حافظه جمعی و تروریسم به زبان آمار

حملات تروریستی اسلامگرایان در مادرید، لندن، پاریس و حالا بروکسل... اینک ترس بر اروپا حاکم شده است. هرچند اروپا با تروریسم بیگانه نیست اما حافظه جمعی، تجربه دهه‌های پایانی قرن بیستم را به بایگانی سپرده است.

انفجارها و عملیات تروریستی پاریس و بروکسل در فواصل زمانی اندک، اروپایی‌ها را درگیر احساس حضور دائمی خطر کرده است.

بعد از حملات پاریس در نوامبر ۲۰۱۵، موسسه آلمانی خدمات آماری «اشتاتیستا» مقایسه‌ای در مورد میزان قربانیان حملات تروریستی در اروپای غربی طی سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۵ انجام داد. این مقایسه به سفارش نسخه بریتانیایی نشریه آنلاین «هافینگتون پست» صورت گرفت و منبع اطلاعات، «پایگاه داده‌های تروریسم جهانی» بود.

مقایسه تعداد قربانیان تروریسم در کشورهای جهان از زاویه احساسی امکان‌پذیر نیست اما از نظر سیاسی دارای اهمیت است.

برای مشاهده نمودار در مقیاس بزرگتر روی آن کلیک کنید.

در فاصله  ۱۹۷۲ تا ۱۹۸۸ به طور متوسط سالانه ۱۵۰ نفر جان‌شان را بر اثر حملات تروریستی از دست دادند. بعد از آن تعداد قربانیان روندی نزولی داشت. در سال‌های پس از آن به طور موردی حملاتی در مادرید (توسط القاعده، ۱۹۱ کشته، ۲۰۱۴)، نروژ (توسط آندرس برایویک، ۷۷ کشته، ۲۰۱۱) و پاریس (توسط داعش، ۱۴۷ کشته، ۲۰۱۵) رخ داده‌اند.

این بدین معنی نیست که ترس و نگرانی کنونی بدون دلیل است. بسیاری از عملیات تروریستی دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی توسط گروه‌هایی انجام شده بودند که فعالیت‌شان محدود به منطقه مشخصی بود: «IRA» در ایرلند و ایرلند شمالی، «ETA» در اسپانیا، گروه‌های نئوفاشیستی در ایتالیا، «RAF» در آلمان. این گروه‌ها فقط برای ساکنان کشور مربوطه خطری به شمار می‌آمدند اما عملیات گروه‌های بنیادگرای اسلامی کنونی مانند القاعده یا داعش می‌توانند در هر جایی از جهان صورت بگیرند.

برای مشاهده نمودار در مقیاس بزرگتر روی آن کلیک کنید.

همان طور که در نمودار دوم دیده می‌شود، در فاصله سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۴ به واسطه عملیات تروریستی ۱۰۸هزار و ۲۹۴ نفر در سراسر جهان جان باختند که از این میزان ۴۲۰ نفر مربوط به اروپای غربی است اما تنها میزان قربانیان عراقی بر ۴۲ هزار نفر بالغ می‌شود.

هرچند احتمال جان‌باختن بر اثر حوادث رانندگی چندین برابر در مقایسه با عواقب جنایتکارانه حملات تروریستی‌ است، اما ترس و نگرانی و خشم از ترور ابعاد دیگری دارد.

یکی از عوامل توجه بیش از اندازه به حملات تروریستی را می‌توان تنوع انتشار اخبار دانست که دیگر به خلاف دهه‌های پیشین در انحصار بنگاه‌های بزرگ دولتی و خصوصی نیست.

بعد از هر حمله تروریستی در اروپا و کشورهای غربی، کارشناسان امنیتی به دنبال چرایی وقوع این رویداد و سیاست‌مداران به دنبال چگونگی پیشگیری از آن هستند. نکته مهم آن که برای این کارشناسان و سیاستمداران، روند جهانی‌شدن در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی، بهداشتی و امنیتی امری عادی به نظر می‌رسد، اما در مورد پدیده تروریسم، استثناء قائل می‌شوند و عواقب اقدامات مربوط به علاقمندی‌های ژئوپولیتیک را در مرزهای مربوطه محدود می‌کنند.

منابع: هافینگتون‌پست، GDT