زهرا رهنورد و فاطمه کروبی، تلنگری بر تصویر زن در سایه

<div>فریبا داوودی مهاجر- این روز&zwnj;ها صحبت از دو زن است که بر خلاف سنت رایج همسران مردان زندانی سیاسی به همراه همسران خود پشت می&zwnj;له&zwnj;های زندان در مکانی نامعلوم زندانی هستند. دو زنی که پس از تقلب در انتخابات ریاست جمهوری در سطوح مختلف نقش بازی کردند. نقشی که گاهی زهرا رهنورد پیشگام&zwnj;تر و آوانگارد&zwnj;تر از میر حسین موسوی از خود بروز می&zwnj;داد و تصویر زن در سایه یک مرد سیاسی را به زنی با مطالبات مستقل و صاحب&zwnj;نظر تبدیل می&zwnj;کرد.</div> <!--break--> <div>&nbsp;</div> <div>فاطمه کروبی نیز همواره متفاوت از همسران دیگر روحانیون خود را در قد و قامتی دیگر نشان می&zwnj;داد به گونه&zwnj;ای که نامه&zwnj;هایش در نقد وضعیت موجود برای همسر و خانواده&zwnj;اش تی&zwnj;تر اخبار را به خود اختصاص می&zwnj;داد.</div> <div>&nbsp;</div> <div>آنچه در این میان مورد توجه است برجسته کردن نام این دو زن در میان ده&zwnj;ها زن زندانی و شجاع و صد&zwnj;ها زنی که اعدام شده و یا تحت شکنجه قرار داشته&zwnj;اند، نیست. بلکه نام بردن از آن&zwnj;ها صرفنظر از وظیفه انسانی بهانه&zwnj;ای برای طرح تحلیل و چگونگی حضور زنان در رخداد&zwnj;ها و تحولات سیاسی موجود و به&zwnj;خصوص در یک دهه اخیر است. به میان آوردن زنانی که حضور دارند و بر مطالبات خود پای فشاری می&zwnj;کنند و به اشکال مختلف در جنبش سیاسی، اجتماعی امروز ایران تاثیر دارند.</div> <div>&nbsp;</div> <div>زنانی که حاضر به پرداخت هزینه هستند و در این مسیر از زندان و بازجویی و تهدید هراسی به خود راه نمی&zwnj;دهند و گام به گام مطالبات صنفی و مدنی خود را به مطالبات سیاسی گره می&zwnj;زنند. زنانی که نقش&zwnj;های حاشیه&zwnj;ای خود را به حضور در عرصه عمومی تبدیل کرده و پرسش&zwnj;گر و نقاد وضعیت تبعیض&zwnj;آمیز موجود را به چون و چرا می&zwnj;کشند. زنانی که حتی در تظاهرات و تجمعات به جای آنکه در میان زنجیره&zwnj;ای از مردان به بهانه حفاظت قرار بگیرند خود دست در دست مردان حلقه&zwnj;ای از زنجیره انسانی برای محاصره مدنی حکومت هستند.</div> <div>&nbsp;</div> <div>زنانی که برای دست&zwnj;یابی به آزادی در زیر باطوم و کتک و گلوله و گاز اشک&zwnj;آور تا زندان و حصر خانگی مقاومت نموده و به جای قربانی در جایگاه یک کنش&zwnj;گر سیاسی، اجتماعی قرار می&zwnj;گیرند.</div> <div>امروز زهرا رهنورد و فاطمه کروبی در کنار دیگر زندانیان آنچه در ۳۲ سال حکومت جمهوری اسلامی بر زنان ا</div> <div>&nbsp;</div> <div>این مرز و بوم رفته است را تجربه می&zwnj;کنند و این تجربه می&zwnj;تواند برای آن&zwnj;ها دست&zwnj;آوردی گران&zwnj;قدر در طول زندگی سیاسی و اجتماعیشان و درک ظلم رفته در سال&zwnj;های گذشته داشته باشد.</div> <div>&nbsp;</div> <div>چهره&zwnj;ای که زن ایرانی به&zwnj;خصوص پس از کودتای انتخاباتی سال گذشته از خود نشان داد اگر چه چهره&zwnj;ای جدید نیست و قطعا در یک پروسه زمانی ساخته و شکل گرفته شده است اما یک حضور با شاخصه&zwnj;ها و تعاریف نوین از نگاه زن به خود و شیوه تاثیر&zwnj;گذاری و مشارکت در سرنوشت خویش و آحاد مردم ایران است. یک حضور مسئولانه که به قدرت خود واقف است و در مقابل حضورش سهم و مطالباتش را می&zwnj;طلبد.</div> <div>&nbsp;</div> <div>زنی که ارزیابی می&zwnj;کند و دایما روند حرکت را حک و اصلاح می&zwnj;کند، بخش مهمی از شبکه اجتماعی است که ضمن حرکت حقوقش را تذکر می&zwnj;دهد و بخوبی مطالبات صنفی و سیاسی&zwnj;اش را با هم پیش می&zwnj;برد. حضوری با پیام&zwnj;های مشخص و تعریف شده که سال&zwnj;های آینده بسیاری از جامعه&zwnj;شناسان و تحلیل&zwnj;گران را برای درک واقعی به خود مشغول خواهد کرد.</div> <div>&nbsp;</div> <div>اما آنچه این تلاش را منحصر به فرد می&zwnj;کند این است که در ظرف زمانی معینی نمی&zwnj;گنجد و مانند جویباری است که روان شده تا برای پیوستن به دیگر قطرات به دریا برسد، مثل آن&zwnj;ها شود بدون آنکه تفاوتی میان این قطره&zwnj;ها در میان اقیانوسی از انسان باشد. این تلاش همان&zwnj;گونه که زمان را در می&zwnj;نورد خود را به مکان محصور نخواهد کرد. فضای حیاتی مبارزه او تنها ایران و فضای مسلط مردسالاری در آن نیست. تنها گروه&zwnj;های محافظه&zwnj;کار یا سنتی را در بر نمی&zwnj;گیرد بلکه گفتمان مردسالاری در میان رفرمیست&zwnj;ها یا مردان سکولار را هم به چون و چرا خواهد کشید و آموزه&zwnj;های کهنه و قدیمی که اصولا سیاست و قدرت را امری مردانه تلقی می&zwnj;کند را به سر مشقی جدید از زنی قدرتمند که توانایی تغییر و تاثیر در حوزه قدرت دارد تبدیل خواهد کرد.</div> <div>&nbsp;</div> <div>بدون شک جامعه سیاسی مردسالار سنتی که بعضا ظاهری روشنفکر هم دارد در مقابل این برابری&zwnj;طلبی در سهم&zwnj;خواهی سیاسی مقاومت خواهد کرد و همچنان بر طبل &laquo;قدرت امری مردانه است&raquo; خواهد کوبید اما در &zwnj;&zwnj;نهایت خواهد پذیرفت که نقش زنان فقط در رای دادن به مردان و ایجاد یک ساختار برای مردان سیاسی با تفکری دیگر نیست بلکه زنان به&zwnj;&zwnj; همان اندازه که مشارکت می&zwnj;کنند می&zwnj;بایست حق بهره&zwnj;برداری از فرصت&zwnj;ها را داشته باشند بدون که به شکلی غیر شفاف و یا پنهانی و در زد و بندهای سیاسی از ورود به عرصه سیاسی منع شوند.</div> <div>&nbsp;</div> <div>آنچه بدیهی است زن ایرانی نه تنها در حال ساخت چهرهای نوین از خویش است بلکه به دنبال ساخت ساختاری جدید برای فضای حیاتی خویش است. این زن میان خانه و خیابان، دانشگاه تا فضای مجازی، زندان و مکان&zwnj;های عمومی فرق و فاصله&zwnj;ای برای مبارزه و تغییر نمی&zwnj;بیند.</div> <div>&nbsp;</div> <div>اگر زهرا رهنورد است یا فاطمه کروبی، اگر زنی مسلمان یا دختری مسیحی، اگر فرزند پاسدار است یا همسر یک اعدامی، همه مکان&zwnj;ها برای او عرصه مبارزه برای دست&zwnj;یابی به حقوق انسانی است و به همین دلیل است که همه آن&zwnj;ها از هر عقیده و اندیشه&zwnj;ای در کنار هم فشار و زندان و شکنجه را تحمل می&zwnj;کنند و خواهان زندگی بهتر برای خود و فرزندان و همه آحاد جامعه هستند.</div>