ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

ادبیات گلخانه‌ای و قهقرای ادبی

<p>محبوبه موسوی: وقتی می&zwnj;گوییم داستان آیینه&zwnj;ی تمام نمای جامعه است داریم از نویسنده&zwnj;ای حرف می&zwnj;زنیم که در همان جامعه بالیده، با دردها و شادی&zwnj;های جمعی زیسته، در همان فضا نفس کشیده و با خنده&zwnj;ی همگانی خندیده و در گریه&zwnj;ی همگانی اشک ریخته. وقتی می&zwnj;گوییم ادبیات هر دوره و به خصوص داستان - که نیم&zwnj;رخی از زندگی واقعی است &ndash; تاریخ گویایی از زندگی یک نسل است پر بیراه نگفته&zwnj;ایم. به دوره&zwnj;های تاریخ کلاسیک ادبی هم که نگاه می&zwnj;کنیم می&zwnj;توانیم بهراحتی رشد و قهقرای ادبیات یک دوره را در آن بخوانیم . اما در تاریخ معاصر ادبی، موضوع به این سادگی&zwnj;ها نیست.</p> <p>&nbsp;</p> <p>پیچیدگی&zwnj;های روابط انسانی، رویدادهای گوناگون اجتماعی، تنوع اندیشه&zwnj;ها و افکار گوناگون به اضافه&zwnj;ی ورود اندیشه&zwnj;ها و افکار دیگری از سرزمین&zwnj;هایی که در زمان&zwnj;های پیش بسیار دوردست و ناشناخته می&zwnj;نمود، فزونی تعداد متفکران از زن و مرد و از همه مهم&zwnj;تر بالا رفتن سطح سواد و تحصیل عمومی در ابتدای دوره&zwnj;ی معاصر و پس از آن دسترسی بیشتر به مخاطب، همه و همه دست به دست هم دادند تا شرایط خلاقیت ادبی را وارد عرصه&zwnj;ی پیچیده&zwnj;تری از تنوع آثار و افکار بنمایند. وجود سبک&zwnj;های گوناگون- چه تقلیدی و چه سبک&zwnj;هایی که نویسنده با قدرت ذهنی خود به آنها دست یافته- و از همه مهم&zwnj;تر تأثیر پذیرفتن از جهان حاکم بر سیطره&zwnj;ی ادبی که غول&zwnj;های بزرگ قرن آن را در دست داشتند، باعث می&zwnj;شود که وقتی می&zwnj;خواهیم از ادبیات داستانی یک دوره به چگونگی زیستن در جامعه&zwnj;ی کنونی خود نقبی بزنیم، ناچاریم عوامل گوناگونی را از هم تفکیک کنیم.</p> <p><br /> اما صرف&zwnj;نظر از این تحقیق پیچیده، اگر بخواهیم نگاهی گذرا و حسی به وضعیت داستان در مقطع فعلی داشته باشیم می&zwnj;توان چند نکته&zwnj;ی تاثیرگذار را یافت. این روزها تقریبا ًبه هر سایت ادبی که وارد می&zwnj;شوی صحبت بر سر قهقهرایی ادبیات داستانی است و به خصوص وضعیت اسفناک رمان. بعضی، موضوعات چالش&zwnj;برانگیزی را چون باندهای ادبی یا شبکه&zwnj;ها پیش کشیده&zwnj;اند که تاثیری تحمیلی&zwnj; بر وضع ادبیات کنونی دارد. بعضی از تعدد و بی&zwnj;سروسامانی جوایر ادبی می&zwnj;نالند و از عدم تسلط داوران بر داستان و قرار گرفتن آنها در دایره&zwnj;ی باند و باندبازی. گروهی دلایل دیگری را مطرح می&zwnj;کنند، اما آن&zwnj;چه همه بر آن به طور مشترک تأکید دارند، وضعیت بد ادبی است که حتی گردانندگان و بازاریابان اصلی ادبیات روشنفکری &ndash; یعنی همان کسانی که ادعا می&zwnj;شود در باندهای مافیایی فرورفته&zwnj;اند- از آن گله&zwnj;مندند. اما خارج از دعواهای معمول هر دوره و زمانه&zwnj;ای که اغلب بر محور شهرت اتفاق می&zwnj;افتد، می&zwnj;پرسیم واقعیت چیست؟</p> <p><br /> هر نویسنده به اندازه&zwnj;ای که زندگی می&zwnj;کند توان نوشتن دارد. درست مانند هر انسان که به اندازه&zwnj;ی تجربه&zwnj;هایش در زندگی می&zwnj;تواند زندگی کاملی داشته&zwnj; باشد یا برعکس وقتی به سراشیب عمر افتاد و به دفتر خاطرات ذهنش نگاه کند، می&zwnj;بیند چندان کاری برای زندگی نکرده &zwnj;است، جز همان اجبارهای معمول زیستن. حالا وضعیتی را در نطر بگیریم که نویسنده در خانه حبس شده. جالب اینکه رواج داستان&zwnj;های خانگی در چند سال اخیر به شکلی تورمی افزایش یافته. ابتدا نویسندگان زن و بعد نویسندگان مرد از تجربه&zwnj;های ذهنی خود در خانه نوشتند. فضای ذهنی نویسندگان این&zwnj;گونه داستان&zwnj;ها در چهاردیواری خانه&zwnj;ها که اغلب آپارتمانی است می&zwnj;گذرد و شخصیت داستانی اگر از خانه خارج می&zwnj;شود، یا یا کاری در خیابان دارد فقط برای سر و سامان دادن به امور منزل است و در یک گوشه&zwnj;ی ذهنش مدام با درگیرهای عاطفی خود سر و کله می&zwnj;زند. این پدیده گرچه پدیده&zwnj;ای طبیعی است و مثل هر پدیده&zwnj;ی طبیعی دیگری بخشی از زندگی معاصر است که به داستان&zwnj;نویسی معاصر هم راه یافته &zwnj;است، اما افزایش بیمارگونه&zwnj;ی آن حکایت از حبس خانگی به خصوص زنان در جامعه&zwnj;ی ما دارد.</p> <p><br /> نویسنده&zwnj;ی ما به دلایل گوناگون اجتماعی حتی اگر همسری روشنفکر داشته باشد و حتی اگر مسئولیت کاری خارج از خانه داشته &zwnj;باشد، باز هم آزادی عمل برای تجربه&zwnj;های تازه&zwnj;ی زندگی را ندارد و اصلاً ممکن این موضوع به فکرش هم نرسد. چون تربیت سی ساله&zwnj;ی&zwnj; اجتماعی او راه را بر بخش طغیانگر ذهنش بسته&zwnj; است. زیستن او، عبارت از تجربه&zwnj;های تلخ و شیرین و خطر کردن در عرصه&zwnj;ی زندگی نیست. این موضوع در مورد نویسنده&zwnj;ی مرد هم صادق است، اما در زنان به&zwnj;دلیل محدویت اجتماعی بیشتر، نمود بیشتری دارد. نویسنده به جغرافیا اهمیت نمی&zwnj;دهد و داستان&zwnj;ها اغلب بدون مکان هستند و یا اگر خیلی این موضوع دارای اهمیت باشد در محدوده&zwnj;ی شهرش می&zwnj;گذرد (این روزها داستان&zwnj;هایی درباره&zwnj;ی اقلیمی به نام تهران رواج گسترده&zwnj;ای یافته است).</p> <p><br /> سخن بر سر این است که وقتی انسان از زیستن کامل محروم می&zwnj;شود، نمی&zwnj;تواند در را به روی خلاقیت ذهنی خود ببندد. برای همین از خانه&zwnj;اش می&zwnj;نویسد، از همان زندگی که داشته و سال&zwnj;ها با آن بوده. نویسنده&zwnj;ی این دوره و زمانه به&zwnj;خاطر ممیزی کتاب، حتی برای مطالعه به منابع گوناگون هم دسترسی نداشته &zwnj;است تا با زندگی&zwnj;های گوناگون آشنا شود. علت آن گرچه ممکن است به چشم نیاید اما در گذر این همه سال، وقتی در نظر بگیریم که مدام کتاب&zwnj;هایی به دلیل اعمال سانسور از چرخه&zwnj;ی نشر باز می&zwnj;مانند، به معنای این است که بخشی از دانایی برای جامعه&zwnj;ی اهل مطالعه مفقود است، حلقه&zwnj;ی مفقوده&zwnj;&zwnj;ی بزرگی که نویسنده&zwnj;ی نیازمند به مطالعه حتی از آن خبر هم ندارد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>وقتی در جامعه&zwnj;ای هر کتابی اجازه&zwnj;ی انتشار پیدا نکند، به معنای این&zwnj;است که نویسنده&zwnj;ی نیازمند به مطالعه برای درک بهتر فضای زندگی، با بخش کوچکی از خودش، جامعه&zwnj;اش و رویدادهای واقعی و تأثیرگذار در زندگی آشنا می&zwnj;شود. در نطر بگیرید نویسنده&zwnj;ای را که بخواهد مثل یوسا به جریان&zwnj;های احتماعی در جامعه بپردازد. او به دو دلیل واضح نمی&zwnj;تواند این کار را انجام دهد؛ اولاً خودش هرگز شرایطی را غیر از آن&zwnj;چه عرف و اجتماع برایش تعیین کرده، نزیسته&zwnj;است (اغلب نویسندگان ما، زنان و مردان فرهیخته&zwnj;ی مبادی آدابی هستند که زندگی&zwnj;هایی اتو کشیده را پشت سر گذاشته&zwnj;اند و می&zwnj;گذارند تا مطرود شرایط اجتماعی خانوادگی خود نشنوند) و بنابراین اصلاً به ذهنش زیستنی خارج از فضای گلخانه&zwnj;ای خطور نکرده است و دوم اینکه اگر هم بخواهد از طریق مطالعه به دید جامعی از آن چه بر مردمانش رفته&zwnj; است برسد، به ندرت می&zwnj;تواند به آن&zwnj;چه که می&zwnj;خواهد دست یابد. چون مطالعات او یا کتاب&zwnj;های رد شده از ممیزی است که چیز تازه&zwnj;ای طبیعتاً خارج از تجربه&zwnj;ها و دانسته&zwnj;های عمومی&zwnj;اش ندارد و اگر نه سراغ کتاب&zwnj;های ممنوعه&zwnj;ای می&zwnj;رود که به&zwnj;خاطر ممنوعه بودن دارای شهرت و نام شده&zwnj;اند که باز به نتیجه&zwnj;ی تاثیر ممیزی در انتخاب می&zwnj;&zwnj;رسیم، نوعی جبر که اگر نگوییم مطلق است، اما حداقل می&zwnj;توانیم بگوییم عمیق و ریشه&zwnj;ای است، به این معنا که جلوی قدرت دید نویسنده را می&zwnj;گیرد.</p> <p><br /> در این میان می&zwnj;پرسیم نویسنده پس درباره&zwnj;ی چه بنویسد؟ آیا واقعاً چیزی خارج از فضای گلخانه&zwnj;ای آپارتمانش و مرور خاطرات زندگی روزانه&zwnj;&zwnj;اش باقی می&zwnj;ماند؟ چرا نویسندگان ما راه خطر کردن را از دست داده&zwnj;&zwnj;اند، سؤالی است که پاسخ چندان سختی ندارد. ما در این سال&zwnj;ها فقط نگاه کرده&zwnj;ایم. به نظاره&zwnj;ی تلخی از خود نشسته&zwnj;ایم و بعد باورمان شده که زندگی همین است و همان را نوشته&zwnj;ایم. ما با سر به سوی قهقرای زندگی اجتماعی خود در شرایط تلخ دست و پا بستگی پیش رفته&zwnj;ایم و بعد همان را باور کرده&zwnj;ایم و برای رسیدن به قله&zwnj;اش چه تلاش&zwnj;ها و رقابت&zwnj;ها که نداشته&zwnj;ایم. برای همین وقتی&zwnj; که رمان &laquo;نیمه&zwnj;ی غایب&raquo; نوشته حسین سناپور منتشر شد، و نویسنده در این کتاب از فضای شیک آپارتمانی فاصله گرفته بود، ناگهان انگار نفس حبس شده&zwnj;ی همه&zwnj;ی ما را بیرون داد و آینه&zwnj;ای هر چند شکسته را جلوی رویمان گرفت. برای همین هم این کتاب دست به دست گشت.</p> <p><br /> این ا&zwnj;ست وضعیت زندگی این دوره، زیستن درحصار خانه&zwnj;ها، ترس از زندگی و رفتن به ناکجاآبادها حتی در خیال (داستان&zwnj;های تخیلی هم یک دفعه درشان بسته&zwnj; شد و داستان&zwnj;های کودک هم حتی به بی&zwnj;رمق&zwnj;ترین شکل ممکن به بازگویی داستان&zwnj;هایی عاری از تخیل اکتفا کردند.) این ادبیات یادگار زمانه&zwnj;ای است که زیستن به معنای خطر کردن در آن و جسارت تجربه&zwnj;های تازه، گناهی بزرگ بود و نویسندگان این دوره با سر به سوی قاف قهقرایی که در آن گرفتار بودند می&zwnj;دویدند شاید با رسیدن به آن قله&zwnj;ی بزرگ از ترس زیستن رهایی یابند. نویسندگانی که کتاب&zwnj;هایشان را دوستانشان می&zwnj;خوانند چون مردم رغبتی به آن آینه&zwnj;ی حقیقت&zwnj;گوی ناقص ندارند در عوض سراغ داستان&zwnj;هایی می&zwnj;روند از نویسندگان خارجی که قدرت زیستن و فضای پردلهره و محکم خیال را برایشان تصویر می&zwnj;کند. نویسندگان این دوره بعدها در کتاب&zwnj;های تاریخ ادبیات، دست و ذهن بسته&zwnj;ترین و مظلوم&zwnj;ترین نویسندگان تمام دوره&zwnj;ها لقب خواهند گرفت چون قدرت زیستن را در شرایط پر از اما و اگر و باید و نباید اجتماعی،سیاسی، مذهبی و هزاران باید دیگر از دست داده&zwnj;اند.</p>

محبوبه موسوی: وقتی می‌گوییم داستان آیینه‌ی تمام نمای جامعه است داریم از نویسنده‌ای حرف می‌زنیم که در همان جامعه بالیده، با دردها و شادی‌های جمعی زیسته، در همان فضا نفس کشیده و با خنده‌ی همگانی خندیده و در گریه‌ی همگانی اشک ریخته. وقتی می‌گوییم ادبیات هر دوره و به خصوص داستان - که نیم‌رخی از زندگی واقعی است – تاریخ گویایی از زندگی یک نسل است پر بیراه نگفته‌ایم. به دوره‌های تاریخ کلاسیک ادبی هم که نگاه می‌کنیم می‌توانیم بهراحتی رشد و قهقرای ادبیات یک دوره را در آن بخوانیم . اما در تاریخ معاصر ادبی، موضوع به این سادگی‌ها نیست.

پیچیدگی‌های روابط انسانی، رویدادهای گوناگون اجتماعی، تنوع اندیشه‌ها و افکار گوناگون به اضافه‌ی ورود اندیشه‌ها و افکار دیگری از سرزمین‌هایی که در زمان‌های پیش بسیار دوردست و ناشناخته می‌نمود، فزونی تعداد متفکران از زن و مرد و از همه مهم‌تر بالا رفتن سطح سواد و تحصیل عمومی در ابتدای دوره‌ی معاصر و پس از آن دسترسی بیشتر به مخاطب، همه و همه دست به دست هم دادند تا شرایط خلاقیت ادبی را وارد عرصه‌ی پیچیده‌تری از تنوع آثار و افکار بنمایند. وجود سبک‌های گوناگون- چه تقلیدی و چه سبک‌هایی که نویسنده با قدرت ذهنی خود به آنها دست یافته- و از همه مهم‌تر تأثیر پذیرفتن از جهان حاکم بر سیطره‌ی ادبی که غول‌های بزرگ قرن آن را در دست داشتند، باعث می‌شود که وقتی می‌خواهیم از ادبیات داستانی یک دوره به چگونگی زیستن در جامعه‌ی کنونی خود نقبی بزنیم، ناچاریم عوامل گوناگونی را از هم تفکیک کنیم.

اما صرف‌نظر از این تحقیق پیچیده، اگر بخواهیم نگاهی گذرا و حسی به وضعیت داستان در مقطع فعلی داشته باشیم می‌توان چند نکته‌ی تاثیرگذار را یافت. این روزها تقریبا ًبه هر سایت ادبی که وارد می‌شوی صحبت بر سر قهقهرایی ادبیات داستانی است و به خصوص وضعیت اسفناک رمان. بعضی، موضوعات چالش‌برانگیزی را چون باندهای ادبی یا شبکه‌ها پیش کشیده‌اند که تاثیری تحمیلی‌ بر وضع ادبیات کنونی دارد. بعضی از تعدد و بی‌سروسامانی جوایر ادبی می‌نالند و از عدم تسلط داوران بر داستان و قرار گرفتن آنها در دایره‌ی باند و باندبازی. گروهی دلایل دیگری را مطرح می‌کنند، اما آن‌چه همه بر آن به طور مشترک تأکید دارند، وضعیت بد ادبی است که حتی گردانندگان و بازاریابان اصلی ادبیات روشنفکری – یعنی همان کسانی که ادعا می‌شود در باندهای مافیایی فرورفته‌اند- از آن گله‌مندند. اما خارج از دعواهای معمول هر دوره و زمانه‌ای که اغلب بر محور شهرت اتفاق می‌افتد، می‌پرسیم واقعیت چیست؟

هر نویسنده به اندازه‌ای که زندگی می‌کند توان نوشتن دارد. درست مانند هر انسان که به اندازه‌ی تجربه‌هایش در زندگی می‌تواند زندگی کاملی داشته‌ باشد یا برعکس وقتی به سراشیب عمر افتاد و به دفتر خاطرات ذهنش نگاه کند، می‌بیند چندان کاری برای زندگی نکرده ‌است، جز همان اجبارهای معمول زیستن. حالا وضعیتی را در نطر بگیریم که نویسنده در خانه حبس شده. جالب اینکه رواج داستان‌های خانگی در چند سال اخیر به شکلی تورمی افزایش یافته. ابتدا نویسندگان زن و بعد نویسندگان مرد از تجربه‌های ذهنی خود در خانه نوشتند. فضای ذهنی نویسندگان این‌گونه داستان‌ها در چهاردیواری خانه‌ها که اغلب آپارتمانی است می‌گذرد و شخصیت داستانی اگر از خانه خارج می‌شود، یا یا کاری در خیابان دارد فقط برای سر و سامان دادن به امور منزل است و در یک گوشه‌ی ذهنش مدام با درگیرهای عاطفی خود سر و کله می‌زند. این پدیده گرچه پدیده‌ای طبیعی است و مثل هر پدیده‌ی طبیعی دیگری بخشی از زندگی معاصر است که به داستان‌نویسی معاصر هم راه یافته ‌است، اما افزایش بیمارگونه‌ی آن حکایت از حبس خانگی به خصوص زنان در جامعه‌ی ما دارد.

نویسنده‌ی ما به دلایل گوناگون اجتماعی حتی اگر همسری روشنفکر داشته باشد و حتی اگر مسئولیت کاری خارج از خانه داشته ‌باشد، باز هم آزادی عمل برای تجربه‌های تازه‌ی زندگی را ندارد و اصلاً ممکن این موضوع به فکرش هم نرسد. چون تربیت سی ساله‌ی‌ اجتماعی او راه را بر بخش طغیانگر ذهنش بسته‌ است. زیستن او، عبارت از تجربه‌های تلخ و شیرین و خطر کردن در عرصه‌ی زندگی نیست. این موضوع در مورد نویسنده‌ی مرد هم صادق است، اما در زنان به‌دلیل محدویت اجتماعی بیشتر، نمود بیشتری دارد. نویسنده به جغرافیا اهمیت نمی‌دهد و داستان‌ها اغلب بدون مکان هستند و یا اگر خیلی این موضوع دارای اهمیت باشد در محدوده‌ی شهرش می‌گذرد (این روزها داستان‌هایی درباره‌ی اقلیمی به نام تهران رواج گسترده‌ای یافته است).

سخن بر سر این است که وقتی انسان از زیستن کامل محروم می‌شود، نمی‌تواند در را به روی خلاقیت ذهنی خود ببندد. برای همین از خانه‌اش می‌نویسد، از همان زندگی که داشته و سال‌ها با آن بوده. نویسنده‌ی این دوره و زمانه به‌خاطر ممیزی کتاب، حتی برای مطالعه به منابع گوناگون هم دسترسی نداشته ‌است تا با زندگی‌های گوناگون آشنا شود. علت آن گرچه ممکن است به چشم نیاید اما در گذر این همه سال، وقتی در نظر بگیریم که مدام کتاب‌هایی به دلیل اعمال سانسور از چرخه‌ی نشر باز می‌مانند، به معنای این است که بخشی از دانایی برای جامعه‌ی اهل مطالعه مفقود است، حلقه‌ی مفقوده‌‌ی بزرگی که نویسنده‌ی نیازمند به مطالعه حتی از آن خبر هم ندارد.

وقتی در جامعه‌ای هر کتابی اجازه‌ی انتشار پیدا نکند، به معنای این‌است که نویسنده‌ی نیازمند به مطالعه برای درک بهتر فضای زندگی، با بخش کوچکی از خودش، جامعه‌اش و رویدادهای واقعی و تأثیرگذار در زندگی آشنا می‌شود. در نطر بگیرید نویسنده‌ای را که بخواهد مثل یوسا به جریان‌های احتماعی در جامعه بپردازد. او به دو دلیل واضح نمی‌تواند این کار را انجام دهد؛ اولاً خودش هرگز شرایطی را غیر از آن‌چه عرف و اجتماع برایش تعیین کرده، نزیسته‌است (اغلب نویسندگان ما، زنان و مردان فرهیخته‌ی مبادی آدابی هستند که زندگی‌هایی اتو کشیده را پشت سر گذاشته‌اند و می‌گذارند تا مطرود شرایط اجتماعی خانوادگی خود نشنوند) و بنابراین اصلاً به ذهنش زیستنی خارج از فضای گلخانه‌ای خطور نکرده است و دوم اینکه اگر هم بخواهد از طریق مطالعه به دید جامعی از آن چه بر مردمانش رفته‌ است برسد، به ندرت می‌تواند به آن‌چه که می‌خواهد دست یابد. چون مطالعات او یا کتاب‌های رد شده از ممیزی است که چیز تازه‌ای طبیعتاً خارج از تجربه‌ها و دانسته‌های عمومی‌اش ندارد و اگر نه سراغ کتاب‌های ممنوعه‌ای می‌رود که به‌خاطر ممنوعه بودن دارای شهرت و نام شده‌اند که باز به نتیجه‌ی تاثیر ممیزی در انتخاب می‌‌رسیم، نوعی جبر که اگر نگوییم مطلق است، اما حداقل می‌توانیم بگوییم عمیق و ریشه‌ای است، به این معنا که جلوی قدرت دید نویسنده را می‌گیرد.

در این میان می‌پرسیم نویسنده پس درباره‌ی چه بنویسد؟ آیا واقعاً چیزی خارج از فضای گلخانه‌ای آپارتمانش و مرور خاطرات زندگی روزانه‌‌اش باقی می‌ماند؟ چرا نویسندگان ما راه خطر کردن را از دست داده‌‌اند، سؤالی است که پاسخ چندان سختی ندارد. ما در این سال‌ها فقط نگاه کرده‌ایم. به نظاره‌ی تلخی از خود نشسته‌ایم و بعد باورمان شده که زندگی همین است و همان را نوشته‌ایم. ما با سر به سوی قهقرای زندگی اجتماعی خود در شرایط تلخ دست و پا بستگی پیش رفته‌ایم و بعد همان را باور کرده‌ایم و برای رسیدن به قله‌اش چه تلاش‌ها و رقابت‌ها که نداشته‌ایم. برای همین وقتی‌ که رمان «نیمه‌ی غایب» نوشته حسین سناپور منتشر شد، و نویسنده در این کتاب از فضای شیک آپارتمانی فاصله گرفته بود، ناگهان انگار نفس حبس شده‌ی همه‌ی ما را بیرون داد و آینه‌ای هر چند شکسته را جلوی رویمان گرفت. برای همین هم این کتاب دست به دست گشت.

این ا‌ست وضعیت زندگی این دوره، زیستن درحصار خانه‌ها، ترس از زندگی و رفتن به ناکجاآبادها حتی در خیال (داستان‌های تخیلی هم یک دفعه درشان بسته‌ شد و داستان‌های کودک هم حتی به بی‌رمق‌ترین شکل ممکن به بازگویی داستان‌هایی عاری از تخیل اکتفا کردند.) این ادبیات یادگار زمانه‌ای است که زیستن به معنای خطر کردن در آن و جسارت تجربه‌های تازه، گناهی بزرگ بود و نویسندگان این دوره با سر به سوی قاف قهقرایی که در آن گرفتار بودند می‌دویدند شاید با رسیدن به آن قله‌ی بزرگ از ترس زیستن رهایی یابند. نویسندگانی که کتاب‌هایشان را دوستانشان می‌خوانند چون مردم رغبتی به آن آینه‌ی حقیقت‌گوی ناقص ندارند در عوض سراغ داستان‌هایی می‌روند از نویسندگان خارجی که قدرت زیستن و فضای پردلهره و محکم خیال را برایشان تصویر می‌کند. نویسندگان این دوره بعدها در کتاب‌های تاریخ ادبیات، دست و ذهن بسته‌ترین و مظلوم‌ترین نویسندگان تمام دوره‌ها لقب خواهند گرفت چون قدرت زیستن را در شرایط پر از اما و اگر و باید و نباید اجتماعی،سیاسی، مذهبی و هزاران باید دیگر از دست داده‌اند.

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • نادر

    <p>سلام. مطلب خيلي خوبي بود. واقعا لذت بردم.</p>

  • لنگرگاه

    <p>مقاله بسیار پر محتوایی بود، مثل همیشه لذت بردم ...</p>