آغاز روند انتخاب دبیرکل آینده سازمان ملل: زنان نامزد شوند

رئیس هفتادمین مجمع عمومى سازمان ملل متحد اعلام کرده که در روند انتخاب دبیرکل بعدى این سازمان جهانى، همه کشورها دخیل خواهند بود و زنان به طور ویژه برای تصدی این سمت تشویق می‌شوند.

منشور سازمان ملل درباره روند انتخاب دبیرکل تاکنون بسیار مبهم بوده و می‌گوید که دبیرکل باید از جانب مجمع عمومی و به توصیه شورای امنیت انتخاب شود. به این صورت که دبیرکل سازمان ملل از سوی اعضای دائم شورای امنیت شامل ایالات متحده، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین انتخاب می‌شود و ۱۰ عضو دیگر شورای امنیت و مجمع عمومی نیز آن را تایید می‌کنند. شهروندان پنج کشور عضو دایم شورا یعنی آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه اجازه تصدی این سمت را ندارند اما تا کنون رسم بر این بوده که شورا تنها یک نامزد را برای تصدی دبیرکلی برگزیند. در نتیجه، هر یک از این پنج کشور می‌توانست با استفاده از حق وتو، از نامزدی و معرفی یک فرد خاص جلوگیری کند. این روند، به دلیل نداشتن شفافیت و اختیارات ویژه شورای امنیت مورد انتقاد بود و دیپلمات‌های سازمان ملل متحد در بسیاری از کشورها همواره می‌گفتند که هیچ شانسی برای مشارکت در روند انتخابات ندارند.

سامانتا پاور، نماینده آمریکا در سازمان ملل و رئیس دوره‌ای شورای امنیت، و مونز لیکتوفت، نماینده دانمارک و رئیس دوره‌ای مجمع عمومی، در نامه‌ای به تمامی اعضای سازمان ملل روند انتخاب دبیرکل را تشریح و از این کشورها دعوت کرده‌اند در این روند مشارکت کنند.

رئیس هفتادمین دوره مجمع عمومی سازمان ملل، مونز لیکتوفت، عصر سه شنبه ۱۵ دسامبر در جمع خبرنگاران مستقر در سازمان ملل درباره روند انتخاب دبیرکل آینده این سازمان، به نامه‌ای که به طور مشترک از سوی او و رئیس دوره‌ای شورای امنیت به همه کشورهای عضو سازمان ملل ارائه شده، اشاره کرد و گفت: «رسما روند درخواست نامزدها به منظور برگزیدن و انتصاب دبیرکل بعدی سازمان ملل را آغاز کرده‌ایم.»
او گفت: «نامه‌ای که امروز ارائه شد، بر اهمیت شفافیت و فراگیری در روند انتخاب دبیر کل سازمان ملل تاکید دارد و کشورهای عضو سازمان را تشویق می‌کند تا زنان را هم مانند مردان برای نامزدی سمت دبیرکلی سازمان ملل را نیز در نظر بگیرند.»

ماه سپتامبر امسال مجمع عمومی قطعنامه‌ای تصویب کرد و خواستار آن شد که برای انتخاب دبیر کل سازمان ملل، روسای شورای امنیت و مجمع عمومی نامه مشترکی به کشورهای عضو سازمان بفرستند و از آنها دعوت کنند تا  با معرفی نامزدهای مورد نظرشان، فعالانه در روند انتخابات شرکت کنند.

رئیس مجمع عمومی و رئیس شورای امنیت سازمان ملل در نامه مشترک خود به کشورهای عضو نوشته‌اند: «ما از افرادی که توانایی آنها در رهبری و مدیریت ثابت شده و تجربه وسیعی در  حوزه روابط بین‌الملل دارند و مهارت و توانایی‌های لازم را در مسائل دیپلماتیک دارند و به چند زبان صحبت می‌کنند دعوت می‌کنیم خود را برای این سمت نامزذ کنند.»

لیکتوفت در پاسخ به سوالی درباره تعامل با نامزدهای احتمالی برای سمت دبیرکلی سازمان ملل گفته: «می‌خواهم جلساتی علنی با حضور کشورهای عضو سازمان ملل در مجمع عمومی برگزار کنم. خبرنگاران نیز می‌توانند روند معرفی نامزدها، پرسش و پاسخ ها را دنبال کنند و در اختیار عموم قرار دهند.»

زنان برای دبیر کلی نامزد شوند

اهمیت ویژه نامه‌ای که به طور مشترک از سوی رئیس هفتادمین دوره مجمع عمومی سازمان ملل و رئیس دوره‌ای شورای امنیت به همه کشورهای عضو سازمان ملل فرستاده شده،  تاکید بر تساوی حقوق زن و مرد است. در این نامه نوشته شده: «با توجه به اینکه لازم است فرصت‌های یکسان برای زنان و مردان تضمین شود تا به موقعیت‌های ارشد تصمیم‌گیری دسترسی داشته باشند، کشورهای عضو را تشویق می‌کنیم که زنان را هم مانند مردان به عنوان نامزدهای این سمت معرفی کنند.»

ماتئو ریکرافت، نماینده بریتانیا در سازمان ملل هم گفته که زمان آن رسیده که یک زن رهبری سازمان ملل متحد را برعهده بگیرد. همچنینو فرحان حق، معاون سخنگوى دبیرکل سازمان ملل هم در نشست خبرى ظهر سه شنبه از حمایت بان کى مون براى زن بودن دبیرکل بعدى خبر داده است.

هشت دبیرکل‌ سابق سازمان ملل در ۷۰ سال گذشته مرد بوده‌اند. از برخی زنان به عنوان نامزد احتمالی این پست نام برده می‌شود. دو زن از بلغارستان به نام ایرینا بوکووا، رئیس یونسکو و کریستالینا جئورجیوا، کمیسیونر اتحادیه اروپا از آن جمله هستند. از هلن کلارک، نخست‌وزیر پیشین نیوزیلند هم نام برده شده است.

چند نفر از کشورهای مختلف تمایل خود را برای نامزدی برای این سمت اعلام کرده‌اند. تا ماه مارس سال آینده، فهرست نامزدها تکمیل خواهد شد و به آنها امکان تماس با اعضای شورای امنیت و کشورهای عضو سازمان داده می‌شود تا وارد گفت‌وگو شوند. گزینش نامزدها در ماه ژوئن آغاز می‌شود.

تا کنون سورجان کریم، دیپلمات مقدونیه و رئیس سابق مجمع عمومی، و وسنا پوسیچ، وزیر خارجه کرواسی، رسما برای بررسی توسط شورای امنیت به این شورا معرفی شده‌اند.

دوره خدمت دبیرکل پنج سال است و محدودیتی برای انتخاب مجدد او منظور نشده اما تا کنون هیچ فردی بیشتر از دو دوره در این سمت نبوده است.

بان کی مون، دیپلمات سابق کره جنوبی و دبیرکل فعلی سازمان ملل، در سال ۲۰۰۶ به این سمت انتخاب شد و از اول ژانویه سال ۲۰۰۷ کار خود را آغاز کرد. پیش از او کوفی عنان، از غنا، دو دوره دبیرکل سازمان ملل بود.

دبیرکل بعدی سازمان ملل از اول ژانویه ۲۰۱۷ میلادی آغاز به کار خواهد کرد و در یک دوره‌ پنج ساله به حل و فصل مسائل بین المللی خواهد پرداخت.

برخی دیپلمات‌های سازمان ملل می‌گویند نوبت شرق اروپاست که دبیرکلی سازمان ملل را به عهده بگیرد. روسیه هم آشکارا گفته که می‌خواهد رئیس آینده سازمان ملل از شرق اروپا باشد.