زنانه‌تر شدن فقر در ایران؛ اشتغال زنان در روستا بهتر از شهر

نرخ بیکاری زنان ۲۰ تا ۲۴ساله ایرانی در مناطق روستایی از مناطق شهری پایین‌تر است. این آمار نشان می‌دهد وضعیت اشتغال زنان در روستا از وضعیتی بهتر از شهر برخوردار است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در زمستان سال ۹۲، نرخ بیکاری زنان در شهر ۵۴/۱ درصد (مردان ۲۳/۸درصد) و در روستا ۲۸ در صد (۱۸/۴) است.

نرخ بیکاری این زنان از ۵۵ سالگی به بعد صفر می‌شود. این نرخ در بین زنان شهری اما از ۶۰ سالگی به بعد به صفر می‌رسد.

روزنامه شرق روز دوشنبه ۳۰ تیرماه در گزارشی نوشته است: «پایین‌تر بودن نرخ بیکاری زنان جوان در مناطق روستایی کشور نه به‌دلیل افزایش فرصت‌های شغلی در این مناطق، بلکه به‌خاطر مشارکت زنان روستایی در کارهای زراعی، دامداری، مرغداری و صنایع دستی است؛ از آنجا که نتایج کار آنها منجر به افزایش درآمد خانوار خواهد شد، آنها در زمان سرشماری، خود را شاغل اعلام می‌کنند.»

این آمار در حالی اعلام شده که از سوی مرکز آمار ایران مشخص نشده «نرخ اشتغال زنان روستایی و شهری» بر اساس گفته‌های خودشان استخراج شده یا حاصل اطلاعات ثبت شده افرادی است که دارای قرارداد استخدام هستند؛ یعنی کسانی که بر اساس قرار داد کاری، بیمه هستند و طول مدت استخدام‌شان بر حقوق بازنشستگی‌شان تاثیر می‌گذارد.

زنان دستفروش در شهرهای شمالی

شمار زیاد زنان فروشنده محصولات کشاورزی در بازارهای شهرهای شمالی ایران، صرف نظر از قرارداد کاری، بیمه و حق بازنشستگی، اشتغال بخش وسیعی از زنان مناطق روستایی را نشان می‌دهد.

این زنان در مناطق یادشده «نه‌ تنها در امور کشاورزی فعال هستند، بلکه محصولات باغ یا باغچه خود را نیز برای فروش به بازار می‌آورند». این حضور اما در شهرهای غربی و جنوبی کشور کاهش می یابد.

نرخ بیکاری زنان جوان در مناطق شهری استان‌های لرستان، کرمانشاه و زنجان بیش از  ۸۰درصد است. این نرخ گویای شرایط نامناسب این استان‌ها برای اشتغال زنان است. نرخ بیکاری مردان جوان نیز در مناطق شهری استان‌های کرمانشاه و گیلان بیش از ۵۰ درصد است.

روزنامه شرق نوشته است: «یکی از ویژگی‌های بازار کار ایران عدم تعادل آن است که این عدم تعادل به‌ لحاظ نرخ بیکاری متفاوت در استان‌های مختلف کشور، در میان گروه‌های سنی مختلف و به‌ لحاظ جنسیتی بسیار مشهود است به طوری که در استانی نظیر یزد نرخ بیکاری جمعیت ۱۵سال به بالا در زمستان ۹۲ معادل ۲/۵ درصد بوده که به تفکیک دو گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ و ۱۵ تا ۲۹ سال به ترتیب ۳/۱ و ۶/۳ درصد گزارش شده است.»

زنانه شدن فقر 

«عدم تقارن جنسیتی» یکی از مشکلات بازار کار در ایران است. وضعیت بیکاری دانش‌آموختگان از افراد کم‌سواد بحرانی تر است و بر اساس اطلاعات موجود، «نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی چندین برابر افراد کم‌سواد و دارای تحصیلات متوسط است».

در دی ماه سال گذشته در «همایش ملی بانوان» در تهران اعلام شد که تنها ۲۵ درصد زنان تحصیلکرده ایران جذب بازار کار می‌شوند و باقی خانه‌دار و بدون شغل هستند.

«نبود سرمایه‌گذاری»، «کمبود درآمدهای ارزی»، «مشکلات بانک‌های کشور به‌ دلیل برداشت‌های بی‌حساب هشت سال گذشته»، «نبود مواد اولیه»، «رقابت‌ناپذیری اقتصادی»، «بیکاری بالا» و مشکلاتی ازاین‌دست مهم‌ترین موانع اشتغال در کشور هستند و شکی نیست در چنین شرایطی، زنان نخستین قربانیان شرایط نامطلوب اقتصادی هستند.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران علاوه بر فاصله مشارکت اقتصادی زنان تا سطح مطلوب، در زمستان سال گذشته نرخ مشارکت اقتصادی کشور نسبت به فصل قبل از آن ۳/۱ درصد کاهش یافته است.

بررسی شاخص‌ها طی سال‌های ۸۴ تا ۹۲ نشان می‌دهد نرخ مشارکت در این سال‌ها به‌طور محسوسی روندی رو به کاهش داشته و حدود ۴/۳ درصد افت کرده است.

چندی پیش شهیندخت مولاوردی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، درباره وضعیت نامناسب اشتغال زنان گفت: «حدود ۱۲ درصد زنان ایرانی، شاغل هستند و این آمار در خوشبینانه‌ترین حالت ۱۴ درصد است. از سوی دیگر سه درصد نمایندگان مجلس را زنان تشکیل می‌دهند و ۱/ ۱۲ درصد زنان، سرپرست خانوار هستند که ۸۲ درصد آنان بیکارند.»

به گفته وی ایران به سمت زنانه شدن سرپرستی خانوار، سالمندی زنان و همچنین زنانه شدن فقر پیش می‌رود و باید به این پدیده توجه شود.