مبارزه با فساد؛ گفتمان اصلی رقابت‌های انتخاباتی هند

هند روند بزرگترین انتخابات دنیا را آغاز کرده تا شاید سیاستمداران جدید زندگی بهتری را برای حدود یک ششم از جمعیت دنیا محقق کنند. نقش مذهب و قومیت در این انتخابات کمرنگ شده است.

تعیین سرنوشت جمعیت یک میلیارد و ۲۳۷ میلیون نفری هند، همیشه رویدادی مهم برای همه دنیا به شمار می رود. اما این بار با اعلام کناره‌گیری مانموهان سینگ، نخست وزیر کنونی که ۱۰ سال این سمت را به عهده داشته، بازیگران عرصه انتخابات مجال رقابت بیشتری یافته‌اند.

افزایش یکصد میلیون نفری واجدان شرایط

انتخابات سراسری هند از روز هفتم آوریل آغاز شده و تا ۱۲ ماه مه ادامه می یابد. این انتخابات، از نظر زمان برگزاری نیز طولانی ترین انتخابات تاریخ هند است و برای مشخص کردن نمایندگان شانزدهمین دوره از مجلس عوام این کشور صورت می گیرد. اهمیت این مجلس در آن است که نخست وزیر از سوی حزب حاکم در این مجلس معرفی خواهد شد.

در این انتخابات مردم هند نمایندگان شانزدهمین دوره از مجلس عوام (لوک صبها) را برمی‌گزینند. نمایندگان مجلس هر پنج سال یکبار، یا در صورت انحلال پارلمان از سوی رییس جمهور، با رای مردم انتخاب می‌شوند.

هند دو مجلس به نام‌های لوک صبها (مجلس عوام) و راجیا صبها (مجلس سنا) دارد. همه نمایندگان مجلس عوام از سوی مردم انتخاب می شوند و تنها دو نماینده انتصابی از سوی رییس جمهور هند در آن حضور دارند. نمایندگان کاست‌ها و قبایل مختلف، چندین کرسی مشخص در این مجلس دارند. همچنین 33 درصد از کرسی‌های مجلس لوک صبها برای نمایندگان زن درنظر گرفته شده است.

قوانین هند به همه شهروندان هندی بالای ۱۸ سال، بدون توجه به جنس، طبقه (کاست)، مذهب یا نژاد حق رای داده است. بنا بر اعلام کمیسیون انتخابات هند، در این دوره ۸۱۴میلیون و ۵۰۰هزار نفر واجد حق رای هستند که نسبت به انتخابات دوره قبل یکصد میلیون نفر افزایش دارد. در سال ۱۹۵۲ که نخستین انتخابات هند برگزار شد، تعداد شرکت‌کنندگان به زحمت به یک میلیون و ۷۰۰هزار نفر می‌رسید.

بازیگردانان انتخابات

گفتمان انتخابات امسال هند، مبارزه با فساد است. فساد اداری گسترده، معضلی است که روند پیشرفت هند را دچار اشکال کرده است. نتایج بررسی‌های اقتصاددادن هندی نشان می‌دهد که ۵۰ درصد درآمد ناخالص ملی این کشور پول سیاه است.

 کمپین مبارزه با فساد هند با نام آنا هزاره گره خورده است؛ پیرمردی که روزهای متوالی روزه می‌گرفت تا خواسته خود مبنی بر تصویب لایحه لوکپال (مبارزه با فساد) را محقق کند؛ هر چند بحث‌هایی درباره سلامت اخلاق سیاسی خودش نیز وجود دارد.

آرویند کیجروال، از همراهان آنا هزاره در کمپین فساد، در سال ۲۰۱۳ حزب سیاسی عام آدمی را راه اندازی کرد و توانست با بهره‌گیری از متخصصان سیاسی خبره، برنده انتخابات دهلی شود. او به سمت سروزیری دهلی نیز رسید اما پس از ۴۹ روز استعفا داد. کیجروال دلیل استعفای خود را ناتوانی در تصویب قانون مبارزه با فساد و تحقق وعده های خود در شرایط کنونی اعلام کرد. انتقاد این سیاستمدار هندی از سایر احزاب سیاسی بود که او را در این راه همراهی نمی کردند.

کیجروال حالا رقیب آناهزاره در مبارزه با فساد به شمار می‌رود و همچنین یکی از شانس‌های نخست وزیری هند است. البته او بعد از استعفا از سروزیری دهلی، تا حدی جایگاه خود را میان عوام از دست داده است.

بیشترین تعداد کاندیداهای انتخابات امسال هند متعلق به همین حزب تازه تاسیس "عام آدمی" است. این حزب ۴۲۶ نامزد در سراسر هند معرفی کرده است.

چشم‌انداز حزب کنگره

رائول گاندی از حزب کنگره و نارندرا مودی نامزد حزب بهاتیاراجاناتا، دو رقیب دیگر نخست وزیری هند هستند. نظرسنجی‌های اولیه نشان می‌دهد که حزب "عام آدمی" محبوبیت چند ماه قبل را ندارد و اکنون رقابت اصلی میان این دو حزب کهنه‌کار هند است.

رائول گاندی ۴۳ ساله که جد، مادربزرگ و پدرش نخست وزیر هند بوده اند، از نظر بعضی‌ها برای نخست‌وزیری کشوری همچون هند و جانشینی مانموهان سینگ ۸۰ ساله بیش از حد جوان است.

حزب کنگره بیشتر از یک دهه است که حاکمیت دولت هند را در اختیار دارد. اما نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که این حزب شانس زیادی در میان مردم ندارد. مردم هند این حزب را مسئول فساد مالی و سیاسی گسترده و کاهش رشد اقتصادی می‌دانند.

این در حالی‌ست که مانموهان سینگ، نخست‌وزیر کنونی که از همین حزب کنگره است، از سال ۱۹۹۱ وزیر دارایی هند بود و معمار اقتصاد این کشور خوانده می‌شود. هر چند نمی‌توان انتقادهای مطرح به عملکرد دولت کنونی هند را نادیده گرفت، اما شاید از کم‌اقبالی حزب کنگره بود که عواقب رکود اقتصاد دنیا در سال‌های آخر حاکمیت دولت کنونی بر اقتصاد هند تاثیر گذاشت و موجب نارضایتی عمومی شد.

در انتخابات این دوره، حزب کنگره ۴۱۴ نامزد برای مجلس عوام معرفی کرده و به مردم قول داده که در صورت انتخاب دوباره، رشد تولیدات صنعتی را به ۱۰ درصد افزایش دهد، یک تریلیون روپیه در طول ۱۰ سال در طرح‌های زیربنایی هزینه کند، همه لایحه‌های ضدفساد معلق در مجلس را به تصویب برساند، برای همه اتباع هندی در طول پنج سال حساب بانکی باز کند و طی ۱۸ ماه امکانات رایانه‌ای را در همه روستاها مهیا سازد.

بعد از احزاب "عام آدمی" و کنگره، حزب بهاتیاراجاناتا (BJP) با ۴۱۵ نامزد، سومین حزب هند از نظر شمار نامزدهای انتخاباتی است. این حزب، حزب حاکم (کنگره) را برای افزایش مالیات‌ها و رشد بیکاری طی ۱۰ سال گذشته متهم می‌کند. بهاتیاراجاناتا بتازگی مرامنامه خود را منتشر کرده که در آن بر اقتصاد، پایان دادن به رخوت سیاسی و مهار فساد تاکید شده است. این حزب قول ثبات نرخ تورم، کارآفرینی، احیای رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی، اصلاحات مالیاتی و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی را داده است.

اما از نظر ایدئولوژی، حزب بهاتیاراجاناتا نماد هندوهای افراطی است. نارندرا مودی، کاندیدای این حزب برای نخست وزیری، اکنون سروزیر ایالت گجرات است. او هر چند با فن بیان قوی می‌تواند مردم را بسوی خود جلب کند، اما پرونده خوبی در گجرات ندارد. او و برخی رهبران این حزب متهم هستند که نتوانسته‌اند بحران هایی از جمله درگیری‌های فرقه ای سال ۲۰۰۲ گجرات را مدیریت کنند و کشتار گسترده مسلمانان از تقصیرات آنها بوده است.

با این حال، مسلمانان که در ایالت جامو و کشمیر زندگی می‌کنند از دوره حاکمیت حزب بهاتیاراجاناتا خاطره بهتری نسبت به حاکمیت حزب کنگره دارند.

با رسیدن زمان انتخابات، راجنات سینگ، رییس این حزب از مسلمانان خواسته که فرصت دوباره‌ای به آنها بدهند. نظرسنجی‌های اولیه نشان می‌دهد که این حزب از همه رقبای دیگر این دوره انتخابات هند پیشی دارد. به همین دلیل، این حزب هندو قدرت آن را یافته که بر انتخاب سفیر امریکا در هند تاثیر بگذارد.

نانسی پاول، سفیر امریکا در دهلی نو، حدود دو هفته قبل از انتخابات هند استعفای خود را اعلام کرد. هر چند او با نارندا مودی در ماه فوریه دیدار کرده اما گفته می‌شود که این دیدار با اکراه صورت گرفته است.

از نظر بسیاری کارشناسان، نانسی پاول به دستگاه سیاست خارجی دولت ائتلاف ملی هند (به حاکمیت حزب کنگره) بیش از حد نزدیک شده، در حالی که امریکا باید احتمال نخست وزیر شدن مودی را درنظر بگیرد.

حزب سماج وادی با ۱۶۰ نامزد، چهارمین حزب بزرگ هند از نظر تعداد کاندیداهای معرفی شده در انتخابات جاری است. این حزب هر چند در مقابل سه حزب قدرتمند دیگر شانس زیادی ندارد، اما در صورت تشکیل دولت ائتلافی می‌تواند نقش مهمی در حمایت از حزب حاکم ایفا کند.

چالش‌های بزرگترین انتخابات دنیا

هزینه رقابت‌های انتخاباتی که تا روز قبل از آغاز انتخابات ادامه خواهد داشت، حدود پنج میلیارد دلار برآورد شده است. به این ترتیب هند با بهره‌گیری از اقتصاد در حال رشد خود، در این دوره و بعد از ‌آمریکا، جایگاه دومین کشور را از لحاظ هزینه های انتخاباتی پیدا کرده است. هزینه‌های انتخابات امسال سه برابر مبلغی است که در انتخابات سال ۲۰۰۹ خرج شده بود.

امنیت نیز یکی از مهم‌ترین چالش های هند است که در زمان انتخابات جدی‌تر می شود. به همین دلیل از ۱۱ میلیون نیروی انسانی، از جمله پرسنل امنیتی برای برپایی این انتخابات کمک گرفته شده است.

غیر از خطر اقدامات تروریستی، خرابکاری‌های دیگری ممکن است در سیستم عریض و طویل انتخاباتی هند رخ دهد. یک روز قبل از آغاز انتخابات اعلام شد که ماشین‌های رای الکترونیک، دوباره بررسی می‌شوند زیرا هفته گذشته در جورهات چهار ماشین رای گیری پیدا شد که با فشردن هر یک از دگمه‌های آن، یک رای به حساب حزب بهاتیاراجاناتا افزوده می‌شد.

در نخستین فاز از انتخابات که روز هفتم آوریل آغاز شد، مردم ایالت‌های شرقی آسام و تریپورا آرای خود را به صندوق‌ها ریختند. تدابیر امنیتی در زمان انتخابات شدت گرفته و مرز هند و بنگلادش در ناحیه تریپورا بشدت کنترل می‌شود تا از ورود غیرقانونی در هنگام انتخابات جلوگیری شود.

انتخابات در ایالت‌های دیگر هند نیز به ترتیب در ۹ مرحله به انجام خواهد رسید. شمارش آرا در ۱۶ ماه مه یعنی چهار روز پس از پایان انتخابات آغاز می‌شود تا معلوم شود آیا رای دهندگان هندی به جوان‌ترین عضو بزرگترین خاندان سیاسی هند و دولت سکولار حزب کنگره رای داده‌اند یا حزب هندو و ملی‌گرای بهاتیاراجاناتا را برگزیده‌اند.

 فعالان سیاسی امیدوارند که مردم هند بر خلاف دوره‌های پیش، فاکتورهای قومی و مذهبی را کمتر در انتخاب خود دخیل کنند.