بریتانیا از احتمال کشتار تیان‌آنمن چین خبر داشت

با افشای یک سند آشکار شد که دولت بریتانیا ۱۰ روز قبل از کشتار میدان تیان‌آنمن پکن در سال ۱۹۸۹، از آمادگی دولت چین برای برخورد شدید با معترضان خواهان دمکراسی آگاه بود.

این سند که به‌عنوان یک سند محرمانه از آن یاد می‌شود ۲۸ سال پس از واقعه کشتار تیان‌آنمن رو شده است.

بر اساس این سند، آلن ایوِن دانالد، سفیر وقت بریتانیا در پکن پیش از این کشتار نسبت به احتمال خشونت شدید دولت چین علیه معترضان در میدان تیان‌آنمن، به دولت بریتانیا هشدار داده بود.

آرشیو ملی بریتانیا این نامه دانالد را منتشر کرده است. تاریخ نامه ۲۰ ماه مه ۱۹۸۹ (۳۰ اردیبهشت ۱۳۶۸) است و به نشانی شماره ۱۰ خیابان داونینگ (خانه و محل دفتر کار رسمی نخست‌وزیر بریتانیا) فرستاده شده؛ ۱۰ روز پس از این تاریخ کشتار تیان‌آنمن رخ داد.

در این نامه دانالد از یک استاد دانشگاه در چین نوشته که او از دنگ ژیائوپینگ، رهبر وقت چین درباره اعتراضات گسترده آن زمان شنیده که گفته است: «۲۰۰ نفر کشته می‌تواند ۲۰ سال آرامش به چین بیاورد.»

سفیر وقت بریتانیا در نامه خود نوشته است که بدون شک این موضوع به اعتراضات دانشجویان در میدان تیان‌آنمن پکن مربوط می‌شود.

افزون بر این، سفارت بریتانیا از آمریکایی‌ها اطلاعاتی دریافت کرده بود که بر اساس آن دولت چین تصمیم گرفته بود دست به سرکوب خونین بزند. به ارتش دستور داده شده بود اوضاع را «تحت کنترل خود درآورد» و از بیمارستان‌ها خواسته شده بود پرسنل خود را افزایش دهند.

کمتر از دو هفته بعد در تاریخ یکشنبه ۴ ژوئن ۱۹۸۹ (۱۴ خرداد ۱۳۶۸) نیروهای نظامی چین با شدت تمام با معترضان دانشجو مقابله کردند و صدها تن از آن‌ها را در خیابان‌ها کشتند. آمار غیررسمی از کشته شدن هزاران نفر خبر دادند. بدین ترتیب میدان تیان‌آنمن پکن به نماد تراژدی ملی چین تبدیل شد.