دو قرن جنبش عدالت‌جویانه زنان پشتوانه‌ پایداریِ روز جهانی زن- بخش پایانی

<div dir="RTL"> <div dir="RTL"><span><em>سیما راستین &ndash; در آستانه بزرگداشت ۸ مارس، روز جهانی زن قرار داریم. این مقاله در نقد نظری نوشته شده است که دیگر ۸ مارس را فاقد موضوعیت می&zwnj;داند. در بخش اول این مقاله تاریخ جنبش زن به عنوان زمینه&zwnj; و پشتوانه شکل&zwnj;گیری روز جهانی زن مرور شد. بخش دوم این موضوع را پی می&zwnj;گیرد. سپس سرگذشت شکل گیری نماد ۸ مارس شرح داده شده و سرانجام اهمیت و دستاوردهای چنین روز نمادینی بررسی می&zwnj;شود.<br /> </em></span><span> </span></div> <div dir="RTL"><span>&nbsp;</span></div> <span> <b><span dir="RTL">پویش زنان ایرانی در راه آزادی و برابری&nbsp;</span></b></span></div> <div dir="RTL"><span>از وضعیت حقوقی و اجتماعی زنان ایرانی قبل از غلبه اسلام بر ایران اطلا</span><span>عات چندانی در دسترس نیست. از کتاب&zwnj;های تاریخ که توسط تاریخ&zwnj;نگاران خارجی جمع&zwnj;آوری شدند، برمی&zwnj;آید که در دوره کوتاهی دو زن بر ایران سلطنت کرده&zwnj;اند.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright">&nbsp;</div> <div dir="RTL" class="rteright"><span> تصاویر ارائه شده از زنان در ادبیات حماسی ایران به ویژه درشاهنامه فردوسی حاکی از استقلال شخصیت و آزادمنشی زنان آن دوره است. این کتاب مملو از چهره&zwnj;های زنانی است چون گردآفرید، زنی پهلوان و دلیر که با سهراب پهلوانی که به قدرت و شجاعت شهرت دارد نبرد می&zwnj;کند، تهمینه که شبانه به بالین رستم می&zwnj;رود و با او عشق می&zwnj;ورزد، رودابه، مظهر خردورزی و صلحجویی،&nbsp;و سودابه، زنی که از روی ناکامی در عشق به دسیسه علیه سیاوش متوسل می&zwnj;شود&nbsp;و او را به کام مرگ می&zwnj;کشد. همین که این شخصیت&zwnj;های افسانه&zwnj;ای قوی، صاحب رأی مستقل و آزادمنش هستند، دلالت بر حاکمیت مناسباتی طبیعی&zwnj;تر و تا حدی آزاد از اید&zwnj;ئولوژی&zwnj;های مبتنی بر ضعف و فرودستی زنان درآن عصر می&zwnj;کنند.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>وضعیت زنان پس از غلبه اسلام بر ایران نیز بازتاب قابل توجهی در تاریخ و ادبیات فارسی نداشته است. یکی از روشن&zwnj;ترین تصاویری که در ادبیات پس از اسلام درباره تلقی جامعه از زنان ارائه شده، شعر &quot;زن خوب و فرمانبر و پارسا&quot; سروده سعدی است. شیخ فاضل در این سروده از زن مطیع و پارسا ستایش می&zwnj;کند و توصیه به تنبیه می&zwnj;کند اگر سرکشی کند، و باز شدن پایش به کوچه را شایسته مجازات قتل می&zwnj;داند.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&laquo;شواهد موجود از موقعیت زنان تا اوایل قرن بیستم حاکی از فرودستی و وابستگی مشقت&zwnj;بار زنان ایرانی است. فقط ۳ در صد زنان ایرانی تا سال ۱۳۰۴ باسواد بودند. جداسازی جنسیتی نه تنها در محدوده خصوصی، بلکه حتی در خیابان&zwnj;ها و مکان&zwnj;های عمومی برقرار بود. چند همسری مردان، حق انحصاری طلاق برای مردان، ازدواج کودکان به عنوان هنجارهایی رایج درجامعه نهادینه شده بود.&raquo; [۵]&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span><b>زنان در انقلاب مشروطیت</b> </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>نخستین جرقه&zwnj;های آزادیخواهی ومشارکت&zwnj;طلبی زنان ایرانی در انقلاب مشروطه زده شد. خصلت ضد استبدادی و استقلال&zwnj;طلبانه انقلاب که ائتلافی از نیروهای مذهبی و روشنفکران سکولار را برانگیخته بود، زمینه مناسبی برای مشارکت سیاسی زنان را فراهم آورد. این مشارکت در ابتدا از زاویه&nbsp;حمایت از موعظه&zwnj;ها و فتواهای علمای مشروطه&zwnj;خواه درمخالفت با دخالت بیگانگان در امور کشور و سپس خصلتی ملی واستقلال&zwnj;طلبانه به خود گرفت.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>بخشی از زنان علاوه بر حمایت از خواست&zwnj;های اصلاح&zwnj;طلبانه عمومی با ایجاد انجمن&zwnj;های مخفی زنان به فعالیت سیاسی که گاه در اشکال مسلحانه بروز می&zwnj;کرد، به جنبش مشروطه&zwnj;خواهی پیوسته بودند. در میان زنان مشروطه&zwnj;خواه تنها عده معدودی از زنان روشنفکر طرفدار&nbsp;حقوق ویژه زنان بودند. این زنان پس از فروکش کردن جنبش مردمی به مبارزه ادامه داده و جنبش حقوقی زنان ایران را پایه&zwnj;ریزی کردند. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span><i>الیز ساناساریان،</i> مبدأ جنبش حقوق زنان را انتشار اولین گاهنامه زنان در آغاز ۱۲۸۹&nbsp;و افول این حرکت مشخص را انحلال آخرین سازمان زنان ۱۳۱۱ می&zwnj;داند.[۶]&nbsp;جنبش زنان در این دوره فعالیت&zwnj;های خود را از طریق انتشار نشریات زنانه، تأسیس سازمان&zwnj;های زنان و گشایش مدارس دخترانه شکل می&zwnj;داد. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>ساناساریان با استناد به متنی در مجله &quot;جمعیت نسوان وطن&zwnj;خواه&quot; شماره ۴ تیر ماه ۱۳۰۸ مطرح می&zwnj;کند که بر جنبش زنان ایرانی در این دوره &nbsp;این باور غلبه داشت که سوادآموزی و تحصیل دانش مسیر اصلی برای دستیابی به آزادی زنان است و توده زنان با تکیه بر دانش، توان غلبه بر باورهای خرافی و سنتهایی که فرودستی آنان را تداوم می&zwnj;بخشد، خواهند داشت. [۷]</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>ژانت آفاری می&zwnj;نویسد: &laquo;بعضی زنان رفته رفته شروع به انتقاد از فرهنگ مردسالاری کردند و به بحث درباره موضوعهایی مانند حجاب، چند همسری و حق طلاق پرداخت. تاج&zwnj;السلطنه آشکارا از ازدواج اجباری&zwnj;اش در سیزده&zwnj;سالگی،....و سقط جنین مخفیانه خودش نوشت. خاطرات تاج&zwnj;السلطنه تنها مدرک فمینیستی بازمانده از آن دوره نیست. در سال ۱۹۰۹ مجموعه مقاله&zwnj;های جالب توجهی به نام &quot;لایحه خانم دانشمند&quot; در نشریه سوسیال دموکرات ایران نو چاپ شد. او دراین مقالات به اهمیت تحصیل زنان، مخالفت با چند همسری، رابطه برابر و مبتنی بر عشق و اعتماد میان زن و مرد می&zwnj;پرداخت.&raquo; [۸] &nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>در برخی از تشکل&zwnj;های زنانه به اهمیت حق رأی زنان نیز اشاره می&zwnj;شد، اما این مسئله در مقیاس عمومی جنبش زنان این عصر، در حاشیه قرار داشت. بسیاری از روزنامه&zwnj;نگاران، شاعران و حتی بعضی از نمایندگان مجلس، در دوره مشروطه از حقوق زنان دفاع کردند. [۹] طنز اجتماعی دهخدا، حمایت علنی وکیل&zwnj;الرعایا (نماینده همدان در مجلس) از حق رأی زنان در مجلس، شعرهای ایرج&zwnj;میرزا، لاهوتی و عشقی نقش بسزایی در مطرح کردن مسئله رهایی زنان در این دوره داشت. پیشروان جنبش زنان در آمریکا نیز تلقی مشابهی از جنبش زنان در طرح خواستهای اجتماعی مثل سوادآموزی و شرکت در مبارزات استقلال طلبانه و ضد برده&zwnj;داری داشتند.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><b>جنبش زنان ایرانی پس از جنبش مشروطه&zwnj;خواهی</b></div> <p><span>جنبش نوپای زنان پس از روی کار آمدن رضا شاه پهلوی ۱۲۹۹ تدریجاً فروکش کرد. زمینه&zwnj;های این امر از سویی به دلیل رفرم دولت در زمینه قوانین ازدواج و طلاق، گسترش امکانات آموزشی برای زنان و لغو حجاب بود. بسیاری از فعالان جنبش زنان مطالبات خود را در اقدامات دولتی متجلی می&zwnj;دیدند و این رو نیروی خود را برای حمایت از طرح&zwnj;های دولتی به جریان انداختند. بخش دیگری که ناپیگیری و سطحی بودن اقدامات دولتی را در اصلاحات مربوط به وضعیت زنان مشاهده می&zwnj;کردند و تمایل به ادامه فعالیت خود در چارچوب صف مستقل زنان داشتند، از سوی دولت منحل اعلام شدند. آخرین بازمانده تشکل&zwnj;های زنان، &quot;جمعیت نسوان وطنخواه&quot; بود که در سال ۱۳۱۱ منحل اعلام شد و تا پایان سلطنت رضاشاه، بر پا نخاست.</span></p> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>در دوره سلطنت محمد رضا شاه پهلوی حرکت مستقل چشمگیری برای کسب &nbsp;حقوق زنان برپا نگشت. البته در این دوره در چارچوب سیاست متمرکز دولتی، اقداماتی به نفع زنان انجام می&zwnj;گرفت. در سال ۱۳۴۱ حق رأی زنان در چارچوب اصلاحات ۶ ماده&zwnj;ای موسوم به انقلاب سفید تصویب شد. در سال ۱۳۴۶ قانون حمایت از خانواده تصویب شد و در سال ۱۳۵۴ اصلاحاتی به نفع حقوق زنان درآن وارد شد. اصلاحاتی نیز در عرصه قوانین کار معطوف به زنان تصویب شد، از جمله مرخصی زایمان، ایجاد مهد کودک در کارگاه&zwnj;هایی که بیش از ۱۰ زن در آن شاغل بودند.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>کیفیت اصلاحات قانونی جنسیتی در دوره محمدرضا شاه شباهت زیادی به اصلاحات دوره رضاشاه داشت. این اصلاحات در سطح انجام شده و بیشتر به جنبه نمایش مدرنیسم ایرانی&nbsp;در جهان و به ویژه تأمین الزامات اقتصادی (نیاز بازار به نیروی کار زنان) اهمیت داده می&zwnj;شد تا به تعمیق تفکر مدرنیته و تـأمین آزادی فردی انسان&zwnj;ها مستقل ازجنسیت. از اینروهمواره تناقضی در آگاهی و ایقان بخشی از زنان ایرانی که به شیوه عرفی زندگی می&zwnj;کردند، وجود داشت. این تناقض و عدم آگاهی بر تبعیض جنسیتی به عنوان نقض آشکار حقوق بشر ، زمینه ساز حمایت بی قید و شرط بسیاری از زنان ایرانی از انقلابی شد که هویت ایدئولوژیک آن با نقض حقوق اولیه زنان، پیوندی تنگاتنگ دارد.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>زنان ایران از انقلاب ۱۳۵۷ تا امروز</b></div> <p><span>در جریان پیروزی انقلاب بهمن ۵۷ و سقوط نظام سلطنتی در ایران، سرکردگی انقلاب به دست نیروهای مسلمان و معتقد به نظام ولایت فقیه افتاد. از آن پس جامعه ایران زیر قیمومیت ولایتی قرار گرفت که اصلیت تردیدناپذیر آن مردانه است. زنان در تمام سطوح این نظام حکومتی&nbsp;یا حذف می&zwnj;شوند و یا در مرتبه دوم قرار می&zwnj;گیرند.</span></p> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>اگر در دیگر نظام&zwnj;های حکومتی، حذف زنان از قدرت با خاموشی و از طریق تبعیض&zwnj;گذاری&zwnj;های اجتماعی در عرصه کسب دانش و شرکت در فعالیت&zwnj;های اجتماعی انجام می&zwnj;گیرد، در نظام ولایت فقیه، صلاحیت جنسیتی و معنوی زنان برای فقاهت، هدایت و قضاوت صراحتا مردود اعلام می&zwnj;شود. جنسیت زنان آغشته به کفر و معصیت تعریف می&zwnj;شود و محکوم به پوشانیده شدن است.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>اصل خانواده دراین سیستم اید&zwnj;ئولوژیک&nbsp;نیز تجلی بارزی از جایگاه تبعیض&zwnj;آمیز زنان است. در حالی که زنان قانونا ملزم به رعایت تک همسری هستند و در صورت تخطی از این قانون به مجازات&zwnj;های مرگباری چون سنگسار محکوم می&zwnj;شوند، چند همسری برای مردان قانونا آزاد است.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>ویژگی چند همسری در جموری اسلامی ایران عبارت از صراحت قانونی دادن به چند همسری مردان در قوانین رسمی مربوط به خانواده در کشور است . گرچه زنان ایرانی در این سالها، روزگار دشوار و پرتنشی را از سر می&zwnj;گذرانند&zwnj; و امکان ایجاد تشکلهای مستقل خود را ندارند، اما علاوه بر شرکت در فعالیت&zwnj;های اجتماعی و فرهنگی، هیچگاه از تلاش برای رفع تبعیض و کسب حقوق انسانی دست نکشیده&zwnj;اند. از نمونه&zwnj;های&nbsp;فعالیت&zwnj;های زنان ایرانی در سالهای اخیر می&zwnj;توان از <i>کمپین یک میلیون امضا</i> و <i>کمپین قانون بی سنگسار&nbsp;</i>نام برد.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><b>سرگذشت ۸ مارس </b></div> <p><span>اکنون ۱۰۰ سال از اولین مجمع رسمی (کنفرانس زنان انترناسیونال دوم، کپنهاگ ۲۷ اوت&nbsp;۱۹۱۱) می&zwnj;گذرد که در آن &zwnj;ایده نام&zwnj;گذاری یک &zwnj;روز جهانی برای ارج&zwnj;گذاری و همبستگی با زنان و مبارزه آنها علیه تبعیض مطرح شد، بی آنکه روز معینی برای آن در نظر گرفته شود. از آن پس همه ساله بزرگداشتی در اشکال متنوع، با مضامین سیاسی مختلف و با مشارکت متفاوتی از افکار عمومی جهان انجام گرفته&zwnj; است.</span></p> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>روز جهانی زن ، در سالهای نخست عمدتا به عنوان همایشی در چارچوب احزاب سوسیالیست معنا داشت و در تاریخ&zwnj;های مختلفی برگزار می&zwnj;شد. در سال ۱۹۲۱ در کنفرانس زنان انترناسیونال دوم در مسکو، از شرکت وسیع و فعال زنان کارگر و زحمتکش محلات فقیر نشین سنت پطرزبورگ در اعتصاب بزرگ ۸ مارس ۱۹۱۷ که به انقلاب فوریه منجر شد، قدردانی شد و به این مناسبت ۸ مارس به عنوان روز بزرگداشت جهانی زن برگزیده شد. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>اینکه ابتکار و سرآغاز ۸ مارس به عنوان روز جهانی زن به نام احزاب سوسیالیستی و کمونیستی رقم خورده بود، موجب ناخشنودی در غرب بود. از این رو برخی مبلغان برآن شدند که انگیزه&zwnj;های دیگری برای خاستگاه ۸ مارس جستجو کنند. سرانجام در دهه ۱۹۵۰پس از از جنگ جهانی دوم و دوره منسوب به جنگ سرد، موضوعیت ۸ مارس به مراسم یادبودی توسط زنان سوسیالیست در ۸ مارس ۱۹۰۷ در نیویورک نسبت داده شد که در آن از اعتصاب زنان کارگر نساج در نیویورک ۸ مارس ۱۸۵۷ علیه دستمزد نازل و شرایط کاری طاقت&zwnj;فرسا تجلیل شده بود. بنا بر این روایت اعتصاب زنان نساج با سرکوب خونین پلیس به عقب رانده شده بود. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>در سال <i>۱۹۸۰ تما کاپلان</i> [۱۰]<i> ، لیلیان کندل و فرانسیس پیک</i> [۱۱] بر اساس مطالعاتی تاریخی مطرح کردند که قیام زنان نساج درنیویورک ۱۸۵۷ در اصل افسانه&zwnj;ای است که در سال ۱۹۵۵ با هدف جدا کردن روز زن از سرگذشت سوسیالیستی&zwnj;اش، ابداع شده است.[۱۱] در تکمیل این افسانه به مجمعی واقعی توسط اتحادیه زنان سوسیال دموکرات در ۸ مارس ۱۹۰۸ در نیویورک برای &quot;حق رأی زنان&quot; اشاره شده است. در پرداخت این افسانه حتی به حوادثی مثل اعتصاب زنان پارچه&zwnj;باف نیویورک در پایان سال ۱۹۰۹ و آتش سوزی در آن در سال ۱۹۱۱ که به مرگ ۱۴۶ زن دوزنده منجر شد، به عنوان انگیزه&zwnj;هایی برای روز زن، رجوع می&zwnj;شود. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>به هرحال ۸ مارس نیز مثل بسیاری از رویدادها که رسانش پیامی علیه تبعیض را به افکار عمومی دنبال می&zwnj;کنند، از کارشکنی&zwnj;ها، بازیهای قدرت و رقابت&zwnj;های ایدئولوژیک&minus; سیاسی در امان نبوده&zwnj;است. برگزاری این روز تا قبل از پایان جنگ جهانی دوم توسط احزاب سوسیالیستی مرسوم بود. سپس در دیگر کشورها نیز متداول شد. ۸ مارس در دوره تسلط ناسیونال&zwnj;سوسیالیستها در سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ در آلمان لغو و به جای آن رسم برگزاری &quot;روز مادر&quot; به عنوان روزی اعطا شده به زنان متداول گردید. در این دوره برگزاری هرگونه بزرگداشتی به مناسبت ۸ مارس ممنوع اعلام شد. برگزاری مخفیانه ۸ مارس نوعی مقاومت در مقابل سلطه فاشیسم را منعکس می&zwnj;کرد.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>سال ۱۹۷۵ برای اولین بار ۸ مارس در سازمان ملل متحد جشن گرفته شد. ۱۹۷۷مجمع عمومی سازمان ملل متحد ۸ مارس را به عنوان روز جهانی زن به رسمیت شناخت. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>سال ۲۰۰۳ به مناسبت روز جهانی زن ، یونیسف &quot;صندوق کودکان ملل متحد&quot; شعار آموزش بهتر برای دختران را مطرح کرد تا از آنها در برابر استثمار و تبعیض حمایت شود. بسیاری از فراخوان&zwnj;ها علیه هرگونه تبعیض بر زنان و کودکان از جمله قطع اندام جنسی زنان، ازدواج کودکان و در مخالفت با پیشداوری و خشونت علیه روش زندگی مبتنی بر همجنس&zwnj;گرایی. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>سازمان ملل متحد ۸ مارس ۲۰۰۴ را برای &quot;مبارزه با بیماری ایدز در کشورهای آفریقایی و حمایت از زنان مبتلا به این بیماری&quot; اعلام کرد. بنا بر آمار ارائه شده توسط سازمان ملل متحد، در این قاره دو سوم بیماران ایدز را گروه سنی زنان زیر ۲۴ سال، تشکیل می&zwnj;دهند. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>شعار روز جهانی زن در سال ۲۰۰۶ ، &quot;افزایش نقش زنان در فرآیند تصمیم&zwnj;گیریهای سیاسی&quot; بود.&nbsp;</span><span>۸ مارس ۲۰۰۷ موضوع &quot; تعیین مجازات برای خشونت&zwnj;ورزی علیه زنان و دختران&quot; را برجسته کرد.</span><span>&quot;شانس&zwnj;های برابر و تأمین هزینه آن&quot; موضوع انتخابی روز جهانی زن ۲۰۰۸ توسط سازمان ملل متحد بود. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>سال ۲۰۰۹ شعار &quot;زنان ومردان متحد شوید و به خشونت علیه زنان و دختران پایان دهید&quot;، موضوع انتخابی روز جهانی زن بود. در این سال به ویژه به خشونت در مناطق جنگی اشاره می&zwnj;شد. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>درسال گذشته (۲۰۱۰) &nbsp;<i>آلیس شوارتسر</i>، فمینیست سرشناس آلمانی، که در سالهای اخیر به چهره&zwnj;ای رسانه&zwnj;ای بدل شده، در مصاحبه&zwnj;ای با روزنامه &quot;فرانکفورتر روندشاو&quot; خواستار لغو رسمی روز جهانی زن، به عنوان مرحمتی مردانه و میراثی از فرهنگ سوسیالیستی شد، فرهنگی که به باور او حتی رهبرانش بر همسر و زنان همرزم خود تبعیض روا می&zwnj;داشتند. [۱۲] یک سال قبل از او&nbsp;<i>&nbsp;وی&zwnj;ویان ردینگ</i>، کمیسر اتحادیه اروپا نیز تمایل خود را برای لغو ۸ مارس&nbsp;به عنوان سنتی توخالی و یکروزه بیان داشته و مطرح کرده بود که امر زنان دارای اهمیتی ۳۶۵ روزه است.[۱۳]&nbsp;&nbsp;&nbsp; </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>برخلاف نظر خانم شوارتسر ماه&zwnj;ها قبل از فرا رسیدن روز جهانی ۸ مارس، گروه&zwnj;های کاری ورزیده&zwnj;ای به تحقیق و جمع&zwnj;آوری گزارش و آمار در باره موضوع محوری روز جهانی زن می&zwnj;پردازند. پس از ۸ مارس نیز مسئله محوری روز جهانی زن در ارگان&zwnj;های مربوط به امور زنان در کشورهایی که به حقوق انسانی و شهروندی زنان ارج می&zwnj;گذارند و همچنین گروههای مستقل و غیر دولتی برای برنامه&zwnj;ریزیهای اجرایی به بحث گذاشته ورهنمودهای عملی جستجو می&zwnj;شوند. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright">&nbsp;&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>۸ مارس روز جهانی زن در ایران</b></div> <p><span>۸ مارس با چند دهه تأخیر به ایران رسید. الیز ساناساریان می&zwnj;نویسد که جمعیت پیک سعادت نسوان که در سال ۱۳۰۶ توسط شماری از زنان چپگرا در رشت ایجاد شده بود، همه ساله مراسم ۸ مارس روز جهانی زن را برگزار می&zwnj;کرد. [۱۴] این جمعیت که با هدف سوادآموزی و آگاهی در میان زنان تأسیس شده بود، نشریه&zwnj;ای به نام &quot;پیک سعادت نسوان&quot; منتشر می&zwnj;کرد. </span></p> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>برگزاری ۸ مارس در دوره سلطنت پهلوی رسمیت نداشت. در زمان محمدرضاشاه روزتولد فرح پهلوی به عنوان روز مادر با چاشنی غلیظی از تبلیغات تجارتی برای بزرگداشت مادران تعین شده بود.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>دولت جمهوری اسلامی نیز از ابتدا این روز را به رسمیت نشناخته و بجای آن روز تولد فاطمه زهرا را به عنوان روز زن معرفی کرده است. زنان فعال ایران در بدو انقلاب ۵۷ مراسمی به این مناسبت برگزار کردند، که به دلیل محدودیتهای سیاسی متوقف شد.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>در&nbsp;۸ مارس ۲۰۰۳ (۱۳۸۱) در تهران و سایر شهرهای ایران&nbsp;گردهمایی&zwnj;هایی توسط فعالین زن برگزارشد.&nbsp;آنان &nbsp;ضمن مطرح كردن&nbsp; درخواستهای اجتماعی و حقوقی خود، &nbsp;خواستار گنجاندن &nbsp;روز ۸ &nbsp;مارس در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، &nbsp;به عنوان روز جهانی زن شدند که طبعا از جانب حکومت نادیده گرفته شد. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><b>اهمیت ۸ مارس، روز جهانی زن </b></div> <p>گرچه ۸ مارس در گذر صدساله خود مدام در معرض تهاجم سیاستها و تمایلاتی بوده&zwnj;، که به گونه&zwnj;ای در صدد تعلیق، حذف و یا مسخ آن بوده&zwnj;اند، اما تا به امروز به عنوان نماد مبارزه علیه تبعیض جنسی، روز تأکید بر حقوق زنان به معنای حقوق بشر در سراسر جهان به حیات خود ادامه داده است.</p> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>نمایندگان و فعالین زن همواره و در سراسر جهان مبارزات خود و سمبل آن ۸ مارس را بر رویدادهای سیاسی عمومی مثل جنگ، فاشیسم و خیزشهای اجتماعی انطباق داده&zwnj;اند. از این رو ۸ مارس هیچ&zwnj;گاه مفهومی گذرا و یکروزه نداشته است. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>مطلع کردن افکار عمومی از وضعیت و دشواری&zwnj;های اجتماعی&minus;سیاسی ناشی از تبعیض جنسیتی بر زنان، موانعی که در برابر پیشرفت و سعادت آنها قرار دارند، و نیز درباره ابهامات و پرسش&zwnj;هایی که در برابر کنشگران و اندیشمندانی که حول مسئله تبعیض جنسیتی فعالیت می&zwnj;کنند، خصلت مشترک مراسمی است که به مناسبت این روز در نقاط مختلف جهان برگزار می&zwnj;شود.</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>در پس همایش&zwnj;هایی یکروزه که به مسئله فقرزنان، تبعیض جنسیتی در بازار کار و آموزشی و ستمی که به واسطه مناسبات مردسالارانه در خانواده و جامعه بر زنان می&zwnj;رود، انبوهی کار متمرکز اجتماعی و فرهنگی نهفته است که مسلما در طول یک روز حاصل نمی&zwnj;شوند. در جریان فعالیت&zwnj;هایی که برای برگزاری روز زن انجام می&zwnj;گیرد، همبستگی زنان برای اهداف مشترک فشرده&zwnj;تر می&zwnj;شود و شبکه&zwnj;های نوینی برای گسترش فعالیت شکل می&zwnj;گیرد. از میزان افراد شرکت کننده در گردهمایی ۸ مارس هم &nbsp;می&zwnj;توان به ارزیابی درباره اهمیت مسئله در میان زنان و هم ارزیابی از نیروهای طرفدار رفع تبعیض رسید. روز جهانی زن عرصه رویارویی اجتماعی و علنی کردن مسائل زنان در افکار عمومی است. </span></div> <div dir="RTL" class="rteright"><span>&nbsp;</span></div> <p class="rteright"><span>علت مخالفت بسیاری از حکومت&zwnj;ها با روز جهانی زن نیز از جوششی سرچشمه می&zwnj;گیرد که در پس تظاهرات و کنفرانس&zwnj;های زنان می&zwnj;بینند. کوشش&zwnj;هایی پیگیرانه، تئوری&zwnj;پردازی، برنامه&zwnj;ریزی سیاسی و سازماندهی فعالیت جمعی ، و نه نمایشی سطحی در یکروز. اکنون در کشورهای غربی به مناسبت ۸ مارس نه یک مراسم واحد بلکه دهها مراسم بزرگداشت، سخنرانی، سمینارهای مختلف انجام می&zwnj;گیرد. ۸ مارس به عنوان یگانه روز جهانی زن، همچنان به عنوان میعادگاهی برای اعتراض به تبعیض جنسیتی و مطالبه برابری، معنای خود را از دست نداده است. زیرا حتی زنان کشورهای پیشرفته صنعتی هنوز فرسنگ&zwnj;ها با برابری واقعی و زندگی عاری از تبعیض فاصله دارند.&nbsp;</span></p> <p class="rteright">&nbsp;</p> <p class="rteright">&nbsp;</p> <p><span> </span></p> <p class="rteright"><b><span lang="FA">پانویس&zwnj;ها</span></b><span lang="FA">:</span></p> <p>&nbsp;</p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">&nbsp;[۵] الیز ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران، ترجمه نوشین احمدی خراسانی، نشر اختران ۱۳۸۴</span></span><span lang="DE" dir="LTR"><o p=""></o></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۶] همانجا، ص. ۵۱ </span></span><span lang="DE" dir="LTR"><o p=""></o></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۷] همانجا، ص. ۷۸ </span></span><span lang="DE" dir="LTR"><o p=""></o></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۸]ژانت آفاری، انقلاب مشروطه ایران، ۱۲۸۵&minus;۱۲۹۰، ترجمه رضارضایی ، نشر بیستون ، ۱۳۷۹، ص.۲۵۹&minus;۲۶۰</span></span><span lang="DE" dir="LTR"><o p=""></o></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۹]&nbsp; بنگرید به همانجا، ص. ۲۶۵ </span></span><span dir="LTR"><o p=""></o></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۱۰]</span><span dir="RTL">&nbsp;</span>Temma Kala: On the Socialist of international women&rsquo;s Day: Feminist Studies11, Nr.1,1985, S.163-171</span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۱۱]&nbsp;&nbsp;</span><span lang="DE">Liliane Kandel und Fran&ccedil;oise Picq: Le mythe des origines &agrave; propos de la journ&eacute;e internationale des femmes. In: La Revue D'En Face 12 (1982), 67-80</span></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۱۲]</span><span lang="DE" dir="RTL">&nbsp;</span><span lang="DE">Alice Schwarzer, &quot;G&ouml;nnerhafter Frauentag&quot;,&nbsp; Frankfurter Rundschau ,&nbsp; 8.M&auml;rz 2010</span></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span lang="FA">[۱۳]&nbsp;&nbsp;</span><span lang="DE">Viviane Reding, Rheinische Post, 8. M&auml;rz 2009</span></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span><span><span lang="FA">[۱۴]</span>الیز ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران ، </span></span><span><span>ص. ۶۳</span></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL"><span lang="FA"><o p=""></o></span></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL">&nbsp;</p>