نسخه‌های خطی در افغانستان در معرض نابودی
در آستانه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران که افغانستان مهمان ویژه آن است، ابوطالب مظفری، پژوهشگر افغان از خطر نابودی نسخه‌های خطی در افغانستان در پی جنگ و ناآرامی خبر داد.
نسخه‌های خطی جزو میراث مکتوب بشریت است
در آستانه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که افغانستان هم به عنوان مهمان ویژه در آن حضور دارد، ابوطالب مظفری، پژوهشگر افغان، از نابودی نسخه‌های خطی در افغانستان در اثر جنگ و ناآرامی‌های اجتماعی خبر داد.
ابوطالب مظفری، پژوهشگر افغان، در گفت‌و گویی که خبرگزاری «تسنیم» با او انجام داده به نابودی بسیاری از نسخه‌های خطی آثار ادبی در افغانستان اشاره کرد. بسیاری از این نسخه‌های خطی در کتابخانه ملی افغانستان نگهداری می‌شد. اما در اثر حمله تندروهای اسلامی به این کتابخانه در سال‌های گذشته، این نسخه‌ها که جزو میراث مکتوب کشورهای فارسی‌زبان به‌شمار می‌آمد، از بین رفته است. همچنین بسیاری از شاعران افغان در روستاها زندگی می‌کردند و اشعارشان را در دفترهایی می‌نگاشتند. این دفترها هم در اثر جنگ، ناآرامی‌های اجتماعی و مهاجرت روستائیان جنگ‌زده به کشورهای همجوار از بین رفته است.
به گفته ابوطالب مظفری «عمق فاجعه بسیار است. کتابخانه‌ها از دستبرد محفوظ مانده‌اند، اما هنوز در شهرهای کوچک و روستاها این شیوه جاری است و بیم آن می‌رود که در این مسیر بسیاری از نسخ خطی ارزشمند نابود شوند.»
پیش از این وضع مشابهی نیز در تیمبوکتو تجربه شده است. گروه اسلامی «انصارالدین» در سال ۱۳۹۰ تیمبوکتو در مالی را اشغال کرد و کتابخانه «احمد بابا» را در این شهر به آتش کشید و بیش از ۲۷۰ هزار نسخه خطی را در معرض نابودی قرار داد.
کار‌شناسان میراث فرهنگی اما نسخه‌های خطی کتابخانه تیمبوکتو را گرد آورند و در حال تهیه نسخه‌های دیجیتال از روی آن‌ها هستند. یونسکو، دولت افغانستان و همچنین دولت ایران تاکنون چنین برنامه‌ای برای نسخه‌های خطی باقی‌مانده در افغانستان در نظر نگرفته‌اند.
در بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران که از ۱۰ تا ۲۰ اردیبهشت در مصلی خمینی برگزار می‌شود، افغانستان با هفت ناشر و ۲۰۰۰ عنوان کتاب به عنوان مهمان ویژه حضور خواهد داشت.
نظرها
احسان
یکی از رویاهای من اینه که روزی ایران، افغانستان و تاجیکستان بیشتر از پیش با هم رابطه داشته باشیم. ما سه کشور فارسی زبان بیشتر از امروز باید با هم ارتباط داشته باشیم. امیدوارم اون روز زودتر برسه.