تاجیکستان زیر فشار گرمایش زمین

بر اساس پژوهش‌های صورت‌گرفته بر تأثیرات گرمایش زمین، تاجیکستان یکی از کشورهایی است که به دلیل روند جهانی گرمایش زمین بیشترین آسیب ممکن مواجه خواهد شد.

شبکه خبری الجزیره در گزارشی نوشت طبیعت تاجیکستان و منابع آبی و صنعت کشاورزی و دامداری این کشور به شدت تحت تاثیر گرم‌شدن زمین قرار خواهد گرفت.

تاجیکستان یکی از کشورهایی است که کمترین مسئولیت را در تولید گازهای گلخانه‌ای و گرم‌شدن زمین بر عهده دارد. این کشور بر اساس رده‌بندی «آکسفام» از سرانه انتشار گاز گلخانه‌ای، در رتبه ۱۲۹ ام قرار دارد. با این حال، میزان تاثیرپذیری آن از گرمایش زمین که بر اثر انتشار این گازها در حال رخ‌دادن است، بسیار شدید توصیف می‌شود.

امروز سنت‌های قدیمی کشت‌و‌کار در تاجیکستان به دلیل تغییر الگوهای آب‌و‌هوایی از کارایی افتاده‌اند. به گزارش الجزیره، کشاورزان نمی‌توانند همچون سابق بهترین برای زمان کاشتن بذر را تخمین بزنند.

در عین حال، گرم‌تر شدن دما به افزایش بیماری‌های قارچی فراگیر در محصولات آنها دامن زده است.

اما مهم‌ترین دغدغه ساکنان مناطق روستایی در تاجیکستان آب‌شدن یخچال‌های طبیعی این کشور است. آب‌های حاصل از یخچال‌های طبیعی در کوهستان‌های تاجیکستان منبع مهمی برای صنعت کشاورزی و دامداری ساکنان مناطق روستایی این کشور بوده است. اکنون روند جهانی گرم‌شدن کره زمین به آب‌شدن پُرشتاب این یخچال‌ها انجامیده است.

در ماه ژوئیه سال جاری گل‌و‌لای حاصل از آب‌شدن یخچال‌ها به رودخانه گانت در جنوب این کشور سرازیر شد و سدی طبیعی به وجود آورد که به جمع‌شدن آب پشت آن و شکل گرفتن دریاچه‌ای جدید انجامید.

بر اثر این اتفاق، ۸۰ خانه‌ در نواحی این نقطه و بخشی از بزرگراه پامیر نیز زیر آب فرورفتند؛ هرچند به دلیل آموزش‌های مربوط به وضعیت اضطراری در هنگام رخ‌دادن بلایای طبیعی و پاسخگویی مناسب گروه‌های امدادی، کسی جان خود را از دست نداد.

به باور ظفربیک کیواتبکف، از کارشناسان سازمان غیردولتی و بین‌المللی «تمرکز بر خدمات انسان‌دوستانه» که در آمریکا مستقر است، این اتفاق تنها آغاز روندی طولانی خواهد بود و ابداً محدود به کشور تاجیکستان نیست.

یواتبکف در گفت‌و‌گو با الجزیره عنوان می‌کند که «۹۳ درصد قلمروی تاجیکستان را کوهستان‌های مرتفع و مملوء از یخچال‌های طبیعی پوشانده‌ است.»

به گفته او، تنها کوهستان پامیر بیش از ۲۶۰ دریاچه یخی را در خود جای داده است که حدود ۲۰ عدد از آنها، در صورت آب‌شدن، تهدیدی واقعی برای اجتماعات ساکن در سرزمین‌های پست آن نواحی است.

همچنین بر اساس پژوهش‌های صورت‌گرفته، تاجیکستان تا سال ۲۰۵۰ حدود ۳۰ درصد از یخچال‌های طبیعی خود را از دست خواهد داد و این رویداد تأثیری عمیق بر تمام آسیای میانه خواهد داشت.

بندیکت ایبله، از کارشناسان «بنیاد همکاری‌های بین‌المللی جمهوری فدرال آلمان»، ضمن اعلام این واقعیت، تاثیر گرم‌شدن جهانی بر تاجیکستان را قابل قیاس با تاثیر آن بر کشورهای جزیره‌ای دانست. بر اساس پیش‌بینی‌های دانشمندان، بخش یا تمامی از این کشورها بر اثر ذوب‌شدن یخهای قطبی و بالارفتن سطح دریاها زیر آب فروخواهند رفت.

ایبله اضافه کرد: «منظورم این نیست که تاجیکستان زیر آب ناپدید می‌شود. اما منطقه آسیای مرکزی به شدت وابسته به منابع آبی در تاجیکستان است و با از بین رفتن یخچال‌ها، این منطقه به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت».

منطقه آسیای مرکزی تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، بخش‌هایی از ایران و افغانستان و پاکستان شامل می‌شود.

تاجیکستان در آسیای میانه کشوری پربارش است و منابع آبی فراوانی دارد. رودهای بسیاری از کوه‌های تاجیکستان سرچشمه می‌گیرند. مجموع طول ۹۴۷ رودخانه تاجیکستان بیش از ۲۸۵۰۰ کیلومتر است که ۶۰ درصد ذخیره آبی آسیای مرکزی را تشکیل می‌دهد.