قفل مجلس بر صندلی وزیر علوم باز نشد

مخالفت قاطع اصولگرایان در رای‌گیری به نفع دانش آشتیانی‌‌، به معنای ادامه بلاتکلیفی در وزارت‌علوم است و تا انتخاب گزینه بعدی و پیشنهاد آن به مجلس از سوی رییس جمهور٬ کارها در این وزارت‌خانه همچنان با سرپرست اداره خواهد شد.

صندلی وزیر علوم در کابینه حسن روحانی باز هم خالی ماند و اصولگرایان حاکم بر مجلس شورای اسلامی حاضر نشدند صلاحیت «فخرالدین احمدی دانش آشتیانی» را برای تصدی این پست تایید کنند. او تنها رای موافق ۷۰ نفر از نمایندگان را جلب کرد در حالی که ۱۷۱ نفر با انتخاب‌اش به عنوان وزیر‌علوم مخالفت کردند و ۱۶ نفر نیز نظر ممتنع داشتند.

تلاش ناکام روحانی

رای عدم اعتماد به دانش آشتیانی غیرمنتظره نبود و بسیاری از چهره‌های موثر اصولگرا در مجلس شورای اسلامی طی یک هفته گذشته به شکلی صریح و علنی هشدار داده بودند که اجازه نشستن او بر کرسی وزارت علوم٬ تحقیقات و فناوری را نخواهند داد. دلایل مخالفت‌ها با دانش آشتیانی دقیقا همان موضوعاتی بود که درباره گزینه‌های پیشین نیز از سوی اصولگرایان مطرح شد.

آنها می‌گویند که حسن روحانی در انتخاب گزینه‌های وزارت علوم از سوی اصلاح‌طلبان تحت فشار است و افراد پیشنهاد شده نیز همگی با اعتراض‌های بعد از انتخابات ریاست‌‌جمهوری سال ۱۳۸۸ همراهی‌ کرده‌اند. اعتراض‌هایی که به تعبیر آنها « فتنه»‌ای علیه نظام بوده است.

رئیس‌‌جمهوری ایران که صبح سه شنبه ۲۷ آبان، برای دفاع از وزیر‌ پیشنهادی‌اش به مجلس آمده بود این اتهام‌ها را رد کرد. او با تاکید گفت که در انتخاب وزیرانش تحت هیچ فشاری قرار نداشته و اتفاقا این اصولگرایان بود‌ه‌اند که ابتدا دانش آشتیانی را به او پیشنهاد کردند. روحانی از دانش‌آشتیانی به عنوان کسی یاد کرد که در صورت کسب رای اعتماد می‌تواند « دانشگاه را اسلامی‌تر و اخلاقی‌تر کند.» این تلاشی برای متقاعد کردن اصولگرایانی بود که از بابت کمرنگ شدن ارزش‌های اسلامی در دانشگاه‌ها ابراز نگرانی می‌کنند ولی نتیجه رای‌گیری نشان داد که این تلاش بی‌فایده بوده است.

بسیجی بودن هم کارساز نشد

اصولگرایان جلسه رای اعتماد را فرصت مناسبی دیدند تا حمله‌‌‌ای هماهنگ علیه اصلاح‌طلبان را در صحن علنی مجلس ترتیب دهند. قاسم جعفری سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، در توضیح دلیل مخالفت خود با دانش آشتیانی اعلام کرد که «همه وزرای پیشنهادی علوم از گروه وزیر دوران اصلاحات و تیم آن‌ها هستند.» موضعی که در سخنان «سید حسین نقوی حسینی» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز تکرار شد و او نیز با اصلاح‌طلب دانستن دانش آشتیانی گفت که « گویا وزارت علوم سهم حزب مشارکت منحله است.» ولی « اگر ۲۰ نفر دیگر نیز معرفی شوند و ویژگی‌های میلی منفرد، توفیقی، فرجی دانا و دانش‌ آشتیانی را داشته باشند این مجلس به آنان رای نخواهد داد.»

حزب مشارکت بزرگ‌ترین تشکل اصلاح‌طلبان در دوره ریاست دولت محمد‌خاتمی بود اما بسیاری از اعضای آن به دلیل اعتراض‌ به آنچه تقلب و دستکاری در نتایج انتخابات ریاست‌ جمهوری سال ۱۳۸۸ می‌خواندند٬ بازداشت شدند و حزب نیز از فعالیت بازماند. تقوی در سخنان خود خطاب به روحانی گفت: «زمانی که دولت شما در آرایش سیاسی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان با اختلاف حدود ۲۵۰ هزار رای موفق شد، خط بطلانی بر تفکر فتنه‌گران کشیده شد... این انتخابات ثابت کرد که نظام جمهوری اسلامی پاک‌ترین نظام سیاسی در انتخابات است، چون حافظ ۲۵۰ هزار تفاوت رای بود و دولت شما رای آورد و کار را شروع کرد.»

بیشتر بخوانید: مجلس به دانش آشتیانی رای اعتماد نداد

علیرضا زاکانی دیگر مخالف دانش آشتیانی برای اثبات اتهام همراهی وی با اعتراض‌ها به نتیجه انتخابات سال ۱۳۸۸ به سخنرانی بسنده نکرد و کلیپی را به نمایش گذاشت که وی را در حال سخنرانی در یک تحصن دانشجویی نشان می‌داد. او نیز دانش‌آشتیانی را از موسسان حزب مشارکت معرفی کرد و گفت وی بیانیه‌های مختلف را امضا کرده‌ است که اسناد آن نیز موجود است. دانش آشتیانی این موضوع را رد کرد و در دفاع از خود گفت:« بنده موسس نبودم بروید از وزارت کشور بپرسید ببنید اسم من جزو آن هست یا خیر، اما بله در جبهه مشارکت حضور داشته‌ام اما حضور فعال نداشتم.»

او ناگزیر شد بخش عمده‌ای از زمان ۳۰ دقیقه‌ای‌‌اش برای دفاع از خود و بیان برنامه‌‌هایش را صرف پاسخگویی به اتهام‌ها درباره جهت‌گیری سیاسی‌اش کند. دانش‌اشتیانی حتی برای جلب همدلی اصولگراها گفت « خودم بسیجی هستم٬ دست بسیجی ها را می بوسم، وزیر شوم نهایت همکاری را با بسیج دانشجویی خواهم داشت.» او همچنین به منتقدانش گفت که « اگر می‌خواهید دانشگاهی آرام داشته باشید اگر می‌خواهید دانشگاهی طرفدار نظام و برای تولید ثروت داشته باشید به من رای دهید.»

حامیان دانش‌‌اشتیانی در مجلس نیز اتهام‌های سیاسی علیه وی را رد کردند. علی مطهری شاخص‌ترین چهره در میان موافقان بود. او از اصولگرایان خواست « کاری نکنند که از مجلس نهم خاطره بدی در ذهن مردم باقی بماند.» مطهری گفت که « وقتی افراد با سابقه درخشان در انقلاب اسلامی را حامی فتنه معرفی می‌کنید، این سئوال برای مردم ایجاد می‌شود که این چه فتنه‌ای است که برخی از انقلابیون و نخبگان کشور طرفدار آن هستند، نکند این جریان بهره‌ای از حق داشته باشد.» به تاکید او «خیلی از حرف‌های برخی نمایندگان به نفع موسوی و کروبی تمام می‌شود.»

تنش ادامه می‌یابد

با ناکامی چهارمین وزیر در کسب اعتماد اصولگرایان مجلس، باز یک فرصت سه ماهه پیش روی رئیس‌جمهور است تا گزینه بعدی خود را برای وزارت علوم معرفی‌کند. تا آن زمان مسئولیت‌ها به عهده محمدعلی نجفی چهره‌ نزدیک به اصلاح‌طلبان است که اصولگرایان این یکی را مجبورند تحمل کنند چون اختیار انتخاب سرپرست با رییس‌جمهور است.

به نظر می‌رسد که دولت و مجلس این وضعیت پرکشش کنونی را برای خود یک موفقیت تلقی می‌کنند. روحانی می‌داند که ایستادگی‌اش در انتخاب وزیری با گرایش‌های اصلاح‌طلبانه باعث کسب محبوبیت در میان جامعه جوان دانشگاهی خواهد شد که بخش مهمی از پایگاه رای وی را هم تشکیل می‌دهد.

اصولگرایان هم با قدرت‌نمایی می‌خواهند نشان دهند که از همگرایی برخوردارند و توان کنترل دولت را دارند. این وضعیت پرکشش دستکم تا اسفندماه سال آینده که انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شود تداوم خواهد یافت.