گذار از آستانه نمادین و خداحافظی طولانی با زمین

دانشمندان زنگ خطر را برای آینده محتوم گرمایش زمین به صدا درآوردند: غلظت دی‌اکسید موجود در جو زمین از بدترین میزان پیش‌بینی‌ها نیز فراتر رفته است.

غلظت دی‌اکسید کربن در جو از آنچه دانشمندان «نقطه‌عطف (آستانه) نمادین» می‌نامند نیز بالاتر رفته است: بیش از ۴۰۰ppm. به عبارت دیگر در هر یک میلیون مولکول موجود در جو زمین بیش از ۴۰۰ مولکولِ دی‌اکسیدکربن وجود دارد.

این حد از دی‌اکسیدکربن چنان غیره منتظره می‌نماید که کارشناسان اقلیمی بر این باورند تقلیل این میزان به عمر فعلی ساکنان زمین دیگر قد نمی‌دهد. همچنین بر اساس یافته‌های اخیر محققان سطح گاز دی‌اکسید کربن در سال ۲۰۱۶ سیر صعودی خود را طی می‌کند و در سپتامبر سال جاری به نقطه بازگشت‌ناپذیر ۴۰۷ppm خواهد رسید.

بر پایه تحقیق منتشر شده در مجله نیچز، اندازه‌گیری دی‌اکسید کربن در رصدخانه مانوالوا در هاوایی نشان می‌دهد میزان این گاز گلخانه‌ای در حال حاضر با جهش خیره کننده ۳.۱ppm در حال افزایش است، در حالی که این میزان این جهش به طور معمول در دهه‌های گذشته ۲ppm در هر سال بوده است.

ال نینیو و افزایش سطح دی‌اکسید کربن

به عقیده نویسندگان این تحقیق، بخش عمده‌ای از این جهش به وقوع پدیده ال‌نینیو در سال ۲۰۱۶ -۲۰۱۵در اقیانوس آرام مرتبط است. سال ۱۹۹۷ نیز وقوع ال نینیو باعث به وجود آمدن یک جهش  تقریباً مشابه (اما نه در این ابعاد گسترده) در سطح دی‌اکسید کربن موجود در جو شده بود.

ال نینیوی اخیر نیز با آتش‌سوزی‌های گسترده جنگل‌ها،کاهش توانایی جذب دی‌اکسید کربن در گیاهان، خشکسالی در بسیاری کشورها و گرمایش نامنتظره مناطق استوایی به افزایش سطح دی‌اکسید کربن دامن زد.

آن طور که ریچارد بتس، نویسنده ارشد این تحقیق می‌گوید: «آنچه همه ما را در شوک فرو برده فرا رسیدن زودتر از موعد سطح گاز دی‌اکسید کربن به آستانه ۴۰۰ppm است. این مسئله یک هشدار جدی برای آینده زمین است.»

ریچارد بتس می‌گوید: «به محض گذشتن غلظت دی‌اکسید کربن از آستانه و این نقطه عطف، بازگشت به شرایط پیشینی با فرایندهای طبیعی بسیار زمان‌بر و تقریباً ناممکن است. بنابراین ما هرگز شاهد افول و پایین آمدن غلظت این گاز گلخانه‌ای نخواهیم بود و این به معنی خداحافظی با هوایی با سطحی نرمال از گاز‌های گلخانه‌ای و زمینی پاک وسالم است.»

یک مناقشه؛ سازمان ملل و دانشمندان

اغلب قریب به اتفاق دانشمندان و کارشناسان حوزه تغییرات اقلیمی حد غلظت ۴۰۰ppm را یک مرز روانی، یک مرز بازگشت ناپذیر و در واقع به منزله تیک تاک ساعتی می‌پندارند برای آغاز گرمایش توقف‌ناپذیر آینده زمین. مرزی که دیگر افسار زمین و آلودگی آن را به تدریج از دست انسان‌ها خارج می‌کند.

با این حال هیأت بین دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (IPCC) این مرز و آستانه را ۴۵۰ppm می‌داند و این میزان را یک «فرصت عادلانه» برای همه کشورها در جهت جلوگیری از افزایش دمای زمین تا حد نصاب دو درجه سانتیگراد اعلام کرده است.

سازمان ملل متحد بر این باور است که برای توقف پدیده گرمایش زمین، گازهای گلخانه‌ای می‌بایست تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۴۰ الی ۷۰ درصد کاهش پیدا کنند و تا پایان قرن بیست و یکم باید به صفر برسند. از سوی دیگر بسیاری از دانشمندان با خوشبینانه خواندن درک سازمان ملل از تغییرات اقلیمی، بر این باورند که دیگر کار از کار گذشته و باید به هک‌کردن آب و هوا و دستکاری‌های اقلیمی روی آورد.

ریچارد بتس در مصاحبه‌ای با گاردین در این‌باره می‌گوید:« غلظت دی اکسید‌کربن در جو زمین تا ۲۰ سال دیگر از ۴۵۰ppm، همان خواسته سازمان ملل نیز عبور می‌کند. اگر ما همین اکنون به کاهش جدی در انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز مبادرت ورزیم شاید تنها بتوانیم قدری تأخیر در این ۲۰ سال بیاندازیم. با این حال و با توجه به سناریوهای سازمان ملل و مسیری که اکنون بشر طی می‌کند حتی زودتر از ۲۰ سال به ۴۵۰ppm خواهیم رسید.»

مدل‌سازی اقلیمی، علم به غایت پیچیده و ظریفی است. با این حال مطالعه و پیش‌بینی اخیر ژورنال نیچر از چنان اطمینان و اعتماد به نفس بالایی برخوردار است که به نوعی یقین علمی می‌ماند. مطالعه‌ای که برداشت‌های سازمان ملل متحد از تغییرات اقلیمی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را به چالش جدی می‌طلبد.

اما واقعیت این است که گفتمان خوشبینانه سازمان ملل از یک سو و یافته‌های علمی دانشمندان از سوی دیگر ذهن بشر امروز را با تضاد‌های جدی درباب آینده زمین آشفته کرده است.
بیشتر بخوانید
https://www.radiozamaneh.com/282108