همایش «تهران، تصویرهای یک شهر» به پایان رسید

در روزهای جمعه و شنبه، ۱۶ و ۱۷ ماه مه و همچنین جمعه و شنبه، ۲۳ و ۲۴ ماه مه در موزه معماری پاریس در فرانسه، همایشی با عنوان «تهران، تصویرهای یک شهر» برگزار شد. هدف این همایش این بود که برخی از مشکلات تهران به عنوان یک کلانشهر با بیش از ۱۳ میلیون جمعیت را بررسی کند. ناهمگونی‌های بزرگ، اختلاف طبقاتی، حاشیه‌نشینی، ترافیک سنگین و هوای آلوده و ساخت‌و‌سازهای بی‌رویه فقط پاره‌ای از مشکلات تهران‌اند و به گفته‌ کار‌شناسان با تغییر پایتخت سیاسی نیز کاهش پیدا نمی‌کنند.

برای بررسی بیشتر این مشکلات رو به گسترش، در همایش علمی، فرهنگی و هنری «تهران، تصویرهای یک شهر» در پاریس هشت فیلم مستند قدیم و جدید درباره‌ تهران به نمایش درآمد و چند میزگرد، کنفرانس و جلسات پرسش و پاسخ با سازندگان مستند‌ها برگزار شد.

هشت فیلم مستند درباره‌ تهران

«در جست‌و‌جوی مسکن»، «تهران زنان»، «دگرگونی‌های شهری و جامعه‌ مدنی» و «تهران؛ گفت‌و‌گو پیرامون خاطره‌ها» چهار موضوع اصلی این همایش بود. از میان هشت فیلم مستند درباره‌ تهران که در این روز‌ها به نمایش درآمد، سه فیلم از رخشان بنی‌اعتماد، سینماگر برجسته‌ ایران بود که با حضور خود وی، نشان داده شد و بحث‌های بسیاری را برانگیخت.

«این فیلم‌ها را به کی نشون می‌دین»، «روزگار ما» و «زیر پوست شهر» از رخشان بنی‌اعتماد؛ «اجاره‌نشین‌ها» از ابراهیم مختاری؛ «سیروس برای فروش نیست» از مینا سعیدی شهروز درباره خراب کردن خانه‌های قدیمی محله سیروس؛ «آن سوی اتوبان» از ناهید رضایی «تهران؛ پایتخت ایران» از کامران شیردل ساخته‌ ۱۹۶۶ و سرانجام «ایران؛ یک انقلاب سینمایی» از نادر تکمیل همایون، چهره‌های گوناگون شهر تهران را نشان می‌داد.

تهران با ۱۳ میلیون جمعیت، ۱۰۰ سال پیش در زمان قاجاریه کمتر از ۱۵۰ هزار نفر جمعیت داشت. این شهر اکنون ۲۲/۱۷ درصد جمعیت ایران را در خود جای داده است؛ میزبان نیمی از فعالیت‌های صنعتی کشور است و ساکنان آن ۳۳ درصد از کل مالیات کشور را پرداخت می‌کنند. تهران همچنین هفدهمین شهر پرجمعیت جهان و پایتخت فرهنگی اقوام مختلف آذری، گیلکی، مازندرانی، عرب، کرد، بلوچ، لر، ارمنی و یهودی است.

شهر سالم

هجوم سیل مهاجران فقیر از روستا‌ها و شهر‌ها به تهران، حلبی‌آباد‌ها و شهرک‌هایی را در حومه‌های دور و نزدیک پایتخت ایران به وجود آورده است. مستند تکان‌دهنده «این فیلم‌ها را به کی نشون می‌دین» بخشی از زندگی ساکنان این حلبی‌آباد‌ها را نشان می‌دهد.

رخشان بنی‌اعتماد و تیمش برای تهیه‌ گزارشی به نام «شهر سالم» به سفارش شهرداری تهران، در زمان کرباسچی، گذارشان به شهرک «فاطمیه» چسبیده به محله‌ «سیزده آبان» در جنوب تهران می‌افتد و با صحنه‌هایی از زندگی سخت و غیرانسانی این طردشدگان اجتماع روبرو می‌شوند. در این مستند ۸۳ دقیقه‌ای‌ که تاکنون کمتر به نمایش درآمده، وضع این حاشیه‌نشینان ثبت شده است. در یکی از صحنه‌های فیلم یکی از ساکنان شهرک فاطمیه رو به دوربین می‌پرسد: «مگه ما آدم نیستیم؟»

با تلاش گروه مستندساز، این فیلم‌ برای غلام‌حسین کرباسچی، شهردار وقت تهران و نمایندگان مجلس فرستاده شد. آن‌ها چون بازسازی این شهرک را غیر ممکن می‌‌دیدند، تصمیم به تخریب آن گرفتند که آن هم چند سالی طول کشید.

در این گزارش که با برداشتی از این مستند همراه است پاسخ‌های رخشان بنی اعتماد به تماشاگران فیلمش و بخشی از صداهای ساکنان شهرک فاطمیه و اظهارنظر آلن برونه، فیلمساز فرانسوی و گفته‌های عسل باقری نشانه‌شناس و پژوهشگر سینما و یکی از برگزارکنندگان همایش «تهران؛ تصویر‌های یک شهر» را می‌شنوید.