رضا لعل ریاحی و مجسمه «کوهنورد»
یکی از خاطره‌انگیزترین آثار هنرمند فقید ایرانی مجسمه‌ای‌ست که در میدان سربند تهران نصب شده. سازنده مجسمه «کوهنورد» در ۹۸ سالگی درگذشت.
مجسمه «کوهنورد» اثر رضا لعل ریاحی، هنرمند فقید ایرانی در میدان سربند تهران
رضا لعل ریاحی، مجسمه‌ساز و نقاش ایرانی هفته گذشته در ۹۸ سالگی در بروکسل درگذشت. شناخته‌شده‌ترین و خاطره‌انگیزترین اثر او برای ایرانیان، مجسمه کوهنورد در میدان سربند تهران است.
حسن وجدان‌خوش که از کوهنوردان با سابقه ایران بود، در سال ۱۳۳۷ پیشنهاد داد که مجسمه‌ای در میدان سربند ساخته و نصب شود. سرهنگ بیات، رئیس فدراسیون کوهنوردی پیشنهاد را پذیرفت و شهردار وقت تهران نیز بودجه آن را تأمین کرد. امیر شاه‌قدمی، گروهبان ارتش و مربی کوهنوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی در آن زمان به عنوان مدل به رضا لعل ریاحی پیشنهاد شد.
امیر شاه قدمی معروف به «شاه بابا» به خاطر همکاری‌اش در عملیات نجات سرنشینان یک فروند هواپیمای آمریکایی ساقط شده در قله زردکوه بختیاری به ارتفاع ۳۸۷۰ متر در سرمای ۳۰ درجه زیر صفر در سال ۱۳۴۰ از جان اف کندی، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده آمریکا مدال لیاقت دریافت کرده بود.
روزنامه اطلاعات درباره واقعه زردکوه و نجات جان آمریکایی‌ها چنین نوشته بود:
«هواپیمای آمریکایی به دلیل مه‌آلود بودن هوا به قله زردکوه برخورد کرده و بدون آنکه آتش بگیرد واژگون می‌شود. این اتفاق در زمستان رخ داد و پیش از اینکه به ما مأموریتی داده شود، چتربازی از آلمان را برای نجات سرنشینان این هواپیما فرستادند. اما خود امدادگر آلمانی هم زمانی‌که می‌خواهد فرود بیاید، چترش به صخره گیر می‌کند و آویزان در هوا می‌ماند. سرانجام ارتش ایران به آقای شاه قدمی و آقای نورانی دستور نجات آن‌ها را داد.»
لعل ریاحی، هنرمند فقید ایرانی که در آن زمان استاد دانشکده هنرهای زیبا بود بر اساس چهره و حالت امیر شاه‌قدمی، که در پرتو این رویدادها به چهره شاخصی تبدیل شده بود مجسمه کوهنورد را ساخت. هزینه ساخت این مجسمه در آن زمان ده هزار تومان بود.
درسال ۱۳۳۸، مدل گچی مجسمه کوهنورد در میدان سربند نصب و طی مراسمی از آن پرده‌برداری شد. در زمستان آن سال اما به خاطر بارندگی و یخ‌زدگی، دست و قسمتی از بدنه مجسمه خرد شد. این قسمت مدت‌ها با پرچم ایران پوشانده شده بود. با پیگیری‌های حسین رفعتی افشار، رئیس وقت فدراسیون کوهنوردی، مجسمه سیمانی کوهنورد از روی نسخه گچی آن ساخته و در محل نصب شد. این مجسمه از آن زمان تاکنون پابرجا مانده و آسیب ندیده است.
به گفته مجتبی موسوی، معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی بر گرته تنها یادگار رضا لعل ریاحی در شهر تهران مجسمه‌های کوچک‌تری هم در ابعاد موزه‌ای ساخته شده است.
این مدیر هنری به خبرگزاری مهر گفته است:
«طی ۵ سال اخیر برای اینکه اگر مجسمه‌ها آسیب جدی دیدند بتوانیم احیایشان کنیم از مجسمه‌ها قالب‌گیری کردیم و از این مجسمه هم قالبی گرفته شده و نسخه پلیمری آن در گالری برگ موجود است.»
مجموعه‌ای از نقاشی‌های رضا لعل ریاحی هم در ایران در قالب کتابی منتشر شده است.
داریوش لعل ریاحی در رثای این هنرمند فقید شعری سروده که در سایت اخبار روز منتشر شده است. این شعر به مهم‌ترین ویژگی نقاشی‌های این هنرمند فقید اشاره دارد:
یک قرن زندگی را با بوم و رنگ خوش بود
هر نقش او پیام و هر رنگ او نشانه
هم بوسنی و فلسطین هم از عراق و افغان
ترسیم رنج انسان، گویاترین رسانه
چند نقاشی از آثار رضا لعل ریاحی:
نظرها
نظری وجود ندارد.