آغاز مجدد کاوش‌های باستانشناسی در «شهر سوخته»
موضوع پانزدهمین فصل کاوش، بخش اداری «شهر سوخته» در دوره آخر استقرار آن در سال‌های ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ پیش از میلاد و محوطه گورستان این شهر باستانی است.
تدابیر امنیتی در «شهر سوخته» برای جلوگیری از فعالیت حفاران غیرمجاز
کاوش‌های باستانشناسی در «شهر سوخته» از سر گرفته شد. موضوع این کاوش‌ها بخش اداری «شهر سوخته» در دوره آخر استقرار آن در سال‌های ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ پیش از میلاد و محوطه گورستان این شهر با هدف یافتن نشانه‌هایی از زندگی روزانه مردم در این بازه زمانی‌ست.
منصور سیدسجادی که سرپرستی هیأت باستانشناسی شهر سوخته را به عهده دارد به روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی خبر داده است که پژوهش‌های باستانشناسی در کارگاه ۲۶ شهر سوخته از سر گرفته شده است.
«شهر سوخته» یک شهر باستانی در منطقه جیرفت است که پیشینه آن به عصر برنز می‌رسد. این شهر به سه ناحیه مجزا تقسیم می‌شود: بخش مسکونی، بخش صنعتی و گورستان. گورستان با وسعتی در حدود ۲۰ تا ۲۵ هکتار در جنوب غربی «شهر سوخته» واقع شده و تخمین زده می‌شود که بین ۲۷ تا ۳۳ هزار گور در آن موجود باشد.
این محوطه یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های عصر برنز در خاورمیانه به شمار می‌آید. اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد که آیین‌ها و شیوه‌های تدفین مردم این شهر در طول دوره‌های مختلف تغییرات فراوانی کرده است. گواه این امر وجود گورهای جمعی، خانوادگی و منفرد و همچنین اشیای گوناگون نهاده شده در داخل مقابر است.
سال گذشته باستانشناسان بنایی را در کارگاه ۲۶ (بخش مسکونی شهر سوخته) مورد بررسی قرار دادند و به معماری آن به عنوان نمونه‌ای از بناهای ساکنان این شهر پی بردند. نشانه‌هایی از آیین قربانی گاو و همچنین بقایای پارچه‌های ساده دورنگ به دست آمد. علاوه بر این باستانشناسان در گورستان شهر سوخته هم ۵۰۳ شی از جمله عودسوزهای مرکب را یافتند. در این عودسوزها، بخش اصلی عودسوز روی آینه استوار بود و در برخی از آنها هنوز بقایای عود سوخته دیده می‌شد.
ظروف و خمره‌های رنگارنگ ، اشیا نفیس مفرغی و گردنبندهای ظریف از دیگر اشیایی بود که در کاوش باستانشناسی سال گذشته به دست آمد. باستانشناسان ایرانی موفق شده بودند ۲۵۰ شی را بازسازی کنند. این اشیاء به موزه‌ای در شهر زاهدان منتقل شد.
از دیگر زمینه‌های پژوهش علمی در شهر سوخته، انگل‌شناسی برای کشف بیماری‌های باستانی، انسان‌شناسی و مطالعات ژنتیکی‌ست.
این پژوهش‌ها اکنون بعد از یک سال وقفه از سر گرفته شده است. منصور سید سجادی، سرپرست هیأت باستانشناسی به روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی گفته است: «تلاش می‌کنیم در این فصل از کاوش با عکسبرداری هوایی از محوطه بتوانیم بدون نیاز به حفاری نقشه شهر سوخته را تهیه کنیم.»
به گفته این باستان‌شناس یک جشم مصنوعی که به زنی ۲۵ تا۳۰ ساله تعلق داشت و پیشینه آن به ۴۸۰۰ سال پیش می‌رسد، از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناس در شهر سوخته است. یک تخته‌نرد با نقش بز بالدار و همچنین جمجمه جراحی شده یکی از ساکنان این شهر نیز از یافته‌های مهم باستانشناسان در کاوش‌های اخیر است.
سال گذشته باستانشناسان قبر مرد جوانی را هم در «شهر سوخته» کشف کردند. این قبر به شماره ۲۸۱۰ به جوانی تعلق دارد که سر او را از بدنش جدا کرده‌اند و آلت قتل را هم زیر پای او نهاده‌اند. باستانشناسان احتمال می‌دهند که این مرد جوان اعدام شده است.
برای اولین بار در زمان قاجار یک نظامی بریتانیایی پس از بازدید از این محوطه باستانی در یادداشت‌های خود اشاراتی به این منطقه کرد. اما کاوش‌های علمی باستانشناسان ایتالیایی در این منطقه از سال‌های دهه ۱۳۴۰ آغاز شد و تا زمان انقلاب ادامه داشت. پس از انقلاب، این فعالیت‌ها به مدت چندین سال متوقف ماند تا این که پس از یک وقفه طولانی با حضور باستانشناسان ایرانی و همکاری کارشناسانی از ایتالیا و دیگر کشورها از سر گرفته شد.
در سی و هشتمین نشست کمیته میراث جهانی در شهر دوحه در قطر «شهر سوخته» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثب رسید.
نظرها
نظری وجود ندارد.