حضور برجسته سینمای خاورمیانه در جشنواره فیلم حقوق بشر زوریخ
این جشنواره میخواهد با روایت شخصی در سینما زاویههای کمتر شناخته شدهای از حقوق بشر را آشکار کند. فیلمهایی از ترکیه و اسرائیل و عراق و سوریه به نمایش درمیآیند.
جشنواره فیلم حقوق بشر چهارشنبه ۹ دسامبر در سینما «ریفرف» زوریخ کارش را آغاز میکند. در این جشنواره ۱۴ فیلم داستانی و مستند درباره حقوق بشر به نمایش درمیآید. سینمای خاورمیانه با موضوعاتی درباره بحران پناهجویی، جنگزدگان سوری، حق طلاق در اسرائیل و فقر و تبعیض اجتماعی در ترکیه حضور برجستهای دارد.
اسپارتاکوس و کاساندرا
اولین جشنواره فیلم حقوق بشر زوریخ میخواهد نمایانگر فرهنگهای مختلف و مشکلات حقوق بشری در سراسر جهان باشد. موضوع اصلی این جشنواره جنگ داخلی در سوریه و بحران پناهجویی در جهان است. حقوق زنان و حقوق دگرباشان جنسی و همچنین تولید انرژی و وظیفه و مسئولیت کنسرنها در برابر شهروندان از دیگر موضوعاتیست که در همایشها و سمینارهای جشنواره فیلم حقوق بشر با گروهی از کارشناسان و صاحبنظران به بحث گذاشته میشود.
ساشا لارا بلویر مدیر جشنواره فیلم حقوق بشر زوریخ میگوید:
«ما فیلمهایی را انتخاب کردهایم که هم یک روایت شخصی از زندگی روزمره انسانها به دست میدهند و هم اینکه مشکلات پیچیده اجتماعی و سیاسی را آشکار میکنند. من به قدرت سینما اعتقاد دارم و فکر میکنم جشنوارههای فیلم اصولاً مکان مناسبی هستند برای آشنایی صاحبنظران و هنرمندان با هم و بحث و تبادل نظر درباره موضوعات پیچیده.»
جشنواره فیلم حقوق بشر زوریخ با فیلم «اسپارتاکوس و کاساندرا» به کارگردانی ژوئانیس نوگه گشایش پیدا میکند. این فیلم که در جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۴ هم مورد تقدیر قرار گرفته، درباره کولیهاییست که به فرانسه مهاجرت کردهاند. دو نوجوان مهاجر میبایست تصمیم مهمی بگیرند: آنها یا باید همراه خانوادهشان به رومانی برگردند و یا اینکه تن بدهند به فرزندخواندگی در یک خانواده فرانسوی با این امید که از آینده و رفاه خوبی برخوردار شوند. کارگردان از یک سو داستان یک خانواده مهاجر را روایت میکند و از سوی دیگر بحران دولت رفاه در فرانسه و دیوانسالاری اداری در نظام دادگستری این کشور را به نمایش میگذارد.
«سینمای اضطرار» سوریه و حق تصویر
جشنواره حقوق بشر زوریخ یکشنبه ۱۳ دسامبر به موضوع سوریه اختصاص دارد. ابتدا مستند «خط قرمز» به کارگردانی آندره کیلن و اولیور لوکاس به نمایش گذاشته میشود و سپس میزگردی برگزار میشود درباره «سینمای اضطرار» سوریه.
«خط قرمز» مستندیست درباره گروهی از شهروندان ناراضی سوری که در اثر ضعف سیاستهای آمریکا در سوریه به تدریج به اسلامگرایان روی میآورند. «سینمای اضطرار» هم مفهومیست که انجمن «ابونظاره»، حلقهای از سینماگران جوان سوری ابداع کردهاند. از آوریل ۲۰۱۱ که بحران سوریه آغاز شد، آنها جمعه هر هفته یک فیلم کوتاه مستند درباره زندگی روزانه مردم جنگزده را در اینترنت منتشر میکنند.
شریف کیوان، سخنگوی انجمن «ابونظاره»، در گفتوگویی که «أورومید» (Euromed) با او انجام داده میگوید هدف انجمن «ابونظاره» این است که سینمای مستند سوریه را از بحران و فترتی که در سایه جنگ داخلی و ناآرامیهای سوریه با آن مواجه شده، بیرون بیاورد. این گروه از سینماگران با کمترین امکانات اما با توجه به جنبههای فنی، فیلمهای کوتاه میسازند. در میزگرد جشنواره حقوق بشر زوریخ، حق شهروندان نسبت به عکسها و فیلمهایی که بدون اجازه آنها گرفته میشود و در فضاهای عمومی به نمایش درمیآید، به بحث گذاشته میشود. شریف کیوان هم در این میزگرد شرکت میکند.
«طرفداری از عروس» در روز جهانی حقوق بشر
ساشا لارا بلویر مدیر جشنواره فیلم حقوق بشر زوریخ میگوید:
«امیدوارم که فیلمهایی که انتخاب کردهایم فراتر بروند از گزارشهایی که درباره نقض حقوق بشر در رسانهها منتشر میشوند. بعد از نمایش هر فیلم در گفتو گو با تماشاگران تلاش میکنیم به شکل شخصیتر اما دقیقتر از آنچه که در رسانهها سراغ داریم حقوق بشر را به بحث بگذاریم.»
دیدهبان حقوق بشر و همچنین عفو بینالملل هم در برگزاری جشنواره فیلم بشر زوریخ مشارکت دارند. فیلم «سرزمین چارلی» یکی از فیلمهای مهم این جشنواره را عفو بینالملل به نمایش درمیآورد. این فیلم درباره مشکلات بومیان استرالیا و نقض حقوق شهروندی آنان است.
پنجشنبه ۱۰ دسامبر، همزمان با روز جهانی حقوق بشر فیلم «طرفداری از عروس» ساخته خالد سلیمان نصیری، فیلمساز فلسطینی به نمایش درمیآید. بعد از نمایش این فیلم میزگردی برگزار میشود با حضور فرانسوا کپو، گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر و همچنین گوستاو فرناندز، یکی از اعضای پزشکان بدون مرز پیرامون مشکلات پناهچویان. خالد سلیمان نصیری و بازیگران فیلم «طرفداری از عروس» نیز در این میزگرد شرکت دارند.
فیلمهایی دیگری از آفریقای جنوبی، ترکیه، اسرائیل و عراق هم در جشنواره حقوق بشر زوریخ نمایش داده میشوند. این جشنواره یکشنبه ۱۳ دسامبر با نمایش فیلم «صیار جوان» ساخته هشام زمان، کارگردان عراقی به کار خود پایان میدهد.
سه نمونه از فیلم های سینمای خاورمیانه در جشنواره حقوق بشر زوریخ:
«کوپک» اولین فیلم بلند داستانی ازن ایسیک، سینماگر ترکیهای است. این فیلم پنجشنبه ۱۰ دسامبر در جشنواره فیلم حقوق بشر زوریخ نمایش داده میشود.
«کوپک» داستان زندگی روزانه سه نفر را در کلانشهر استانبول تعریف میکند: یک کودک ده ساله دستفروش که عاشق دختربچهایست که در یک محله خوب و مرفه زندگی میکند، داستان زندگی زنی به نام حیات که به اجبار با مردی بداخلاق و بدرفتار و خشن ازدواج کرده و داستان یک ترانسجندر به نام ابرو که عاشق مردی است که از بودن با او شرم دارد. ابرو برای گذران زندگیاش تنفروشی میکند. آنها با وجود همه مشکلات و ناملایمتیها برای یک لحظه کوتاه عشق را تجربه میکنند.
منتقدان بیان شاعرانه و سینمایی این فیلم را ستایش کردهاند. فیلمی درباره تبعیضهای اجتماعی در ترکیه در گرهگاه تجدد و سنت.
پیشپرده فیلم:
فیلم داستانی «صیار جوان» ساخته هشام زمان، کارگردان کرد عراقی و محصول مشترک سوئیس، آلمان و عراق است.
این فیلم داستان یک نوجوان کرد عراقی به نام صیار را تعریف میکند که بعد از مرگ پدرش میبایست نانآور خانواده باشد. مردی از خواهر جوان او خواستگاری میکند، اما خواهر صیار که نمیخواهد تن به این ازدواج بدهد فرار میکند.
صیار از روی ناموسپرستی و غیرت در صدد برمیآید خواهرش را پیدا کند. این سرآغاز سفر پرماجرای او به اروپاست. در این سفر به تدریج صیار متحول میشود و حق خواهرش در انتخاب همسر را به رسمیت میشناسد.
پیشپرده فیلم:
«گت» ساخته شلومی و رونیت الکابتس محصول مشترک اسرائیل، آلمان و فرانسه به یک مشکل آشنا میپردازد: حق طلاق.
زنان یهودی هم مانند زنان مسلمان از حق طلاق برخوردار نیستند. آنها میبایست به قانون «گت» تن بدهند.
ویویان میخواهد از شوهر متعصب و مذهبیاش جدا شود. اما قانون به او این حق را نمیدهد. جدال به ظاهر بیپایانی آغاز میشود.
نظرها
حقیقتگو
چقدر تاسف آور که خاورمیانه نشینان با تهیه فیلم تقاضای گدایی کردن حقوق بشرشان از زوریخ نشینان بنمایند انکار که زوریخی ها که دیکتاتورهای دستنشانده امپریالیست های خاورمیانه نشین در بانک های زوریخ میلیاردها دلار حساب بانکی دارند اگاه نیستند که این پول های چپاول شده و انبار شده در بانک های زوریخ و حاصل اعمال ضد بشری از کجاست.