جایزه ملی کتاب آمریکا برای یک سرباز از جنگ برگشته

جایزه ملی کتاب آمریکا به خاطر مجموعه داستان پیوسته «آرایش دوباره لشکر» به فیل کلی رسید. او که در سال ۱۹۸۳ متولد شده، در این کتاب با شیوه‌ای کاملاً واقع‌گرایانه و بدون پیرایه‌های حماسی و جهت‌گیری‌های ایدئولوژیک از دریچه چشم یک تفنگدار، گوشه‌ای از رویدادهای لشکرکشی آمریکا به عراق را آشکار می‌کند.

«آرایش دوباره لشکر» نخستین کتابی است که فیل کلی منتشر کرده. آخرین بار در سال ۲۰۰۲ «کتاب اول» یک نویسنده جایزه ملی کتاب آمریکا را به خود اختصاص داده بود.

فیل کلی یکی از جوان‌ترین برندگان جایزه کتاب ملی آمریکاست. این جایزه ادبی به ارزش ۱۰ هزار دلار، پس از جایزه پولیتزر از مهم‌ترین جوایز ادبی ایالات متحده آمریکا به شمار می‌آید.

ایوان اوسنوس به خاطر اثر پژوهشی «چین مدرن‌، عصر جاه‌طلبی» جایزه ملی کتاب آمریکا در بخش ادبیات غیر داستانی را به دست آورد. در بخش شعر لوییز گلوک این جایزه را به خود اختصاص داد و جایزه ادبیات نوجوان هم به کتاب «دختر قهوه‌‌ای رویا می‌بیند» اثر ژاکلین وودستون تعلق گرفت.

بی‌پناهی عاطفی و روحی سربازان در جنگ

فیل کلی از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ در استان انبار عراق مستقر بود. او در مجموعه داستان پیوسته «آرایش دوباره لشکر» تجربیاتش از این دوران را به شکل گفتارهای درونی و با یک نگاه انتقادی نسبت به آخرین لشکرکشی آمریکا ارائه می‌دهد.

در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ پس از دستگیری و اعدام صدام حسین، ارتش آمریکا، عراق را برای بازسازی و استقرار دموکراسی اشغال کرده بود. وقایعی که فیل کلی در «آرایش دوباره لشکر» روایت می‌کند ناظر بر این دوره از دومین جنگ عراق است.

فیل کلی در یکی از گفت‌و گوهایی که رسانه‌ها با او انجام داده‌اند می‌گوید: «تفنگداران که من هم یکی از آن‌ها هستم به عراق رفتند که کاری برای عراقی‌ها انجام دهند. آن‌ها با این اعتقاد قلبی به عراق رفتند که روزی عراقی‌ها از زندگی بهتری برخوردار باشند. اما الان اگر به کل وقایع جنگ نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که وضع بدتر شده است.»

او در داستان‌های مجموعه «آرایش دوباره لشکر» به طور اپیزودی سختی‌های جنگ و نومیدی روزافزون سربازان آمریکایی از پایان خوش جنگ در عراق را با طنز و با دیالوگ‌های گزنده که برخی از آن‌ها از فیلم‌های جنگ ویتنام نیز تأثیر پذیرفته است، بیان می‌کند. منتقدان مهم‌ترین درونمایه این کتاب را بی‌پناهی عاطفی و روحی سربازان در جنگ نامیده‌اند.

زبان مجموعه داستان «آرایش دوباره لشکر» سرشار از تعابیر نظامی و اصطلاحات فنی رایج در ارتش آمریکاست. «نظرگاه»‌ای که نویسنده برای روایت داستان‌هایش انتخاب کرده نیز مورد ستایش منتقدان قرار رفته: گفتارهای درونی یک ذهن آسیب‌دیده که هرچند گاه یک بار با تغییر نظرگاه رویدادها را از منظر کل سازمان ارتش نیز بررسی می‌کند. در این دیالوگ بیش از هرچیز «من» ترسخورده و متزلزل یک تفنگدار آمریکایی که پایش به یک جنگ بی‌فرجام کشیده شده، آشکار می‌شود.

در یکی از داستان‌های این کتاب می‌خوانیم: «عجیب است که حتی اگر بدن متلاشی شده باشد و چیزی از آن باقی نمانده باشد، دست یک بچه را می‌توان به عنوان دست یک بچه تشخیص داد.»

سه سال پس از عقب‌نشینی ارتش آمریکا از عراق، اکنون این احتمال وجود دارد که مجدداً آمریکا برای مقابله با تروریست‌های گروه «دولت اسلامی» (داعش) به عراق سرباز بفرستد. «آرایش دوباره لشکر» نوشته فیل کلی در چنین شرایطی یکی از مهم‌ترین جوایز ادبی آمریکا را نصیب نویسنده‌اش کرده است.