تحکیم قدرت با شلاق

در ماه رمضان امسال در  شیراز  و کرمانشاه، هفت نفر را به جرم روزه خواری در ملاءعام شلاق زدند. این  در حالی است که در قانون مجازات اسلامی به صراحت از جرم «روزه‌خواری» صحبت نشده، اما در ماده ۶۳۸ این قانون آمده که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی جرم است.

میشل فوکو در کتاب« مجازات و تنبیه» توضیح می دهد که چطور قدرت در حکومت مطلقه در اراده شاه یا دولت متمرکز می شود. در چنان جوامعی مردم مجبور هستند از اراده و قوانینی که شاه تعیین کرده است پیروی کنند، در غیر این صورت مجازات های بی رحمانه ای انتظار آنان را می کشد. وقتی کسی  قانونی را زیر پا می گذارد مجازات او به عنوان مجرم به صورت اعدام در ملاءعام یا شیوه های دیگر قتل و شکنجه، به شیوه ای بسیار خشن و سرکوبگر صورت می گیرد. در گذشته اجرای عمومی خشونت به دست  جلاد به این علت بود تا قدرت حاکم به نمایش گذاشته شود و مردم از شدت رعب و وحشت، به قوانین حاکم پایبند بمانند.

به گفته  فوکو چنین مجازات و خشونتی، به طور مستقیم بر بدن مجرم اعمال می شود. حاکم بدن مجرم را نابود می کند؛ بدن کسی را که قانون شکنی کرده و قانون شکنی یعنی زیر پا گذاشتن اراده  حاکم. این شیوه مجازات در قرون وسطای اروپا شیوه غالب مجازات بود.

شلاق و اعدام در ملاءعام در ایران کماکان اجرا می شود و استدلال حکومت این است که این عمل درس عبرتی برای دیگران خواهد شد. این درحالی است که در سه ماه اخیر بحث تحمیل اجباری دین حتی بین سران نظام محل مناقشه بوده است. تلاش حکومت برای تحمیل دین از یکسو و مقاومت مردم از سوی دیگر تضاد آشکاری در جامعه به وجود آورده است. چرا حکومت ایران تا این حد به کنترل بر بدن فرد اهمیت می دهد؟

در یک گزارش رادیویی، در پیوند با  اتفاق های اخیر و تحمیل دین به مردم  با دو شهروند ایرانی و همچنین سعید پیوندی، جامعه شناس و پژوهشگر ساکن پاریس گفت‌وگویی کرده ایم.  

برای موسیقی متن این برنامه از کار تازه مسلم رسولی به نام فاستالژیا استفاده شده است.