بیانیهی کانون صنفی معلمان ایران به مناسبت پنجم اکتبر، روز جهانی معلم
سازمان یونسکو و آموزش جهانی: «سرمایهگذاری برای معلم، سرمایه گذاری برای آینده است.»
کانون صنفی معلمان ایران (تهران) به مناسبت سیزدهم مهر ماه، مطابق با پنجم اکتبر، روز جهانی معلم، بیانیهای صادر کرد. متن کامل این بیانیه که در تارنمای حقوق معلم و کارگرمنتشر شده، به شرح زیر است:
به نام خداوند جان و خرد
در دوران انفجار اطلاعات و همهگیر شدن رسانهها و کوچک شدن جهان،واژههایی مانند جهانیشدن، جهان شهروندی، اخلاق جهانی و …. بسامد فراوانی یافته است. همبسته شدن رویدادهای جهانی و فروریزی مرزها و دیوارهای آهنین میان کشورها بیش از پیش به چشم میآید. در جهان امروز آلودگی محیط زیست تنها گریبان کشورهای بیمبالات دراینباره را نمیگیرد و آسیب دیدگی لایه اوزن همه ی ساکنین زمین را به چالش گرفته است. جنگ در اکراین دامن هواپیمای مالزیایی و سرنشینان نگون بخت آن را میگیرد و انقلابهای عربی در تونس و مصر سیل آوارگان را به مرزهای اروپای سبز میرساند. ظهور آدم کشانی مانند طالبان و داعش افزون بر درگیر کردن بسیاری از کشورهای خاورمیانه، پای کشورهایی از دورترین نقاط جهان را به افغانستان و عراق و سوریه باز میکند و امروز بیش از هر زمان دیگر احساس ” بنی آدم اعضای یک پیکرند” را به ذهن متبادر مینماید. در این جهان پر آشوب، روزهایی با پیشوند جهانی به چشم میخورند که نشان از دردهایی مشترک دارند و شاید درمانی مشترک! روزهای جهانی محیط زیست، هوای پاک، مبارزه با بیماریهایی مانند سرطان، ایدز و همینطور روز صلح، کارگر، … از آن جملهاند. پنج اکتبر برابر با سیزده مهرماه نیز به عنوان “روز معلم” در جهان نکو داشته میشود. یونسکو با همکاری سازمان ملل و آموزش بینالملل این روز را در سراسر جهان به یادآوری جایگاه معلم و نقش او در دگرگونی اندیشهها و باورها جشن میگیرد و پاس میدارد.
در ایران اما به دلایلی ناروشن این روز که به هیچ روی جنبه ی سیاسی ندارد، به سکوت برگزار میشود. گرچه این سکوت رسمی، مانعی برای بازاندیشی درباره ی آموزش و پرورش ایران و نسبت آن با آموزش و پرورش پیشرو در جهان، همچنین بررسی جایگاه معلمان در ایران نیست.
در میان اکثر کشورهای دنیا مسئولیت دولتها برای تأمین آموزش و بهداشت همگانی امری پذیرفته شده است. در ایران نیز طبق قانون اینچنین است! اما همواره این دو امر حیاتی مورد غفلت واقع شدهاند. در حالی که سالانه میلیاردها تومان برای مقابله ی اغلب بی ثمر با ناهنجاریهای اجتماعی و درمان بیماریهای قابل پیشگیری هزینه میکنیم؛ نه تنها حاضر به پرداخت نیمی و یا حتی کمتر از آن مبلغ برای تقویت آموزشهای پایه ای و پیش گیری از نابسامانیهای اجتماعی نیستیم، که سال به سال سهم آموزش را از مجموعه ی اعتبارات دولتی کاهش هم دادهایم. در مقابل، با انواع ترفندها تلاش شده بار هزینههای آموزشی بر دوش ناتوان اکثریت ملت گذاشته شود. درحالیکه به نام مشارکت دادن مردم انواعی از مدرسههای غیردولتی، نمونه دولتی، هیئت امنایی، هوشمند… و پدیده ی نوظهور مدارس اجاره ای را شاهد هستیم؛ دولتهای مختلف هرگز حاضر نبودهاند اندک اختیاری به سرمایه گذاران و یا والدینی بدهند که با پول خود نیازهای مدرسه را تأمین مینمایند. دولتهای مختلف نه تنها حاضر نبودهاند اندکی از تمرکزگرایی شدید حاکم بر آموزش و پرورش بکاهند بلکه در طی سالهای اخیر همواره تلاش شده بار ایدئولوژیک درسها را افزایش دهند و بر حاکمیت دولت سالاری در آموزش بیفزایند. این نوع آموزش به دلیل تنگ نظریها و تمرکزگرایی شدید، مانع ابتکارات منطقه ای و درون زا در مدارس شده از موانع مهم مشارکت معلمان، والدین و دانش آموزان در پیشبرد امور مدرسه است. جدا افتادگی مدرسههای ما از تحولات نوین آموزش در جهان و حتی از تحولات در متن جامعه و خانواده ایرانی یکی از نتایج چنین روشی در آموزش است.
از زیانهای دیگر این روش کاهش ارزش و کرامت شغل معلمی است. این شغل که در یک بستر مناسب میتواند سرشار از نوجویی، خلاقیت و نشاط باشد، زیر سایه ی سنگین بوروکراسی و حاکمیتِ بخش اداری بر جزئیترین امور مدارس، معلمان را به وظیفه بگیرانی تبدیل مینماید که به رغم عدم رضایت شدید از نادیده گرفته شدن از جانب تصمیم گیران، کوچکترین تمایلی برای یاری رساندن به تغییر شرایط کسالتبار مدارس از خود نشان نمیدهند.
روز جهانی معلم همچنین فرصتی است برای یادآوری این نکته که در دنیای امروز حکومتهایی از رضایت نسبی مردمی و در نتیجه ثبات و امنیت بالاتر برخوردارند که فرصتهای بیشتری به مردم برای مشارکت سازمان یافته در امور مختلف جامعه را میدهند. توده گرایی و مطرح نمودن شعارهای عوام پسند روی دیگر سکه ی ضدیت با نهادهای مدنی و سازمان یافتگی مردم در قالب تشکلهای مردم نهاد است. کانون صنفی معلمان از دولت تدبیر و به ویژه وزارت خانههای کشور و آموزش و پرورش به طور جدی انتظار دارد با استفاده از چنین مناسبتهایی به وظیفه قانونی خود عمل کرده و شرایط مناسب برای فعالیت آزادانه ی نهادهای مدنی را فراهم نمایند. همچنین در این روز که امسال مصادف با یکی از بزرگترین عیدهای مسلمانان است، شرایط آزادی معلمانی که به دلیل فعالیتهای صنفی اما با اتهامات سیاسی و امنیتی به زندان محکوم شدهاند فراهم آورده شود.
کانون صنفی معلمان در روزی که در دنیا به نام معلم نامیده شده است، از دولت محترم میخواهد همان گونه که در پی بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصادی و سیاست خارجی کشور میباشد؛ با استفاده از چنین فرصتهایی در پی التیام بخشیدن پاره ای از زخمهایی باشد که به ویژه در دولتهای نهم و دهم بر پیکر فرهنگ و آموزش در این کشور وارد شده است. از نگاه ما برای جلوگیری از بیشتر شدن شکاف عمیق میان آموزش کشور با آموزش پیشرو در جهان، انجام اقدامات زیر بسیار ضروری است:
– ما نیازمند دگرگونی عمیق در الگوها و نظام آموزشی کشور هستیم. بازی با اعداد آنگونه که در سالهای اخیر صورت گرفته راه به جایی بهتر از شرایط کنونی نخواهد برد. میلیونها کودک و نوجوان ایرانی یعنی بهترین سرمایههای کشور در نظام خلاقیت کُش کنونی، در بهترین حالت، به انباری برای انباشتن اطلاعات غیر ضروری تبدیل میشوند که گرچه مطالب نیازموده زیادی را در حافظه دارند اما «سواد زندگی» ندارند.
– آموزش با کیفیت حق انسانی و قانونی تمام فرزندان این سرزمین است. اگر به دنبال عدالت، امنیت و ثبات اجتماعی، برتری علمی دست کم در منطقه، بهرهوری بالای اقتصادی و… هستیم، به نام کمبود منابع با تبدیل نمودن آموزش باکیفیت به کالایی گرانقیمت، کودکان نه چندان کم تعداد غیر برخوردار در جامعه را از این حق انسانی محروم نکنیم. بیتردید سرمایهگذاری برای آموزش اینان بیش از انرژی هسته ای و ابزارهای رزمی بر توسعه امنیت و ثبات کشور میافزاید.
– مشارکت رمز بهبود شرایطِ آموزش در کشور است. اگر دولتها میخواهند حامی آموزش و پرورش عمومی باشند، لازم است با فاصله گرفتن از دولت سالاری و با ظرفیت سازی، زمینه ی مشارکت گسترده معلمان، کادر مدارس، خانوادهها و نهادهای مدنی در امور آموزش و پرورش را فراهم نمایند. به خانوادهها نباید به عنوان منبع تأمین مالی مدرسه و به معلمان نباید به مثابه سربازان گوش به فرمان نگاه کرد.
– در روز جهانی معلم ما خواهان آزادی معلمان زندانی، توقف اجرای حکم همکارانی که احکام قضایی یا اداری دارند و همچنین بازگشت به کارِ فوریِ آن تعداد از همکارانی هستیم که با اتهامات سیاسی و صنفی سالهایی از عمر خود را در زندان به سر بردهاند. و به دلیل واهی عدم حضور در محل کار (حتی قبل از شروع دوران محکومیت) از آموزش و پرورش اخراج شدهاند و سوابق و تجربیات گاه تا حدود بیست سال آنان نادیده گرفته شده است. این همکاران حتی اگر جرمی هم مرتکب شده بودند، تاوان آن را پرداختهاند. بنابراین دلیلی برای ادامه اخراج آنان وجود ندارد. لازم است وزارت آموزش و پرورش دولت تدبیر زمینه بازگشت به کار سریع آنان را فراهم نماید. اصلی که حتی در دوران سیاه پهلوی نیز دستکم در مورد معلمان و استادان دانشگاه رعایت میشد و پس از طی دوران محکومیت، به شغل قبلی خود باز میگشتند.
باری در جهان همبسته و البته آشفته کنونی، جایگاه پیامبر گونه معلم بر کسی پوشیده نیست. او از سویی برخاسته از متن جامعه و آشنا با همه کاستیها و ارزشهای سرزمینی خویش است و از دیگر سو پرچمدار دگرگونیهای سازنده و تازه در کشور و جهان خویش. معلم در جهان دهکده شده ی کنونی باید مانند هر اندیشمند دیگری جهانی بیندیشد و بومی عمل کند. پس بیگمان باید فرهیخته ای باشد در تراز جهان کنونی – با همه دردهای کهنه و تازهاش. جهان امروز معلمی میخواهد که نقش سنتی و دایره المعارفی خویش در آموزش دانشهای بیفایده و دور از زیست روزمره کودکان و نوجوانان را به فراموشی سپارد و دانش آموزان را همچون راهنمایی کار بلد و خردمند به سوی زیستی اخلاقی – انسانی هدایت نماید. پیش نیاز پرورش چنین معلمانی، سرمایه گذاری و تمرکز بر جایگاه و نقش او در جامعه خویش و جامعه ی جهانی است. از این روست که شعار امسال سازمان یونسکو و آموزش جهانی نیز بر هزینه کرد برای معلم تاکید دارد.
«سرمایهگذاری برای معلم، سرمایه گذاری برای آینده است.»
کانون صنفی معلمان ایران (تهران) – ۱۲/۷/۹۳
لینک مطلب در تریبون زمانه
نظرها
نظری وجود ندارد.