب است، خودتان باید تصمیم بگیرید. من فقط تجزیه و تحلیل می‌کنم. شما تا به حال در اکثر موارد از قاعده سود پیروی کرده‌اید. حتی ناراحت نمی‌شوید که سکونت هم تبدیل به کالا شده است. اما حالا این داد و فغان شما در مورد "بسته‌های اطلاعات" اینترنت، اخلاق دوگانه بورژوازی‌ست.

 پس یعنی باید دولت همه چیز را تنظیم کند؟

مارکس: مشخص بود که این سوال مطرح می‌شود. در این مورد، شماها کاملا مرا بد فهمیده‌اید. دولت هم آشغالی‌ست مانند سرمایه و هر دوی آنها دو روی یک سکه‌اند. ماجرا از این قرار است: وقتی چیزی برای سرمایه سودآور نیست اما وجودش برای کسب و کار ضروری است، اغلب به دولت مراجعه می‌کنند. شکل شدید این موضوع در بحران‌ها آشکار می‌شود.

چنانکه یک بار در مورد بحران اقتصادی ۱۸۵۷ به رفیقم انگلس نوشتم: «خیلی جالب است که  کاپیتالیست‌ها که دائما علیه حق اشتغال فریاد می‌زدند، اکنون از دولت‌ها «حمایت عمومی» درخواست می‌کنند، این امر به معنی حق سودجویی از خزانه عمومی است.» این به نظرتان آشنا نمی‌آید؟ اخیرا بازهم درگیر بحران بودید. هیچی نفهمیده‌اید. مهم نیست. این موضوع دیگر واقعا ربطی به اینترنت ندارد.

 حالا باید چکار کنیم؟

مارکس: از پاسخگویی به این سوال همیشه پرهیز کرده‌ام و فقط به یک نکته بسنده می‌کنم: مردم باید امکان ساماندهی جامعه را از چنگ سرمایه و دولت خارج کنند و خودشان را سازماندهی کنند. این موضوع در مورد اینترنت هم معتبر است.

اتفاقا چنین چیزی وجود دارد. "تعاونی شبکه"، اما هنوز قدرت نگرفته است و نیاز به حمایت دارد.

مارکس: تعاونی چیز خوبی‌ست، اما اینها هم نمی‌توانند از رقابت بپرهیزند. قبلا هم همین طور بود. اما آغاز خوبی‌ست.

 جناب مارکس، بابت مصاحبه از شما سپاسگزاریم.

منبع: تاتس