خبرگزاری تسنیم و استخر مختلط؛ مرثیه‌ای برای دنیای کودکانه
آن‌چه در انتشار عکس کودکان در استخر مهدکودک رخ داده تنها منحصر به یک بی‌اخلاقی رسانه‌ای نیست. عکس‌ها بدون اجازه والدین از وبسایت مهدکودک برداشته شده و در راستای اهداف سیاسی مورد استفاده ابزاری قرار گرفته‌اند.
کوهیار گودرزی
چرا حذفش نمی‌کنند؟ این سوالی بود که بارها از خودم پرسیدم. عکس هنوز هم در صفحه توییترشان جا خوش کرده. عکس هفت کودک سه تا چهار ساله در آب. آن سوتر کنار استخر هشت جفت دمپایی کودکانه تلمبار شده، همه به جز دو تا، جفت و مرتب.
پای دیوار مهدکودک آغشته به رنگ‌های یک نقاشی از دنیای کودکانه، دنیای بدون نفرت، قضاوت، پیش‌داوری و همه آن چیزهایی که نژاد، جنسیت و عقیده را عامل تبعیض می‌کند.
جلوتر بچه‌ها در میانه استخر لبخند به لب ایستاده‌اند. ساده‌ترین جلوه‌های معصومیت.
این ماجرای یک عکس ساده است. یکی از چند عکس موجود در گزارشی که خبرگزاری تسنیم با عنوان «برگزاری "استخر مختلط" در مهدکودکی در تهران + تصاویر» منتشر کرده و هشدارهای لازم را در مورد فروپاشی اخلاقی اجتماع داده است.
یک روز بعد هم با انتشار مجدد عکسی که توصیفش آمد، «تعطیلی مهدکودک برگزارکننده "استخر مختلط" و ارجاع پرونده به کمیسیون عالی بهزیستی» را جشن گرفت.
راستی که اگر هوشیاری اصحاب این رسانه نبود، تمام مردم شهر در بحر گناه می‌تپیدند، درهای بهشت بسته می‌شد و مردم همه جهنمی می‌شدند.
بیش‌ترین واکنش‌ها به اقدام تسنیم اما در توییتر رخ داد. ده‌ها اعتراض مستقیم در پای توییت بازنشر کننده عکس کودکان و کمی بعد هم هشتگ #کمپین_ریپورت_تسنیم به راه افتاد. گفته شد حساب خبرگزاری در واکنش به اعتراض برخی کاربران، آن‌ها را در توییتر بلاک کرده. از طرف دیگر هم صداهایی در حمایت از تسنیم و «قانونی بودن» اقدامش برخاست و ریپورت و بستن رسانه مصداق سانسور و سرکوب رسانه تلقی شد.
برخی از کاربران به فقدان قوانین کافی در این حوزه در ایران اشاره کرده و نتیجه گرفته بودند عمل یاد شده در چارچوب قوانین ایران جرم نیست. اما واقعیت وجوه اخلاقی یا قانونی اقدام مزبور کدام است؟
از قانون شروع کنیم. سنگ بنای جامعه. قوانین مالکیت معنی (کپی‌رایت) در ایران چندان معنا ندارد. عکس‌ها نیز مصداق هرزه‌نگاری نیست مگر در نگاهی آمیخته با انحراف جنسی.
فرض را بر این بگذاریم که قانون ایران در مواردی نظیر این ساکت است و ببینیم وضعیت کشورهای دیگر به چه صورت است:
سند حمایت از حریم شخصی کودکان در فضای آنلاین(۱) (COPPA) که در سال ۱۹۹۸ به تصویب کنگره آمریکا رسیده، به قوانینی می‌پردازد که در مورد محتوای مرتبط با کودکان در فضای مجازی بایستی از سوی رسانه‌ها و افراد در نظر گرفته شود. آن‌طور که در وبسایت کمیسیون بازرگانی فدرال آمده، «این قوانین همچنین در مورد وب‌سایت‌هایی اعمال می‌شود که اطلاعات شخصی کودکان (شامل عکس، ویدئو یا مشخصات) را از سایت یا سرویس آنلاین دیگری دریافت می‌کنند. قانون برای انتشار محتوایی نظیر این چندین شرط قرار داده که مهم‌ترین بخشش این است: «مطلع کردن والدین و اخذ اجازه معتبر از آن‌ها قبل از جمع‌آوری اطلاعات شخصی آنلاین از/ یا در مورد کودکان.»
تقریبا در اغلب کشورها برای انتشار عکس کودکان در فضای آنلاین شرایطی نظیر این وجود دارد. آن طور که وبسایت انستیتوی مطالعات کودک و خانواده دولت استرالیا توضیح می‌دهد، عکس گرفتن از افراد (و کودکان) در اغلب محیط‌های عمومی قانونی است، هر چند توصیه شده حتی در زمان گرفتن عکس کودکان نیز به رضایت والدین (و ترجیحا خود کودک) توجه شود، اما انتشار عکس کودکان منوط به کسب اجازه کتبی از والدین یا سرپرست قانونی است. (۲)
در ماجرای تسنیم که عکس‌ها از وبسایت مهدکودک برداشته شده، یک استدلال ساده این است که چون عکس‌ها قبلا در فضای دیگری در دسترس عموم قرار گرفته نیازی به کسب اجازه مجدد از والدین نیست.
سند حمایت از حریم شخصی کودکان در فضای آنلاین اما در بند سوم تصریح می‌کند: «والدین می‌توانند اجازه استفاده مشروط از محتوای جمع‌آوری شده را به رسانه بدهند، اما استفاده از آن (و افشای محتوا) را برای طرف ثالث ممنوع کنند، مگر آنىکه استفاده در یک فضای داخلی (زیرمجموعه همان وبسایت یا رسانه) رخ بدهد که این موضوع هم بایستی برای والدین روشن شود.»
در ماجرای یاد شده عکس‌ها بدون کسب اجازه از وبسایت مهدکودک برداشته شده و بدون پوشاندن چهره کودکان منتشر شده.
برگردیم به فرض:قانون ایران در چنین موردی ساکت نیست. ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب سال ۱۳۸۸ اذعان داشته است: «هر كس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر كند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی كه منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.»
حالا قانون را کنار بگذاریم و به واقعیت موضوع بپردازیم: چرا قوانین مترقی چنین در مورد تصاویر کودکان سخت‌گیر است؟
آن‌چه بیش از هر چیز مدافعان حقوق کودک را نگران می‌کند سوء‌‌استفاده افراد پدوفیل (دارای انحراف بچه‌خواهی) از محتوای مرتبط با کودکان است.
آن‌ها همه جا هستند و اطلاعاتی که بر روی اینترنت منتشر (و بارها و بارها بازنشر) می‌شوند، تقریبا به سختی قابل حذف هستند. به همین دلیل سند حمایت از حریم آنلاین کودکان عضویت کودکان زیر ۱۳ سال را در شبکه‌های مجازی نظیر فیس‌بوک ممنوع ساخته است. عکس منتشر شده در تسنیم ارتباطی با هرزه‌نگاری کودکان ندارد، اما برای یک منحرف بچه‌خواه این مسائل به این شکل مطرح نیست.
در فضای آنلاین چهار آسیب عمده برای کودکان وجود دارد: محتوا (Content)، استفاده تجاری (Commercial)، رفتار (Conduct) و ارتباط (Contact).
در کنار این‌ها اما یک آسیب عمده دیگر هم خودش را نشان می‌دهد: از دست رفتن و نقض حق گمنام بودن (anonymity). حق طبیعی افراد برای عدم انتشار اطلاعات شخصی، حقی که به افراد این امکان را می‌دهد خودشان در مورد میزان شناخته شدن در محیط آنلاین تصمیم بگیرند. کودکان فاقد چنین امکانی‌اند، ازین رو بایستی از آنان حفاظت کرد.
آن‌چه در انتشار عکس کودکان در استخر مهدکودک رخ داده تنها منحصر به یک بی‌اخلاقی رسانه‌ای نیست. عکس‌ها بدون اجازه والدین از وبسایت مهدکودک برداشته شده و در راستای اهداف سیاسی مورد استفاده ابزاری قرار گرفته‌اند، چهره و در نتیجه هویت اشخاص (بخوانید کودکان معصوم) مشخص است و نهایتا اینکه حتی پس از تعطیل شدن مهدکودک و حذف عکس‌ها از روی وبسایت آن، خبرگزاری تسنیم تا لحظه انتشار این مطلب، عکس‌ها را حذف نکرده است.
پای ایدئولوژی که به میان می‌آید، هرگز گفت‌و‌گویی در نمی‌گیرد. تسنیم مشغول جشن گرفتن پیروزی‌ست؛ تو گویی هنوز خبر هولناک را نشنيده است.
پانویس‌ها
۱- COPPA
نظرها
دژمن مجازی
بیماری سادیسم جنسی/ اینهایی که ح.ئ دوران تجاوز در کوئکی دیه و در محلات جنسنی و آلوده مورد لواط بزرگترهایشان بوده اند/پرده بکارت چون بتی میدانند/ از شدت بیماری جنسی و عقده جنسی به ک.دکان هم شک دارند/