نوروز در گذر زمان
نوروز، بزرگ ترین جشن ایرانی، هزارههاست که توسط زنان و مردان سرزمین ایران پاسداری و به ما سپرده شده است.
نوروز بزرگترین جشن فلات ایران، جشنی است که از مسلخ جنگها و شکستها و پیروزیها جان به در برده، پوست انداخته و کماکان بر جای مانده است. این جشن ایرانی، با وجود ستم و سرکوب فاتحان، در دورههای مختلف تاریخی بر شمشیر و خون غلبه کرده و هر سال برگزار شده است.
دکتر شکوفه تقی که در رشتههای حقوق قضایی، روانشناسی شناخت و ایرانشناسی در دانشگاههای تهران، گلاسگو و اوپسالا تحصیل کرده است و فوق دکترای مذهبشناسی از دانشگاه ییل دارد، درباره نوروز در ایران می گوید: «این جشن بزرگ هزارههاست توسط زنان و مردان سرزمین ایران پاسداری و به ما سپرده شده است».
ایرانیها هر کجای جهان که باشند هر ساله میکوشند سفره هفت سین بچینند و این مراسم کهن را جشن بگیرند.
آفتاب برای مردم فلات ایران اهمیت بسیاری داشته و زمانی مهمترین ایزدشان بوده است. ایرانیان به آتش که منبع گرما و زندگی است ارج مینهند.
هر سال، لحظهای که آفتاب به برج فروردین وارد میشود، نوروز است. به گفته شکوفه تقی، درباره خاستگاه نوروز بحثهای بسیاری وجود دارد. به عنوان مثال برخی باور دارند که نوروز از بابل آمده است اما نوروز چنان با طبیعت، جغرافیا و آب و هوای فلات ایران همخوانی دارد که بعید است خاستگاهی خارج از فلات ایران داشته باشد.
شکوفه تقی میگوید: «نوروز به تدریج با باورها و رسوم دینی زردشت آمیخته شد و رنگ و بوی زردشتی گرفت. گرچه بر ما روشن نیست که نوروز در آن ایام چگونه جشن گرفته میشد، اما برخی پژوهشگران عقیده دارند که تخت جمشید به منظور برگزاری جشنهای نوروزی بنیان گذاشته شده است.»
او در ادامه میگوید که در نوروزنامه حکیم عمر خیام نیشابوری، آمده است که در ایام باستان، موبد موبدان هنگام نوروز به پادشاه تحفه نوروزی تقدیم میکرده که شامل جام زرین لبالب از می، حلقه زرین، شمشیر، تیردان، نیزه و کمان، اسب، باز سپید و نوجوان زیباروی بوده است. علاوه بر این تحفهها، موبد موبدان، جو تازه به سنبله نشسته را نیز به پادشاه تقدیم میکرده.
در جشنهای نوروز همواره خوان نوروزی چیده میشده که امروز به آن سفره هفتسین میگوییم.
مدرکی وجود ندارد که نشان بدهد در خوان نوروزی صرفاً از هفت سین استفاده میشده اما در این خوان، سمنو، آیینه، شمع و جو تازه روییده شده به نشانه زندگی دوباره، حضور داشته است. نارنج نیز همیشه در خوان نوروزی حاضر بوده. میوهای که در سفرههای هفت سین امروزی حضور ندارد.
شکوفه تقی میگوید: «آنچه درباره تاریخ برگزاری جشنهای نوروز میتوان یافت، بخشی در سنگها، بخشی در کتابها، بخشی در سینه مردم و بخشی در سنتها و در ادبیات ما موجود است».
پس از اسلام، خلفا کوشش بسیاری کردند که این جشن را از رسوم ایرانی حذف کنند اما مردم ایران با دادن باج و مالیات به آنان، سال به سال نوروز را برگزار کردند و این جشن را زنده نگاه داشتند.
دکتر شکوفه تقی درباره نوروز و جشن های نوروزی صحبتهای بیشتری کرده است.
صحبتهای شکوفه تقی را از اینجا بشنوید:
نظرها
Manouchehr Parshad
سلام و درود بر -رادیو زمانه- باد با شادباش های نوروزی ب رای همگان مدیران و کارکنان آن آفرین و قدرشناسی - با تبریکات عید ماندگار و شادی بخش نوروزی برای خانم دکتر شکوفه تقی برای دانش های ژرف و سودمند ابرازی ایشان در مورد تاریخ و فرهنگ و ادب ای ران زمین -که همگی آنان تازه روی و آموختنی بوده و هستند.آیران جاویدان باد با تمامی ت لاشهای آن برای آزادی سیاسی و اجتماعی ایرانیان برای بهزیستی ایرانیان و مردم جهان.نوروز بر همگان مبارک باد! منوچهر \رشاد
hasani
به گزارش رادیو فرانسه، آیتالله صافی گلپایگانی از مراجع تقلید شیعه در قم عموم مردم ایران را در روزهای نوروز که به گفتۀ او مصادف با "ایام فاطمیه" است به عزاداری فراخواند!. این مرجع تقلید این سخن را در دیدار با جمعی از روحانیان حوزۀ علمیه قم ایراد میکرد، اظهار داشت که مردم ایران طرفدار ولایت فقیه هستند و به همین دلیل باید در ایام نوروز با تشکیل مجالس مذهبی «به ذکر مناقب و فضایل حضرت زهرا و عزاداری برای او بپردازند».! در اظهاراتی مشابه، علم الهدی، امام جمعه شهر مشهد، گفت که همزمانی نوروز و ایام فاطمیه نوعی آزمون برای جامعۀ اسلامی است و به همین دلیل این همزمانی و نوروز نباید صبغۀ شعائر مذهبی را تحت الشعاع قرار بدهد.! سعید مهدوی، نمایندۀ رهبر اسلامی در دانشگاه گیلان نیز گفته است که امسال تجمع عزاداران و سوگواران در ایام فاطمیه در میدان شهرداری رشت برگزاری می شود. قرار است خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران،مراسم عزاداری و سوگواری را به مدت پنج شب در "حسینیه امام خمینی" در خیابان فلسطین برگزار کند!