هوای اهواز همچنان ناسالم است

رئیس جمهوری ایران در جلسه شب گذشته هئیت دولت، دستور داده تا وزرای نفت و جهاد کشاورزی، رؤسای سازمان‌های محیط زیست و مدیریت و برنامه‌ریزی و استاندار خوزستان موضوع مقابله با ریزگرد‌ها را با فوریت بررسی کنند و گزارشی به دولت ارائه شود.

معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش خوزستان هم گفته که برای مقابله اولیه با پدیده ریزگرد‌ها، ۵۰۰ هزار ماسک در همه مدارس استان خوزستان توزیع می‌شود. این در حالی است که مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست اعلام کرده شدت ریزگرد‌ها در اهواز از نهایت قدرت سنجش آنالایزرهای این سازمان بیشتر است.

آلودگی هوای اهواز که از سه‌شنبه، ۷ بهمن ماه آغاز شده بود، در کمتر از دو روز به پنج برابر و در روزهای بعد حتی به ۶۶ برابر حد مجاز افزایش پیدا کرد.

به گفته شینا انصاری، مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست، در حال حاضر میزان ذرات معلق در شهر اهواز کمی بالا‌تر از ۱۰۰ میکروگرم بر متر مکعب است و با روند رو به کاهش، هوای این شهر در شرایط ناسالم یا هشدار قرار دارد اما از شرایط اضطرار و بحران فاصله گرفته است.

انصاری به خبرگزاری مهر گفته است: «میزان ذرات معلق دراین شهر از ۱۰ هزار ppm گذشته بود اما توان سنجش آن را نداشتیم.»

سقف اندازه‌گیری ذرات معلق در آنالایزرهای ایستگاه‌های سنجش سازمان محیط زیست ۱۰ هزار میکرو گرم بر متر مکعب است و تاکنون در هیچ جا سابقه نداشته که میزان ریزگرد‌ها از این حد ماکزیمم فرا‌تر رود. به همین دلیل در چند روز گذشته، وقتی میزان ذرات معلق در اهواز از این میزان بالا‌تر رفت، سازمان محیط زیست ایران نتوانست مقدار دقیق آن را اندازه‌گیری کند.

در حال حاضر، ۱۷ ایستگاه سنجش آلاینده‌های هوا در خوزستان وجود دارد اما این دستگاه‌ها قابلیت اندازه‌گیری آلاینده‌های آروماتیک (دارای حلقه‌های بنزن) را در هوا ندارد. این آلاینده‌ها را فعلا در خود منبع اصلی آلودگی (بنزین و گازوئیل) اندازه‌گیری می‌کنند. شینا انصاری می‌گوید که برای اندازه‌گیری این آلاینده‌ها تعدادی از ایستگاه‌های سوخت به دستگاه‌های سنجش هیدروکربن‌های آلی از جمله بنزن و آروماتیک‌ها مجهزند که به صورت دوره‌ای میزان این مواد را در خود پایگاه‌های سوخت  اندازه‌گیری می‌کنند.

راه‌حل‌های مقطعی برای مبارزه با ریزگرد‌ها

به دنبال استمرار وضعیت آلودگی در خوزستان، آموزش روش‌های مقابله با ریزگرد‌ها به دانش‌آموزان در مدارس استان و به ویژه در شهرهایی که در معرض مستقیم این آلودگی‌ها هستند در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفته است. قرار شده برای مقابله اولیه با ریزگرد‌ها ۵۰۰ هزار ماسک در همه مدارس استان خوزستان توزیع شود.

همچنین برای آشناکردن دانش‌آموزان با روش‌های مقابله با ریزگرد‌ها قرار است ۲۰۰ هزار بسته آموزشی از طرف معاونت بهداشتی استان تهیه و برای توزیع در مدارس در اختیار آموزش و پرورش قرار گیرد.

محمود معزی، معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش گفته که این وزارتخانه اقدامات کوتاه‌مدت برای مقابله با ریزگرد‌ها را انجام داده است. در آینده نیز قرار است کارگاه‌های آموزش روش‌های مقابله با ریزگرد‌ها برای معلمان برگزار شود و کاشت نهال و گسترش فضای سبز در مدارس صورت گیرد.

در حال حاضر، کانون اصلی تولید ریزگرد در خوزستان، داخلی است اما ریزگردهایی که از کشورهای همسایه وارد خاک ایران می‌شوند شرایط را تشدید کرده‌اند. بنا بر اعلام مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست، بخش‌های جنوبی تالاب هورالعظیم و و محور اهواز و ماهشهر کانون‌های اصلی تولید ریزگرد در داخل کشور و جنوب شرقی کشور عراق کانون برون مرزی ریزگرد‌ها هستند.

رواج بیابان‌زایی در داخل کشور و عدم مدیریت مطلوب آب، در کنار توسعه سدسازی روی رودخانه‌های کارون، کرخه، زاینده‌رود، زرینه‌رود و سیمینه‌رود و... باعث تخریب زیست‌محیطی دریاچه‌ها، تالاب‌ها و دشت‌ها شده است. همچنین، تغییر کاربری‌های جنگلی و قطع درختان به شدت به افزایش ریزگرد‌ها با منشأ داخلی کمک کرده است.

پیش از این، دولت ۵۵۰ میلیارد تومان به مهار ریزگرد‌ها اختصاص داده بود که در آن ارائه خدمات رایگان، پرداخت خسارت به کشاورزان آسیب‌دیده و احیای تالاب‌ها منظور شده بود.

سال ۹۱ نیز مجلس ایران طرحی را پیشنهاد کرد که دولت را موظف به پرداخت فوق‌العاده بدی آب‌وهوا، به کارکنان شاغل در استان‌های مورد هجوم پدیده ریزگرد‌ها به میزان دو برابر مبالغ فعلی و پرداخت خسارت ناشی از این پدیده به کشاورزان، باغ‌داران، زنبورداران، دام‌داران و سایر بخش‌های اقتصادی بر اساس نظر کار‌شناسان سازمان جهاد کشاورزی استان‌های مربوط می‌کرد.

با وجود این طرح‌ها و اقدامات، دولت ایران در مهار ریزگردها چندان موفق نبوده است. سال گذشته ۱۸ نماینده استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی در اعتراض به کمبود بودجه برای مهار ریزگرد‌ها استعفا دادند.

در روزهای گذشته گروهی از اهالی اهواز در اعتراض به بی‌عملی مسئولان در مقابله با آلودگی هوا در این شهر، در یک تجمع اعتراضی و آرام شرکت کردند اما خبرگزاری‌های رسمی ایران این خبر را پوشش ندادند. بیشترین شکایت مردم از عدم اطلاع‌رسانی به موقع و دقیق از سوی مسئولان بوده است.

همچنین قرار بود وزارت بهداشت گزارش دقیقی از تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی و علائم بیماری‌های آن‌ها تهیه کند. اما این گزارش تاکنون منتشر نشده است.

منابع محلی گزارش داده‌اند که بسیاری از شهروندان اهوازی در روزهای گذشته، به دلیل تنگی نفس به اورژانس بیمارستان امام در این شهر مراجعه کرده‌اند.

بر اساس آمار وزارت بهداشت سال گذشته ۸۰ هزار نفر در ایران بر اثر آلودگی هوا و غبار جانشان را از دست دادند.