لابی‌گری با بستنی و فوتبال برای ورود به مهم‌ترین نهاد بین‌المللی

اواخر ژوئن ۲۰۱۶ پنج عضو جدید غیر دائمی شورای امنیت سازمان ملل انتخاب شدند. به طور معمول کشورهای متقاضی این عضویت، انواع تبلیغات و مشوق‌ها را برای جلب آرا می‌آزمایند. در تب و تاب انتخابات امسال و به خاطر رقابت‌های فشرده، لابی‌گری و شیوه‌های ناخوشایند برجسته‌تر بود. مثلا سوئد بودجه کمک‌های عمرانی خود را صرف کارزار این عضویت کرد.

در اصل عضویت کشورها در سازمان ملل وقتی وزن بیشتری می‌یابد که ولو موقت و غیردایمی به کرسی شورای امنیت دست یافته باشند. در کنار پنج عضو دائمی (روسیه، آمریکا، چین، فرانسه، بریتانیا) که حق وتو دارند، ده کشور دیگر هم به عنوان عضو غیر دائمی قرار گرفته‌اند. سالانه نیمی از اعضای غیر دائم تغییر می‌کنند که مدت فعالیت آن‌ها دوسال است. دیپلمات‌های اغلب کشورها برای ورود اعضای جدید و ترکیب ادواری این شورا، برنامه‌ریزی‌های درازمدت می‌کنند. راهروهای طولانی و سالن‌های اجتماعات دفتر مرکزی سازمان ملل در نیویورک، محل گفت‌وگو و لابی‌گری‌های آشکار و نهان در این زمینه است.

چنانچه همانند امسال، داوطلبان کرسی‌های غیردایمی شورای امنیت از سهمیه موجود بیشتر باشند، کارزار انتخاباتی داغ‌تر و پر هزینه‌تر می‌شود. نماینده‌ای که دنبال جلب حمایت کشور دیگر است، علاوه بر دلایل منطقی و برخورداری از مواضع سیاسی جدی، باید با بده‌بستان و زد و بند هم بیگانه نباشد. مثلا کاندیداها به کشورهای رای‌دهنده قول می‌دهند که در آینده برای تصرف پست‌های دیگر سازمان ملل از کاندیدای آن‌ها حمایت کنند و یا در تصمیم‌گیری‌های شورای امنیت مصالح کشور مربوطه را در نظر بگیرند.

هفته گذشته در نیویورک پنج کشور جدید برای عضویت غیر دائمی در شورای امنیت انتخاب شدند. برای دو کرسی متعلق به اروپای غربی، سه متقاضی وجود داشت: ایتالیا، سوئد و هلند. در روزهای پیش از رای‌گیری، ایتالیایی‌ها در سازمان ملل بستنی توزیع کردند و هلندی‌ها از مسابقه فوتبال، سوئدی‌ها از جشنواره تابستانی و قزاقستانی‌ها از کنسرت برای تبلیغ سود جستند. دیپلمات‌ها می‌گویند در همه موارد از روش‌های شایسته استفاده نشد و به عبارت روشن‌تر، آرای لازم خریداری شدند.

کرسی اشتراکی

پیش از رای‌گیری بیشترین بخت در بین کشورهای غربی را برای ایتالیا قائل بودند و دلیل آن را نقش مثبت این کشور در بحران آوارگان یا درگیری‌های لیبی می‌دانستند. با این وجود سوئد بود که روز سه‌شنبه ۲۸ ژوئن در مجمع عمومی سازمان ملل در همان مرحله اول با ۱۳۴ رای به کرسی شورای امنیت دست یافت. قزاقستان، اتیوپی و بولیوی هم انتخاب شدند. اما ایتالیا و هلند در کسب حدنصاب الزامی دوسوم آرا ناکام ماندند و بعد از پنج بار رای‌گیری هرکدام فقط ۹۵ رای آوردند. سپس در اقدامی غیرمعمول، هردو کشور توافق کردند که عضویت غیردائمی در شورای امنیت را با هم تقسیم کنند. دو روز بعد مجمع عمومی، ایتالیا را برای عضویت در شورا انتخاب کرد. بر این اساس، در پایان سال آینده ایتالیا از عضویت در شورا کناره‌گیری خواهد کرد تا هلند بتواند در یک سال باقیمانده بر این کرسی تکیه بزند.

به باور بسیاری از ناظران این «معامله» راه‌حلی‌ است تا به کمسیون‌های به بن‌بست رسیده، جان تازه‌ای داده شود. البته این نخستین بار نیست که دو کشور کرسی شورای امنیت را تقسیم می‌کنند، آخرین بار در سال ۱۹۶۴ و ۱۹۶۵، چکسلواکی و مالزی این راهکار را برگزیدند. برخی از دیپلمات‌ها از چنین روشی انتقاد می‌کنند و معتقدند فعالیت اعضای موقت شورای امنیت به طور معمول در سال دوم از تاثیر لازم برخوردار می‌شود.

 سوئد و عضویت به هر قیمت

پیروزی سوئد اما بدون هزینه به دست نیامده است. در نخستین واکنش‌ها و به گزارش رادیو سوئد روشن شد که این کشور طی دو سال گذشته بودجه کمک‌های عمرانی ویژه کشورهای در حال توسعه را صرف کارزار تبلیغاتی عضویت در شورای امنیت کرده است، در همین رابطه سفرای ۲۷ «کشور جزیره‌ای» به استکهلم دعوت شدند تا در باره تغییرات آب و هوایی بحث کنند. روزنامه سوئدی «داگنس نیهتر» در تفسیری نوشت: «کارزار ما طعم ناخوشایندی را بجای می‌گذارد». نماینده لیبرال مجلس سوئد، فردریک مالم هم از لاس‌زدن کشورش با نظام‌های دیکتاتوری‌ مانند زیمبابوه، کوبا یا ویتنام انتقاد کرد و گفت: «با این زد و بند، خطر این وجود دارد که سوئد در آینده از نمایندگان دیکتاتورها برای پست‌های دیگر سازمان ملل حمایت کند.»

لبه تیغ

هرچند که کاندیداها مرزهای اخلاقی اعمال مجاز را گسترده و گاهی هم از آن عبور می‌کنند، اما بدون سازش و بده‌بستان با حکومت‌های بحث‌برانگیز، کسب دوسوم آرا برای ورود به شورای امنیت چندان ساده نیست. البته لابی‌گری مشکلات خود را دارد.

علی‌رغم وعده‌هایی که طرفین به همدیگر در زمان قبل از رای‌گیری می‌دهند، هیچ‌ تضمینی برای حمایت‌های واقعی وجود ندارد. رای‌گیری در مجمع عمومی به طور غیرعلنی انجام می‌شود، بنابراین کسی مجبور به اجرای وعده‌اش نیست. یک سفیر با تجربه اروپایی می‌گوید: «به فراوانی دروغ گفته می‌شود»، با این وجود کشورهایی هم هستند که رفتاری صادقانه دارند و به وعده‌شان عمل می‌کنند و دست رد به سینه دیگر کاندیداها می‌زنند.

اکنون لبه تیغ در انتظار سوئیس است که متقاضی عضویت برای سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ است. تقاضانامه‌ها در دست تدوین هستند.

هر سال در روز ۳۱ دسامبر پنج عضو غیر دائمی شورای امنیت سازمان ملل تغییر می‌کنند. سوئد، قزاقستان، اتیوپی و بولیوی و هلند و ایتالیا (مشترکا) از اول ژانویه ۲۰۱۷ جایگزین آنگولا، مالزی، نیوزلند، ونزوئلا و اسپانیا می‌شوند.

منبع: نویه‌تسوریشرتسایتونگ