گونتر گراس: جنگ جهانی سوم درگرفته

گونتر گراس، نویسنده نام‌آشنای آلمانی و برنده نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۱ اعلام کرده بود که به دلیل کهولت سن رمان تازه‌ای نمی‌نویسد، با این حال جلسه سخنرانی او که ۸۷ سال دارد، در دانشگاه هانوفر در آلمان بسیار پررونق بود.

رسانه‌های آلمانی‌زبان گزارش داده‌اند که سالن «آئودی‌ماکس» دانشگاه هانوفر لبریز از دانشجویان و مردم علاقه‌مند بود. اشپیگل آن‌لاین نوشته است که دانشگاه هانوفر آخرین بار هنگام سخنرانی یورگن هابرماس چنین جمعیتی را به خود دیده بود.

تلاش به سوی قله‌ها

مجری برنامه ابتدا با نقل قولی از «افسانه سیزیف» آلبر کامو سخن را آغاز کرد. کامو در «افسانه سیزیف» می‌نویسد: «من سیزیف را در دامنه کوه رها می‌کنم (…) همان تلاش به سوی قله‌ها کافی است که قلب انسان را آکنده کند. باید سیزیف را خوشبخت شمرد.»

کامو بر آن بود که پوچی از همزیستی انسان و دنیا در وجود می‌آید. رویارویی انسان با دنیاست که پوچ و بی‌معناست. چاره کار هم این است که بر این پوچی چیره بشویم. آینده‌ای در کار نیست. از همین لحظه هیجان‌انگیز باید برخوردار شد. لذت بردن از تداوم حال؛ این است کمال مطلوب پوچی. آیا به راستی می‌توان «از همین لحظه هیجان‌انگیز» لذت برد؟

گونتر گراس در پاسخ گفت: «تا زمانی که سنگ می‌غلتد، برای من آن لحظه هیجان‌انگیز وجود دارد.»

او در ادامه سخنانش، روشنفکران را به بی‌اعتنایی نسبت به رویدادهای روز متهم کرد و همانطور که انتظار می‌رفت به شعر جنجال‌برانگیز «آنچه باید گفت» که پس از انتشارش در ۴ آوریل ۲۰۱۲ جنجالی در جهان برانگیخت اشاره کرد. گراس گفت: «منتقدان این شعر، متن را درک نکرده‌اند.»

آنچه باید گفت

او در شعر «آنچه باید گفت»، اسرائیل را خطری علیه صلح جهانی قلمداد کرده بود. او در این شعر همچنین ساختن بمب اتم از سوی ایران را مورد تردید قرار داد و حمله نظامی به ایران را به‌دلیل آن‌که «مشکوک به ساختن بمب اتم» است عامل از بین بردن

«مردم اسیر یک قلدر» در ایران دانست. گراس سیاست خارجی آلمان در قبال اسرائیل را نیز به باد انتقاد گرفت و ادعا کرد که دولت آلمان با پرداخت غرامت جنگی به اسرائیل کمک می‌‌کند.

گراس در فرازی از سخنانی که در دانشگاه هانوفر ایراد کرد تلاش کرد یک بار دیگر به انتقادها از شعر «آنچه باید گفت» پاسخ دهد. او گفت: «اتهام ضدیت با یهود سخن مبتذلی بیش نیست. واقعیت این است که تاوان کشتار یهودیان توسط آلمانی‌ها را اکنون فلسطینی‌ها می‌پردازند؛ زمین‌هایشان را تصاحب می‌‌کنند و روستاهاشان را با خاک یکسان می‌کنند و در این بین اسرائیل هم یک قدرت اتمی غیر قابل کنترل است، مثل پاکستان.»

جنگ جهانی سوم

گونتر گراس سپس درباره جنگ‌‌های منطقه‌ای در خاورمیانه و در شرق اوکراین و در برخی از کشورهای آفریقایی گفت: «اگر بخواهیم واقعیت را به شکل رادیکال بیان کنیم، باید بگوییم که مدتی‌ است جنگ جهانی سوم درگرفته. هر چه که می‌گذرد بر تعداد کشورهای در جنگ اضافه می‌شود.»

گونتر گراس سپس به چشم‌انداز دموکراسی در آینده اشاره کرد و گفت: «نه راستگرایی رادیکال و نه اسلام، هیچ‌یک خطری برای دموکراسی‌های غربی نیست. لابی‌گری در پارلمان اروپا و در کشورهای اروپایی‌ است که دموکراسی را به خطر انداخته است.»

سخنرانی گونتر گراس به شکل گفت‌و‌گو با یک اندیشمند آلمانی به نام اسکار نگت که‌ هم‌نسل گراس است برگزار شد و پس از ۹۰ دقیقه به پایان رسید. عده‌ای از دانشجویان با در دست داشتن پرچم اسرائیل به سخنان گونتر گراس درباره اسرائیل اعتراض کردند.

مشهور‌ترین رمان گونتر گراس «طبل حلبی» نام دارد که در سال ۱۹۵۹ منتشر شد. از دیگر رمان‌های مشهور او می‌توان به «سال‌های سگی»، «موش و گربه»، «ماده‌موش» و «قرن من» اشاره کرد.