هزار و صد شب پس از «قصه‌ها»ی بنی‌اعتماد
محمد تنگستانی - فیلم «قصه‌های» رخشان بنی‌اعتماد به رغم همه محدودیت‌ها با استقبال مردم مواجه شده. با غلامرضا فرجی مدیر پخش فیلم‌های سینمایی حوزه هنری و مسعود فراستی، سینماگر اصول‌گرا گفت‌و گو کردیم.
محمد تنگستانی
رخشان بنی‌اعتماد، سینماگر سرشناس ایرانی
فیلم «قصه‌ها» به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد حدوداً بعد از هزار و صد شب که از ساخته شدن آن می‌گذرد، روی پرده چند سینمای تهران و در چند شهر دیگر از جمله در اهواز و کرمانشاه و رشت و بندرعباس به نمایش درآمده است.
رخشان بنی‌اعتماد، فیلم «قصه‌ها» را در سال ١٣٩٠ ساخت و تهیه‌کنندگی آن را نیز خود به عهده داشت. گلاب آدینه، فاطمه معتمدآریا، مهدی هاشمی، محمدرضا فروتن، باران کوثری، پیمان معادی، نگار جواهریان، فرهاد اصلانی، عاطفه رضوی و صابر ابر از جمله بازیگران این فیلم هستند.
بر سر نمایش فیلم «قصه‌ها» کشمکشی هم بین کمیسیون فرهنگی مجلس و وزارت ارشاد اسلامی درگرفت. فیلم در کمیسیون فرهنگی مجلس به نمایش گذاشته شد و با وجود مخالفت‌های برخی نمایندگان مانند احمد سالک سرانجام اجازه اکران گرفت.
یکی از عوامل فیلم «قصه‌ها» به رادیو زمانه گفته است: صدا و سیما از پخش تیزر فیلم «قصه‌ها» خودداری کرده. به گفته او مردم تبلیغ این فیلم را خودشان به عهده گرفته‌اند و نتیجه هم تاکنون رضایت‌بخش بوده است. در این میان حوزه هنری از تخصیص سالن‌های نمایش‌اش به این فیلم خودداری کرده است.
با وجود همه این محدودیت‌ها این فیلم در طی فقط ۲۰ روز بیش از ۵۰۰ میلیون فروش داشته.
«حوزه هنری» وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی و از عمده‌ترین متولیان فرهنگی- هنری ایران است که تبلیغ به سود «ارزش‌های اسلامی» و «حکومت اسلامی» در مرکز توجه آن قرار دارد و از آثاری با این مضامین پشتیبانی می‌کند. به دستور آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از فروردین ۱۳۹۳ به این‌سو تعداد سالن‌های سینمای حوزه هنری به ۱۰۰ سالن ارتقاء پیدا کرد.
بیزاری حوزه هنری از حاشیه‌ها
غلامرضا فرجی مدیر پخش فیلم‌های سینمایی حوزه هنری و سخنگوی صنفی نمایش در گفت‌و‌گو با رادیو زمانه ادعا می‌کند که محدودیت سالن‌های سینما برای نمایش فیلم «قصه‌ها»ی رخشان بنی‌اعتماد به رویکرد انتقادی این فیلم در بازنمایی بحران‌ها و مشکلات اجتماعی مانند خشونت خانگی و اعتیاد ربطی نداشته است:
غلامرضا فرجی - سالن‌هایمان کاملاً پر است. جایی نداشتیم برای اکران فیلم «قصه‌ها» نداشتیم. برای حوزه هنری حاشیه‌های این فیلم اهمیت ندارد. سینمادار همه جوانب را می‌سنجد و بنا به جایگاهی که هر فیلم در فروش دارد، تصمیم می‌گیرد که سالن را در اختیار آن فیلم بگذارد یا نه. وقتی فیلم «قصه‌ها» اکران شد، همه سالن‌های ما پر بود.
اما محسن مؤمنی شریف، رییس حوزه هنری اعلام کرده بود که فقط فیلم‌های مورد وثوق حکومت در سالن‌های حوزه به نمایش درمی‌آید. گروهی از نمایندگان مجلس هم رخشان بنی‌اعتماد را به سیاه‌نمایی در فیلم «قصه‌ها» متهم کرده بودند.
حوزه هنری نه تنها وارد بازی‌های حاشیه‌ای این فیلم نشده، از جمله اتهام «سیاه‌نمایی» که از سوی برخی افراد و یا نهاد‌ها بیان شد، بلکه در مورد فیلم‌های دیگر هم تاکنون موضع‌گیری نکرده. هر فیلمی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پروانه نمایش گرفته باشد، از نظر ما اجازه اکران دارد. اگر سالن داشتیم در اختیار «قصه‌ها» قرار می‌دادیم. پنج – شش فیلم در نوبت قرار دارند.
کارگران فیلم نمی‌فهمند
گروهی از نمایندگان مجلس از جمله حمید رسایی، علی مطهری و مهدی کوچک‌زاده از منتقدان فیلم نقصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد بودند. آن‌ها از گفت‌و گو با رادیو زمانه خودداری کردند. با مسعود فراستی، از سینماگران اصول‌گرا درباره اقبال مردمی فیلم «قصه‌ها» گفت‌و گو کردم:
فیلم قصه‌ها مورد استقبال مردم قرار گرفته، در حالی که عده‌ای از دولتمردان این فیلم را مضر برای جامعه و مردم می‌دانند. نظر دولتمردان چقدر اهمیت دارد در برابر خواست مردم؟ در این بین باید به استقبال مخاطب اهمیت داد یا خواست دولتمردان؟
مسعود فراستی - سؤال با مزه‌ای است، شخصاً فکر می‌کنم، نباید به حرف دولتمردان اهمیت داد و باید به استقبال مردم توجه کرد. اما نظرم این است که «قصه‌ها» فیلم خوبی نیست. استقبال خوب از این فیلم قطعاً به این دلیل است که مدتی فیلم توقیف بوده. همیشه هر وقت فیلمی برای مدتی توقیف بشود، مورد استقبال قرار می‌گیرد. اما گمان نمی‌کنم این فیلم قابل دفاع و یا حتی قابل دیدن باشد. استقبال مردم به تنهایی برای موفقیت یک فیلم کافی نیست.
چرا پرفروش بودن فیلم‌های ده‌نمکی ملاک موفقیت فیلم جلوه داده می‌شود، اما در مورد «قصه‌ها» ماجرا به نظر شما فرق دارد؟
مردم می‌توانند در هر شرایطی از فیلم‌های بد استقبال کنند، مثلاً از فیلم «معراجی‌ها»، «اخراجی‌های سه» و یا «رسوایی»،از این فیلم‌ها هم استقبال شد اما دلیل بر خوب بودن فیلم‌ها نیست، باید واکاوی کرد و دید که مردم به چه چیزی واکنش نشان داده‌اند، باید دید آیا به فیلم یا به وضعیت فیلم واکنش نشان داده‌اند. بررسی این موضوع نیازمند یک کار تحقیقی و جامعه‌شناسانه است.
نمایندگان اصول‌گرای مجلس «قصه‌ها» را متهم کرده بودند به «سیاه‌نمایی»...
سیاه‌نمایی به نظرم واژه‌ای است که به راحتی می‌تواند به همه فیلم‌ها بچسبد. اما معنی صحبت این دوستان الزاماً این نیست که سیاه‌نمایی شده. «قصه‌ها» یک فیلم ضعیف و وابسته به فیلم‌های قبلی خانم بنی‌اعتماد است، فیلم مستقلی نیست.
کارگران و عموم مردم فیلم را به شکل یک فیلم مستقل درک کرده‌اند. چرا اصرار دارید که «قصه‌ها» فیلم بدی‌ست؟
کسانی که به دیدن این فیلم رفته‌اند می‌توانند به راحتی مخاطب فیلم‌های بد و سخیف باشند، چون کارگران به دیدن این فیلم رفته‌اند، دلیل بر این نیست که فیلم می‌فهمند، کارگر با دیدن سطح قضیه و سطح فیلم می‌تواند بگوید این درد من است، اما این دلیلی برای موفقیت فیلم نیست. «قصه‌ها» عملاً یک فیلم روشنفکرانه است با پُز درد مردم. مخاطبان این فیلم مخاطبان جشنواره‌ای و خاص هستند که با سینمای خانم بنی‌اعتماد آشنایی دارند.
نظرها
نظری وجود ندارد.