خبرگان رهبری گرفتار در سالخورگی مفرط

 در فاصله یک هفته از اعلام بستری شدن و در کما رفتن محمدرضا مهدوی کنی رییس مجلس خبرگان (۸۳ ساله) ، پزشک معالج محمد محمدی گیلانی دیگر عضو مجلس خبرگان (۸۶ ساله) خبر از وخامت حال او داد.

بنا به گفته پزشک معالج محمدی گیلانی، وی کاملا هوشیاری خود را از دست داده و سیستم مغزی او دچار اختلال شده است.

به این ترتیب این دو عضو خبرگان حتی در صورت زنده ماندن عملا دچار از کار افتادگی شده و ادامه مسئولیت‌شان در خبرگان ناممکن است.

از نمایندگان دوره کنونی مجلس خبرگان (دوره چهارم) علی مشکینی رییس پیشین خبرگان (متولد سال ۱۳۰۰) و محمد حسن مرعشی (متولد ۱۳۱۶) به ترتیب در سن ۸۶ و ۷۱ سالگی فوت کرده اند.

افزایش هرم سنی اعضای خبرگان

موضوع افزایش هرم سنی اعضای مجلس خبرگان، موضوعی جدی است.  سامجلس خبرگان رهبری مجلسی متشکل از فقیهان واجد شرایط است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی مسئولیت تعیین و نظارت بر رهبر جمهوری اسلامی را برعهده دارد.

اینک علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی (متولد ۱۳۱۸) در سن ۷۵ سالگی قرار دارد. گو اینکه هیچ خبری مبنی بر ناتوانی وی از انجام وظایفش گزارش نشده ولی اظهارات اخیر دری نجف‌آبادی مبنی بر ضرورت تعیین رهبر بعدی، پرده از نگرانی‌هایی بر می‌دارد که نشان می‌دهد نظام در وضعیتی قائم بفرد است.

دری نجف‌آبادی گفته است: «خدا رهبری را حفظ کند و به ایشان طول عمر دهد انشاالله. اما به هر حال باید برای بعد از ایشان به فکر باشیم.» در شرایطی که علی خامنه‌ای رهبر بلامنازع با اختیارات ولایت مطلقه فقیه است، چه‌بسا آتیه اندیشی دری نجف‌آبادی (عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان)، ناشی از نگرانی های پزشکی درباره سلامت علی خامنه‌ای باشد.

اگر نگرانی از سلامتی خامنه‌ای در سن ۷۵ سالگی نگرانی درست و به جایی باشد، با نگاهی به هرم سنی اعضای مجلس خبرگان روشن می‌شود که غالبا اعضای کنونی این مجلس در وضعیت مشابه قرار دارند.

در حالی که علی خامنه‌ای، دستور افزایش جمعیت کشور را صادر کرده و دلیل این تصمیم را نگرانی از پیر شدن جمعیت جوان کشور تا چند دهه آینده اعلام داشته، آیا اساساٌ توجهی به هرم سنی مجلس خبرگان کرده‌اند؟ در وضعیت فعلی بسیاری از ۹۳ نماینده کنونی مجلس خبرگان در وضعیت مشابه مهدوی کنی و محمدی گیلانی قرار دارند.

برای مثال از ۱۶ نماینده خبرگان از حوزه استان تهران به استثنای محسن کازرونی و محسن قمی (هر دو متولد ۱۳۳۹ با ۵۴ سال سن)، بقیه اعضا بین ۷۰ تا ۹۰ سال سن دارند. از جمله فقط از حوزه شهرستان تهران، سن افراد به شرح زیر است:

محمد باقر باقری کنی (۸۸ سال)، محمد امامی کاشانی (۸۳ سال)، محمد یزدی (۸۳ سال)، هاشمی رفسنجانی (۷۹ سال)، محمدتقی مصباح یزدی (۷۹ سال)، محسن خرازی (۷۷ سال)، رضا استادی (۷۷ سال)، دری نجف آبادی (۶۹ سال)، عبدالنبی نمازی (۶۹ سال)، حسن روحانی (۶۶ سال).

از یاد نباید برد که رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی توسط شورای نگهبان، کهولت سن او و ناتوانی در انجام وظایف محوله اعلام شده بود. این در حالی است که احمد جنتی (متولد ۱۳۰۵) به رغم داشتن ۸۸ سال سن همزمان عضو خبرگان و دبیر شورای نگهبان است.

هر دو این مناصب در کنار امامت جمعه تهران علی القاعده مشاغل زیادی را برای او ایجاد می کند. (این صرف نظر از تعارضی است که وی در مقام عضو شورای نگهبان، صلاحیت خود را برای عضویت در مجلس خبرگان تأیید می کند.)

به شرحی که گفته شد متوسط عمر نمایندگان کنونی تهران در خبرگان به استثنای دو نماینده متوفی (مشکینی و مرعشی) نزدیک به ۷۰ سال است. اگر مجموع عمر کل نمایندگان خبرگان را بر تعداد آن‌ها تقسیم کنیم، متوسط عمر آنان بیش از ۷۰ سال خواهد شد که در عرض ده سال آینده آنان را احیاناٌ در شرایط مهدوی کنی و محمدی گیلانی قرار خواهد داد.

انتخابات دوره پنجم خبرگان

مدت هر دورهٔ مجلس خبرگان، هشت سال است. قرار است انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری، در اسفند ۱۳۹۴ همزمان با مرحلهٔ نخست انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شود.هم‌زمان کردن انتخابات خبرگان با انتخابات مجلس، ترفندی است تا مشارکت مردم را در انتخابات خبرگان بالا برند.

اگر اکثر افراد حاضر در دوره کنونی مجلس خبرگان را نامزدهای دوره بعد بدانیم که علی‌القاعده از فیلتر شورای نگهبان عبور خواهند کرد و رأی خواهند آورد، هرم سنی کنونی مجلس خبرگان پیرتر از حال حاضر نیز خواهد شد.

انتخاب رهبر آتی (آن گونه که دری نجف آبادی بیان داشته) از میان چهره‌های سالمند کنونی خود نخستین مشکل برای رهبر بعدی است مگر آنکه این همه چهره سالمند و مدعی رهبری راه را برای رهبری جوان باز کنند که بعید به نظر می‌رسد. (این در فرضی است که روند تحولات کشور در اثر خطراتی که جمهوری اسلامی را تهدید می‌کند به سوی تغییری بنیادین منتهی نشود.)

این همه در حالی است که جناح بندی‌های داخل مجلس خبرگان به گونه‌ای تند و تیز شده که در یک سو فردی مثل رفسنجانی و دستغیب قرار دارند و در سوی دیگر افرادی همچون مصباح یزدی و محمدی یزدی خود را در آب نمک رهبری می‌بینند.