ساپورت، بهانه تازه دلواپسان

«ساپورت» همچنان بحث‌انگیز است.  یک استاد حوزه علمیه لرستان گفته است: «پوشیدن ساپورت بدن‎نما، حرام است.»

هادیان روز گذشته ۲۵ تیرماه در گفت‎وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفته است: «پوشیدن جوراب‎های نازک یا طرح‎داری که پوست پا در آن نمایان است، در برابر نامحرم جایز نیست.»

به گفته وی، در صورتی که پوشش ساپورت، «بدل‎نما» باشد، «برآمدگی بدن را نمایان کند» و «سبب جلب توجه در بین عموم شود»، شامل این حکم خواهد بود. 

مذهبی‌های دلواپس معتقد هستند همان جوراب شلواری خودمان است که که حالا با رنگ‌ها و طرح‌‌های مختلف به اسم «ساپورت» وارد ایران شده است.

طرفداران مد درباره ست کردن این لباس مطلب می‌نویسند، در فیس بوک صفحه «عاشقان ساپورت» درست شده است و فرزند آیت‌الله مطهری با نشان دادن عکس دختران و زنان ساپورت‌پوش در مانیتور مجلس شورای اسلامی در واکنش به هیجان ایجاد شده در مجلس به همکاران خود می‌گوید: «ظاهراً دوستان به وجد آمدند.»

اسم این لباس، جوراب شلواری باشد یا ساپورت، اکنون تبدیل به بهانه‌ای برای آغاز دور جدیدی از فشار بر زنان و دختران در رابطه با نوع پوشش و دلواپسی برای حجاب اسلامی شده است است. برای نمونه، علی مطهری در قسمتی از نطق خود در مجلس می‌گوید:«ما معتقدیم اگر نوعی پوشش مانند ساپورت به تأسی از شبکه‌های ماهواره‌ای در کشور باب شد که به هیچ وجه فلسفه حجاب را تأمین نمی‌کند، دولت موظف است غیرقانونی بودن آن را اعلام و اعمال قانون کند تا رسمیت پیدا نکند و البته این کار در درجه اول باید از اماکن دولتی و نسبت به کارمندان دولت و ارباب رجوع انجام شود. ولی ما می‌بینیم این پدیده روز به روز در حال پیشرفت است و ای بسا که افرادی تصور کنند که این نوع پوشش منافاتی با پوشش اسلامی ندارد.»

مخالفت با ساپورت از حوزه تا پادگان

خطیب نماز جمعه تهران معتقد است کشور اسلامی باید چهره اسلامی داشته باشد. به همین دلیل «نمایان شدن بدحجاب‌ها در این کشور دهن‌کجی به نظام و اسلامیت نظام است و مسئولان نباید به همچنین چیزی رضایت دهند. همه در برابر گناه آشکار مسئول هستند.»

امام جمعه تبریز رواج بدحجابی را «پایمال شدن خون شهدای انقلاب و هشت سال دفاع مقدس» می‌داند و در ستاد کل نیروهای مسلحدر بیانیه‌ای اعلام کرده است: «مجموعه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به ویژه بخش‌‌های فرهنگی، اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی... صیانت از ارزش‌‌های فرهنگی و دینی و برخورد با هنجارشکنان و مصادیق نقض هنجارهای قانونی و شرعی را وظیفه خود دانسته و ظرفیت‌های موجود خود را برای کمک در این راستا به کار خواهند گرفت.»

ظاهراً فرزند آیت‌الله جنتی که در دولت حسن روحانی سمت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده دارد پوشیدن ساپورت را مسئله جدی کشور نمی‌داند و به "دلواپسان" می‌گوید: «شما نگران ساپورت پوشیدن خانم‌ها در سطح شهر هستید ولی ما نگران وضع اقتصادی و جوانان هستیم» اما در عمل، قائم‌مقام آقای جنتی در امور اجتماعی و فرهنگی اعلام کرده است «اجازه فعالیت به تشکل‌ها و سمن‌ها (NGOها) در زمینه عفاف و حجاب داده می‌شود و تشکل‌های مردمی علاقه‌مند می‌توانند با دریافت مجوز رسمی در این زمینه فعالیت کنند.»

نبرد زنان ایران با ۲۲ وزارتخانه و سازمان دولتی بر سر آزادی پوشش

طبق بند ۴۶ از مصوبه «راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف»، به منظور ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌‌های اجرایی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در امر ترویج و گسترش فرهنگی عفاف و حجاب در جامعه، کمیته ترویج و گسترش فرهنگی عفاف با ترکیبی از نمایندگان ۲۲ وزارتخانه، دستگاه و سازمان مختلف در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شده است.

حضور نمایندگانی از وزارت اطلاعات، آموزش و پرورش، علوم، بهداشت، بازرگانی، مسکن و شهرسازی، اقتصاد و دارایی، ارتباطات و فناروی اطلاعات، گمرک جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، سازمان صدا و سیما، ستاد امر به معروف و نهی از منکر، شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در این کمیته نشان از عزم جدی حکومت ایران برای اسلامی نگاه داشتن چهره جامعه ایران دارد.

جای تعجب است که با وجود بسیج همه جانبه امکانات جمهوری اسلامی، دختران و زنان بسیاری در ایران مطابق میل خود و مغایر با ارزش‌های حکومت ایران لباس بر تن می‌کنند و تسلیم فشارهای حکومت نمی‌شوند. یک خانم نویسنده می‌گوید: «رازش این است که زنان امروز ایران حق خود را زندگی می‌کنند. نیازی به فکر کردن ندارد، اگر حق ماست، هرجا بتوانیم از آن استفاده می‌کنیم. این دخترهای خوب − که در خیابان می‌بینید لباس‌های زیبا بر تن دارند − تشخیص داده‌اند که زیبایی لذت بخش است و بدون اینکه فلسفه بافی کنند، کاری را انجام می‌دهند که درست است. زیبایی، نادرست و بد نیست.»

هنگامی که برای یک خانم ۲۴ ساله که ساپورت قرمز رنگ پوشیده است اسامی تعدادی از وزارتخانه‌ها و ارگان‌های رسمی حاضر در «کمیته ترویج و گسترش فرهنگی عفاف» را خواندم در ابتدا با تعجب پرسید «این همه؟ » و بعد با خنده گفت: «دیوانه‌اند اینها به خدا. این کارها را می‌کنند مردم بیشتر از اینها بدشان میاد. الان چه ایرادی داره این ساپورتی که من پوشیدم؟ بابای من خیلی از مدهای جدید خوشش نمیاد، ولی تا حالا به من حرف نزده به خاطر اینکه ساپورت پوشیدم.»

یک خانم ۲۲ ساله می‌گوید: «برای لباس پوشیدن به حرف‌های مامانم گوشم می‌کنم.»

این خانم به دلیل پوشیدن ساپورت توسط پدر خود سرزنش شده است ولی اعتقاد دارد: «به حرف‌های پدرم درباره لباس و آرایش گوش نمی‌کنم چون من این کارها را از مامانم یاد گرفتم. مردها نباید توی چیزهای که بهشون مربوط نیست دخالت کنند.»

یک خانم چادری با ۳۴ سال سن و دو فرزند معتقد است دخترهایی که ساپورت می‌پوشند «هنوز بچه هستند» و باید اجازه داد «بچگی کنند».

این خانم به سختی‌‌های زندگی متاهلی اشاره می‌کند و می‌گوید: «زمان ما وقتی دختر ازدواج می‌کرد مادرها کمک می‌کردند تا زندگی یاد بگیرند. الان مردم به زندگی خودشان هم به زور می‌رسند. جوان‌‌ها کار ندارند و دخترها بلد نیستند سختی بکشند.»

این خانم معتقد است: «ساپورت‌های رنگ و وارنگ خوشگل هستند» و وقتی دختر بچه‌ها آنها را می‌پوشند «خیلی بانمک می‌شوند».

یک خانم ۴۸ ساله که او نیز چادر به سر دارد با پوشیدن ساپورت مخالف است. او می‌گوید: «زمان قدیم پای بچه‌ها می‌کردند برای اینکه یک تکه بود، از بدنش در نمی‌آمد. بچه‌های پنج، شش ساله. حالا مد شده است.»

این خانم می‌گوید ساپورت پوشیدن دختران لاغر مهم نیست، «اما اینکه زن بالغ و زن شوهردار هم می‌پوشند خیلی بد است. به خصوص زن‌های چاق. همه بدنشان بیرون می‌افتد.»

یک خانم ۲۷ ساله و بسیار شاد که خنده از روی لبانش پاک نمی‌شود معتقد است لباس پوشیدن فقط یک قانون دارد: «رنگ لباس هر چی جیغ تر، بهتر».

این خانم معتقد است انتخاب جنس و نوع لباس بسته به سلیقه افراد، متفاوت است، اما «رنگ خیلی مهم است. انتخاب رنگ‌های تیره و سرد عامل افسردگی است».

او ادامه‌ می‌دهد که «گشت ارشاد تا به حال چند بار مرا گرفته است. لباس‌هایم کوتاه نیست و ایرادی نمی‌توانند از لباس‌هایم بگیرند چون خودم دوست دارم لباس‌هایم راحت و بلند باشد. به رنگ لباسم گیر می‌دهند.»

این شهروند کشورمان می‌گوید به او اخطار داده شده است اگر مجدداً توسط گشت ارشاد بازداشت شود برایش پرونده قضائی تشکیل خواهد شد، اما می‌گوید تصمیم ندارد رنگ لباس‌هایش را تغییر دهد.

یک آرایشگر ۳۵ ساله که به گفته خودش پوشیدن شلوار جین را به ساپورت ترجیح می‌دهد اعتقاد دارد «گیر دادن» مقامات جمهوری اسلامی به مسئله حجاب «در فصل تابستان» امر عادی است و با پایان تابستان «حساسیت روی لباس» زنان کم خواهد شد.

این زن جوان معتقد است: «هر چقدر بیشتر درباره این حجاب حرف بزنیم آنها بیشتر گیر می‌دهند. وقتی ببینند کارهایشان جواب داده و ذهن مردم مشغول شده است احساس موفقیت می‌کنند. اگر بی‌توجهی کنیم، سر و صدای کسانی که دنبال حجاب و اسلام هستند خود به خود کم می‌شود.»

یک کارشناس کشاورزی نظری متفاوت با نظر این زن آرایشگر دارد و می‌گوید: «اگر خوب نگاه کنیم معلوم است که این دفعه با دفعه‌های قبل متفاوت است.»

او ادامه می‌دهد:«یک مشت آدم احمق زمان احمدی‌نژاد ترقی کردند و به سمت‌های بالا رسیدند. اینها فکر می‌کنند وظیفه زن فقط این است که بزاید. با زنان کارمند و مدیران زن، دشمنی دارند.»

این خانم از یک خاطره تلخ صحبت می‌کند که مربوط به ازدواج یک دختر با فردی نالایق است. ازدواجی که به خودکشی عروس در ماه چهارم ازدواج منتهی شده است. این کارشناس بهداشت ارتباط این خودکشی با موضوع حجاب را اینگونه شرح می‌دهد: «روی این دختر بیچاره فشار آورده بودند. خانواده مذهبی به آن صورت ندارند که شما خیال کنید. فکر می‌کردند چون این دختر معصوم با دوستانش بیرون می‌رود و آزاد است، دیگر نمی‌خواهد ازدواج کند. یک سال و نیم او را محدود کردند داخل خانه... فضای خانه برایش قابل تحمل نبود برای همین بدون تحقیق و شناخت کافی تن به ازدواج داد. به خاله‌اش گفته بود فقط می‌خواهد از خانه پدرش فرار کند...

از همه طرف دارند به دخترها فشار می‌آورند تا در خانه بمانند و از روی ناچاری ازدواج کنند. با این راه‌ها می‌خواهند جمعیت ایران را بیشتر کنند. تفریح اکثر زنان در ایران این است که وقتی دل‌شان در خانه می‌گیرد بروند خیابان، گردش کنند، خرید کنند. می‌خواهند اینقدر گشت ارشاد را شدید کنند که دخترها خسته شوند و در خانه بمانند تا به فکر ازدواج بیافتند.»

سخنان این زن چندان دور از واقعیت نیست. چند روز پیش صحت خبر اخراج زنان از مشاغل دفتری در شهرداری‌ها مورد تائید معاون رسانه‌ای این نهاد قرار گرفت. پیش‌تر نیز علی خامنه‌ای گفته بود «بر خلاف برخی دیدگاه‌ها، اشتغال از مسائل اصلی مربوط به زنان نیست».

او برابری جنسی زن و مرد را ناشی از تفکرات غلط غربی معرفی کرد.

صرفه اقتصادی یا مد روز؟

یک زن جوان ۲۶ ساله که در یک شرکت خصوصی کار می‌کند علت استفاده خودش از ساپورت را صرفه اقتصادی معرفی می‌کند و می‌گوید با نیمی از هزینه خرید یک شلوار می‌تواند دو عدد ساپورت «خوب» و «جنس‌دار» خریداری کند.

وی قیمت شلوار و ساپورت را اینگونه مقایسه می‌گوید: «یک شلوار پارچه‌ای معمولی از ۵۰ هزار تومان شروع می‌شود به بالا. قیمت ساپورت از ۱۰ هزار تومان شروع می‌شود تا ۸۰ هزار تومان. ممکن است مدل گرانتری هم باشد، اما من گران‌ترین ساپورتی که دیدم ۸۰ هزار تومان بود.»

او همچنین معتقد است که در فصل سرما ساپورت نسبت به شلوار، کارایی بیشتری برای گرم نگاه داشتن بدن را دارد: «ساپورت پشمی گرم است. به پاها می‌چسبد و نمی‌گذارد هوا وارد شود. شلوار پارچه‌ای گرم نمی‌کند... شلوار جین اگر خیس شود خیلی دیر خشک می‌شود. جنس خود جین سرد است. شلوارهای پشمی کلفت هم بدن را می‌خورد و اذیت می‌کند.»

البته این زن جوان از ساپورت‌‌های «ویسکوز» هم صحبت می‌کند که جنسی پلاستیکی و براق دارند و برای زیبایی و «تیپ زدن» استفاده می‌شوند.

یک زن ۴۴ ساله معتقد است که مهمترین مسئله در لباس پوشیدن سلیقه اشخاص است و می‌گوید: «ممکن است یک نفر دنبال مد باشد و یک نفر دیگر نباشد. این خودش یک سلیقه است. اینها دوست دارند همه زن‌ها چادر بپوشند. این همه حرص و جوش که می‌خورند درباره مانتو به خاطر این است که نمی‌خواهند حجاب از مانتو به چیز دیگر تبدیل شود.

...در تلویزیون یک برنامه گذاشته بودند و از مسئولین می‌پرسیدند چرا مانتوهای جدید دکمه ندارد؟ اگر راست می‌گویند و به فکر مردم هستند چرا درباره مشکلات اقتصادی برنامه نمی‌گذارند؟ قیمت ماشین هر روز بالا می‌رود و به حرف دولت و مجلس گوش نمی‌دهند. حریف دلال‌ها نیستند؛ روزشان فقط به زن‌ها می‌رسد. مشکلات مملکت ما مهمتر از دکمه مانتو است که درباره آن میزگرد درست می‌کنند.»

شبکه نامرئی مقاومت

یک زن ۲۴ ساله معتقد است که با وجود همه فشارها درباره حجاب، امکان برخورد «همیشگی» با دختران و زنانی که دوست دارند لباس خود را آزادانه انتخاب کنند وجود ندارد.

به عقیده وی، طرح‌های مربوط به حجاب کوتاه مدت است زیرا «اگر بخواهند هر روز از این طرح‌ها اجرا کنند باید همه نیروهای پلیس را تعطیل کنند و بفرستند در خیابان.»

به گفته این خانم گشت ارشاد «اذیت می‌کند»، اما کارایی ندارد. «مردم به هم خبر می‌دهند. وقتی در یک میدان یا چهار راه گشت ارشاد ایستاده است زن‌هایی که از روبه‌رو می‌آیند به دخترها می‌گویند که گشت ارشاد ایستاده است تا بر گردند» یا «وقتی قرار داریم کسی که زودتر رسیده است به بقیه خبر می‌دهد که گشت ارشاد کجا ایستاده است. بقیه از طرف دیگر خیابان یا میدان می‌روند».

یک خانم ۳۱ ساله از تجربه توقف خودرو و بازداشت به دلیل افتادن روسری‌ روی شانه‌اش می‌گوید:«دقیقاً خروجی اتوبان ایستاده بودند. از این پلیس‌های قد بلند که کلاه کج دارند. مسئول‌شان ریش بلند داشت و خیلی بد صحبت می‌کرد. به زن‌هایی که حجاب‌شان پشت رل افتاده بود می‌گفت هرزه. حرف‌های بد می‌زد... داد می‌کشید.

...همسرم را خواستند کلانتری. به او غیر مستقیم تکه می‌انداختند که بی غیرت است و از این حرف‌ها تا عصبانی شود. برگه را امضا کرد و دست مرا گرفت. به ماموری که به او می‌گفت بی‌غیرت، گفت: بی‌غیرت کسی است که نان حرام سر سفره زن و بچه‌اش ببرد. بی‌غیرت کسی است که کاری کند مردم برای پدر و مادرش فحش بفرستند. داشت دعوای‌‌شان می‌شد. مردم و سربازها به زور آنها را جدا کردند.

من خیلی مراقب هستم که دیگر روسری از روی سرم نیافتد تا همسرم به خاطر من اذیت نشود، ولی از اینکه از من حمایت کرد و جواب پلیس‌ها را داد خیلی دلم خنک شد.»